Kulakta oluşan ve ilerleyici işitme kaybına yol açan otoskleroz, yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilen bir rahatsızlıktır. Neyse ki, uygun vakalarda Otoskleroz cerrahisi, yani stapedektomi veya stapedotomi olarak bilinen operasyon, işitmeyi önemli ölçüde geri kazandırabilir. Ancak bu cerrahi müdahale kimler için uygundur? Her otoskleroz hastası ameliyat edilebilir mi? İşte bu makalede, otoskleroz cerrahisi için belirlenen adaylık kriterleri ve detaylı değerlendirme sürecini ele alacağız, böylece bu önemli tedavi seçeneği hakkında bilinçli kararlar verebilirsiniz.

Otoskleroz Nedir ve İşitme Kaybına Nasıl Yol Açar?

Otoskleroz, orta kulakta, özellikle üzengi (stapes) kemikçiği çevresinde anormal kemik büyümesi ile karakterize, ilerleyici bir hastalıktır. Bu kemik büyümesi, üzengi kemiğinin oval pencereye olan bağlantısını sertleştirerek ses titreşimlerinin iç kulağa iletilmesini engeller. Sonuç olarak, iletim tipi işitme kaybı ortaya çıkar ve zamanla kötüleşebilir. Bu durum hakkında daha fazla bilgi için Wikipedia Otoskleroz sayfasını ziyaret edebilirsiniz.

Otoskleroz Cerrahisi (Stapedektomi/Stapedotomi) Nedir?

Otoskleroz cerrahisi, genellikle "stapedektomi" veya "stapedotomi" olarak adlandırılır. Bu operasyon sırasında cerrah, kısmen veya tamamen sertleşmiş üzengi kemiğini çıkarır ve yerine yapay bir protez (genellikle teflon veya titanyumdan yapılmış) yerleştirir. Bu protez, ses titreşimlerinin iç kulağa tekrar sağlıklı bir şekilde iletilmesini sağlayarak işitmeyi iyileştirmeyi hedefler. Ameliyat genellikle lokal veya genel anestezi altında yapılır ve mikroskop altında çok hassas bir cerrahi müdahaledir.

Otoskleroz Cerrahisi İçin Adaylık Kriterleri

Otoskleroz cerrahisinin başarısı, doğru hasta seçimine bağlıdır. Cerrahi için uygun bir aday olup olmadığınızı belirlemek için bir dizi kriter göz önünde bulundurulur:

İşitsel Kriterler

• İletim Tipi İşitme Kaybı: Temel kriter, odyolojik testlerle teyit edilmiş belirgin bir iletim tipi işitme kaybının varlığıdır. Hava yolu ve kemik yolu işitme eşikleri arasındaki fark (ABG - Air Bone Gap) genellikle 20 dB veya daha fazla olmalıdır.
• Konuşmayı Anlama: Sensörinöral (sinirsel) işitme kaybı bileşeni çok fazla olmayan, konuşmayı anlama yeteneğinin iyi olduğu durumlar tercih edilir.
• İşitme Cihazından Fayda Görmeme: Eğer işitme cihazları ile yeterli fayda sağlanamıyorsa veya hasta işitme cihazı kullanmak istemiyorsa cerrahi bir seçenek olarak değerlendirilir.

Genel Sağlık Durumu ve Yaş

• Genel Sağlık: Hastanın genel sağlık durumunun iyi olması, anestezi ve cerrahiye uygun olması beklenir. Kronik hastalıklar (kontrol altında diyabet, hipertansiyon vb.) uygun değerlendirme ile ameliyata engel teşkil etmeyebilir.
• Yaş: Genellikle genç ve orta yaşlı yetişkinler için daha uygun görülse de, genel sağlık durumu elverdiği sürece ileri yaştaki hastalar da değerlendirilebilir. Çocukluk çağında otoskleroz nadir görüldüğü için cerrahi genellikle ergenlik sonrası dönemde uygulanır.

Hastanın Beklentileri ve Motivasyonu

• Hastanın cerrahi beklentilerinin gerçekçi olması ve olası riskler hakkında tam olarak bilgilendirilmiş olması önemlidir. Cerrahinin potansiyel faydalarını ve risklerini anlaması, tedavi sürecine uyumu açısından kritik öneme sahiptir.

