Efor Testi Nedir?
Efor testi, kalp ve damar hastalıklarının tanısında ve takibinde kullanılan bir değerlendirme aracıdır. Bu test, hastaya belirli kriterlere göre egzersiz yaptırarak kalbin iş yükünü artırmayı ve bu süreçte kalp kasının yeterince beslenip beslenmediğini tespit etmeyi amaçlar.
Efor testi, genellikle sağlık kuruluşlarında "treadmill" adı verilen motorlu koşu bandı üzerinde gerçekleştirilir. Test süresince hastanın EKG kaydı, kan basıncı ve kalp ritmi sürekli izlenir.
Efor Testi Kimlere Uygulanır?
Efor testi, göğüs ağrısı, kalp ritim bozuklukları, hipertansiyon gibi belirtileri olan bireylere veya kalp krizi, stent, bypass gibi tedavi süreçlerinden geçmiş kişilere yapılır. Ayrıca, 40 yaş üzerindeki bireyler ve bazı meslek gruplarında koruyucu amaçlarla da önerilebilir.
Kadınlarda Efor Testi
Kadınlar için özel bir egzersiz programı belirlenir. Kadınların kalp damar hastalıklarına yakalanma riski erkeklere göre daha düşüktür, bu nedenle bazı kadınlar efor testine ihtiyaç duymayabilir. Ancak, tipik veya atipik göğüs ağrısı, kalp ritim bozukluğu veya hipertansiyon gibi şikayetleri olan kadınlar, tedavi geçmişi varsa efor testi yaptırabilir.
Efor Testinin Kullanım Alanları
Efor testi genellikle kardiyoloji departmanında, doktor veya teknisyen eşliğinde koşu bandı veya bisiklet ergometresi üzerinde yapılır. Test sırasında hastanın göğsüne elektrotlar yerleştirilir ve EKG cihazına bağlanır, böylece kalp atışları sürekli izlenir. Ayrıca, kan basıncı da düzenli olarak kontrol edilir.
Test başladığında, hastadan yavaşça hareket etmesi istenir. Her üç dakikada bir koşu bandının hızı veya eğimi artırılır. Böylece kalp daha fazla çalışmaya zorlanır. Test süresince hastanın belirtileri (göğüs ağrısı, nefes darlığı, baş dönmesi vb.) sorgulanır ve kaydedilir.
Test, hastanın maksimum efor kapasitesine ulaşması, belirgin semptomlar göstermesi, EKG'de anormallikler görülmesi veya doktorun kararıyla sonlandırılır. Testin ardından dinlenme halindeki EKG ve kan basıncı tekrar ölçülür.
Efor Testi Nasıl Yapılır?
Efor testi, kalp-damar hastalıklarının değerlendirilmesinde kullanılan bir yöntemdir. İşlem, hastaya belirli bir egzersiz yaptırarak kalp iş yükünün arttırılması ve kalp kasının yeterli beslenip beslenmediğinin araştırılmasına dayanır.
Efor Testi Süreci:
- Hastanın göğsüne EKG kaydı için elektrotlar yerleştirilir.
- Elektrotlar takıldıktan sonra istirahat halindeki nabız ve tansiyon ölçülerek kaydedilir.
- Hastanın yatarak, ayakta ve bir dakikalık aralıklarla nefes alıp verişi sırasında EKG ölçümü yapılır ve sonuçlar kaydedilir.
- Test sırasında EKG düzenli olarak izlenir ve sonuçlar kaydedilir. Hastanın belirli aralıklarla kan basıncı ölçülmektedir.
- Test başladığında, koşu bandı yavaş ve düşük eğimle hareket eder. İlk aşamada hastanın tempolu yürüyüşü yeterlidir.
- Her üç dakikada bir hız ve eğim artırılır. Bu esnada hastanın nabzı, tansiyonu, solunumu ve şikayetleri dikkatle izlenir.
- Test süresi genellikle 10-15 dakikadır. Test sonunda hastanın koşu bandından inmeden önce istirahat EKG'si çekilir. Duruma göre test sonrası EKG takibi devam edebilir.
Efor Testi Kimlere Uygulanmalıdır?
Efor testi, özellikle göğüs ağrısı veya koroner arter hastalığı riski taşıyan bireylere uygulanır. Bu testle, kalp damar hastalığının varlığı ve ciddiyeti ile tedavi etkinliği değerlendirilir. Ayrıca, kişinin efor kapasitesi, kalp ritmi bozuklukları ve kan basıncı değişiklikleri incelenir.
Efor testi şu durumlarda önerilir:
- Göğüs ağrısı veya nefes darlığı yaşayanlar
- Kalp krizi geçiren veya stent takılanlar
- Kalp ritim bozukluğu olanlar
- Hipertansiyon veya diyabet gibi risk faktörleri bulunanlar
- Kalp-damar hastalığı tedavisi görenler
- 40 yaş üzerindeki bireyler
Efor testi yapacak kişilerin seçimi, doktorun klinik değerlendirmesi ile belirlenir. Bazı durumlarda, efor testi yapılması uygun olmayabilir veya güvenilir sonuçlar vermeyebilir.
Uygun Olmayan Durumlar:
- Kalp krizi geçirmiş veya kalp yetmezliği yaşayan kişiler
- Kalp ritmi bozukluğu veya kalp pili olanlar
- Kalp kapak hastalığı veya darlık/tıkanıklık bulunanlar
- Aort anevrizması ya da kanama riski taşıyanlar
- Ortopedik problemleri bulunan veya egzersiz yapamayacak kadar yaşlı veya zayıf olanlar
- EKG'sinde anormallik olan ya da ilaç kullanan kişiler
Efor testinden önce hastaların dikkate alması gereken bazı noktalar:
- Testten 3 saat önce yemek yememek ve kafeinli içeceklerden kaçınmak
- Testten 24 saat önce sigara içmemek ve alkol almamak
- Testten 48 saat önce ağır egzersiz yapmamak
- Test günü rahat kıyafetler ve spor ayakkabı giymek
- Doktorun önerdiği ilaçları almak ya da almayı bırakmak
- Test sırasında kendini kötü hissettiğinde durumu doktora bildirmek.