Uyku Nedir?

İnsanlar uyku esnasında hem zihinsel hem de bedensel olarak yenilenme sürecine girer. Bu işlevlerin hepsi, uyku sırasında gerçekleşir. Bu nedenle düzenli bir uyku alışkanlığı edinmek oldukça önemlidir ve bunu belirleyen unsur ise biyolojik saatimizdir.

Biyolojik saatimiz, gün içindeki uyku düzenimizi ve ritmimizi belirler. Bunu, gözlerimizin algıladığı gün ışığı seviyesine bağlı olarak gerçekleştirir. İdeal uyku süresi kişiden kişiye değişiklik gösterse de genellikle 4 ila 11 saat arasında değişir. Yetişkinler için bu süre ortalama 7-8 saattir, çocuklarda ise 12-14 saate kadar çıkabilir.

Ancak, bu süre her çocukta farklılık gösterebilir.

Uykusuzluk Nedir?

Uykunun ne anlama geldiğini ve neden ihtiyaç duyduğumuzu öğrendikten sonra, şimdi uykusuzluk konusuna bakalım. Uykusuzluk, çeşitli etkenlerden kaynaklanabilir; bu etkenler arasında depresyon, alkol ve madde kullanımı, uyku saatlerinin yanlış seçilmesi, yatmadan önce aşırı yeme ve içme, fazla çay ve kahve tüketimi ile huzursuz bacak sendromu sayılabilir. Ayrıca, yatak alanının TV izleme veya cep telefonuyla oynamak gibi uyku dışı faaliyetler için kullanılması da bu soruna yol açabilir.

Bu durum, kişide daha fazla depresyona, yorgunluk hissine, dikkat dağınıklığına, konsantrasyon zorluğuna, obezite riskine, iş performansında düşüşe, zayıf bağışıklık sistemine ve yüksek tansiyon gibi sağlık sorunlarına neden olabilir.

Bebeklerde Uyku Problemi

Yeni doğan bebekler günde 12-16 saat uyumaktadır. 2 yaşına kadar bu süre 13-14 saat arasında değişir. Bu dönemde bebeklerin uyku düzeninin çok belirgin olması beklenmez.

Peki, bebeklerde uyku düzeni nasıl olmalıdır?

2-3 aylık bebeklerin 3-4 saat kesintisiz uyuması normaldir. Ebeveynler, bu süre dolduğunda bebeklerini beslemek için uyandırmalıdır. 4 aydan sonra bebeklerin gündüz uykusu azalır, gece uykuları ise daha az bölünür.

Bebeklerin rahat uyuması için anne-babaların şu önlemleri alması faydalı olabilir:

• Bebeğin uyuduğu odanın karartılması
• Hafif bir müzik dinletilmesi veya masal okunması
• Bebeğe badem, papatya veya lavanta yağı ile masaj yapılması
• Uyumadan önce ılık bir banyo yaptırılması
• Emerek uykuya dalmasının engellenmesi

Çocuklarda Uyku Problemi

Gece Terörü
3-10 yaş arasındaki çocuklarda görülebilen bir durumdur ve uykuya daldıktan hemen sonra, non-rem evresinde ortaya çıkar. Çocuk, çığlık atarak uyanır ve korkmuş bir şekilde etrafına bakar. Ayrıca aşırı hareketlilik, ağlama ve saldırganlık da görülebilir. Çocuk bu davranışlarını sabah hatırlamayabilir.

Parasomnia
Bu durum, uyku sırasında ortaya çıkan istem dışı davranışlardır. Uykuda yürüme, diş gıcırdatma, kafa vurma, konuşma, gece terörü, kabuslar ve yatak ıslatma gibi durumları içerir.

Kabus Görme
Genellikle 4-6 yaş arasında görülür. Korkutucu ve detaylı kabuslar olabilir. Çocuk uyandıktan sonra çevresini tanıyıp tekrar uykuya dönebilir.

Hamilelikte Uyku Problemi

Gebelik süresince kadınlar yoğun duygusal ve fiziksel değişim yaşarlar; bu da uyku bozukluklarına yol açabilir.

Peki, hamilelik döneminde neden uyku sorunları yaşanır?

• İlk 3 ayda salgılanan progesteron hormonu, yorgunluk ve uykusuzluğa sebep olabilir.
• Vücutta artan sıvı, daha sık idrara çıkma isteği doğurur; bu da geceleri sık uyanmalara neden olabilir.
• Gebelik sürecinde göğüs bölgesinin hassaslaşması, uykuda rahatsızlık hissine yol açabilir.

Ne Yapmalı?

Hamilelikte uyku kalitesini artırmak için şu öneriler dikkate alınabilir:

• Sıvı alımını gündüz saatlerinde artırmak.
• Sol tarafa yatmak, bu hem annenin hem de bebeğin kan akışını iyileştirir.
• Bacakların, karnın veya sırtın altına destek yastıkları koymak.

Uyku Bozuklukları İçin Hangi Bölüme Gidilmeli?

Uyku bozukluklarının birçok nedeni olabilir. Öncelikle, uyku sorununun kaynağının belirlenmesi önemlidir.