Cerrahiye adaylık hakkında daha detaylı klinik bilgilere Sağlık Bakanlığı'nın ilgili yayınlarından ulaşılabilir.

Cerrahi Öncesi Değerlendirme Süreci

Otoskleroz cerrahisi kararı, kapsamlı bir değerlendirme sürecinin ardından alınır:

• KBB Uzmanı Muayenesi: Kulak Burun Boğaz (KBB) uzmanı, detaylı bir kulak muayenesi yapar ve genel sağlık geçmişinizi dinler.
• Odyolojik Testler: Saf ses odyogramı, timpanometri gibi testlerle işitme kaybının tipi, derecesi ve orta kulak fonksiyonları ayrıntılı olarak incelenir.
• Görüntüleme Yöntemleri: Nadiren, özellikle tanı şüphesi veya farklı bir patolojiden şüphelenildiğinde, yüksek çözünürlüklü bilgisayarlı tomografi (BT) gibi görüntüleme testleri istenebilir. Ancak otoskleroz tanısı genellikle odyolojik bulgular ve klinik muayene ile konulur.
• Anestezi Değerlendirmesi: Ameliyat öncesi anestezi uzmanı tarafından hastanın anesteziye uygunluğu değerlendirilir.

Cerrahi Sonrası Beklentiler ve Riskler

Otoskleroz cerrahisi genellikle yüksek başarı oranlarına sahiptir ve hastaların büyük çoğunluğunda işitmede belirgin iyileşme sağlar. Ancak her cerrahi müdahalede olduğu gibi, otoskleroz cerrahisinin de bazı potansiyel riskleri vardır:

• Baş Dönmesi ve Denge Bozukluğu: Geçici olarak ortaya çıkabilir ve genellikle birkaç gün içinde düzelir.
• Tat Alma Bozuklukları: Nadiren, dilin ön kısmındaki tat duyusunu etkileyen sinir geçici veya kalıcı olarak etkilenebilir.
• Tinnitus (Kulak Çınlaması): Var olan çınlamanın azalması beklenirken, bazı durumlarda değişebilir veya nadiren artabilir.
• Yüz Felci: Çok nadir bir komplikasyondur ve genellikle geçicidir.
• İşitme Kaybının Devamı veya Kötüleşmesi: Nadiren de olsa, cerrahi sonrası işitmede beklenen iyileşme sağlanamayabilir veya daha da kötüleşebilir.
• Enfeksiyon: Her cerrahi işlemde olduğu gibi enfeksiyon riski bulunur.

Kimler Otoskleroz Cerrahisi İçin Uygun Değildir? (Kontraendikasyonlar)

Bazı durumlar, otoskleroz cerrahisi için bir engel teşkil edebilir:

• Tek Taraflı İyi İşiten Kulak: Eğer diğer kulakta normal veya çok iyi işitme varsa, ameliyat riski bu durumda daha dikkatli değerlendirilmelidir.
• Aktif Kulak Enfeksiyonları: Dış kulak yolu enfeksiyonu veya orta kulak iltihabı gibi aktif enfeksiyonlar cerrahi öncesinde mutlaka tedavi edilmelidir.
• Belirgin Sensörinöral İşitme Kaybı: Otoskleroz ile birlikte iç kulakta belirgin bir sinirsel hasar varsa, cerrahinin faydası sınırlı olabilir.
• Genel Anesteziye Uygun Olmayan Hastalar: Ciddi kalp, akciğer veya diğer sistemik hastalıkları olan hastalar anestezi riskleri nedeniyle ameliyat edilemeyebilir.
• Hamilelik: Hamilelik döneminde genellikle cerrahi ertelenir.

Otoskleroz cerrahisi, işitme kaybı yaşayan birçok kişi için umut verici bir çözüm sunsa da, bu kararın kişiye özel ve multidisipliner bir yaklaşımla alınması hayati önem taşır. Her bireyin durumu farklı olduğu için, en doğru değerlendirme ve tedavi planı için mutlaka deneyimli bir KBB uzmanına başvurulmalıdır. Uzmanınızla yapacağınız detaylı görüşmeler, sizin için en uygun tedavi seçeneğini belirlemenizde yol gösterici olacaktır.