Sağlık, en değerli varlığımız. Özellikle beynimiz ve sinir sistemimiz gibi hayati organlar söz konusu olduğunda, doğru uzmana doğru zamanda başvurmak büyük önem taşır. İşte bu noktada nöroşirurji uzmanlık alanı devreye giriyor. Peki, tam olarak nedir bu uzmanlık alanı ve hangi durumlarda bir beyin ve sinir cerrahına başvurmalısınız? Pek çok kişi için beyin ve sinir cerrahisi denilince akla sadece karmaşık beyin ameliyatları gelse de, bu disiplinin kapsadığı rahatsızlıklar oldukça geniştir ve günlük hayatımızı etkileyen pek çok semptomun altında yatan ciddi sorunların çözümü olabilir.

Nöroşirurji Nedir ve Hangi Alanları Kapsar?

Nöroşirurji, ya da halk arasında bilinen adıyla beyin ve sinir cerrahisi, merkezi ve periferik sinir sisteminin hastalıklarının tanı ve cerrahi tedavisini konu alan geniş bir tıp dalıdır. Wikipedia'da detaylıca açıklanan bu alan, beynimizden omuriliğimize, sinirlerimizden omurgamıza kadar pek çok kritik yapıyı kapsar.

Beyin Cerrahisi

Bu alt dal, beyin tümörleri, beyin kanamaları (anevrizma, inme gibi durumlar), hidrosefali (beyinde su birikmesi), kafa travmaları ve bazı epilepsi türlerinin cerrahi tedavisi gibi konuları içerir.

Omurilik Cerrahisi

Omurilik tümörleri, omurilik yaralanmaları, bel ve boyun fıtıkları, omurilik kanal darlıkları (spinal stenoz) ve skolyoz gibi omurga deformitelerinin cerrahi tedavisini kapsar. Özellikle bel ve boyun fıtıkları, nöroşirurji kliniklerine en sık başvuru nedenlerinden biridir.

Periferik Sinir Cerrahisi

Vücudumuzdaki diğer sinirlerin (örneğin el bileğinde karpal tünel sendromuna neden olan sinir sıkışması) sıkışmaları, yaralanmaları veya tümörleri gibi durumların cerrahi müdahalelerini içerir.

Beyin ve Sinir Cerrahına Ne Zaman Başvurmalısınız?

Pek çok belirti, aslında vücudumuzun bize gönderdiği uyarı işaretleridir. Bu işaretleri doğru okumak ve zamanında bir beyin ve sinir cerrahına başvurmak, potansiyel ciddi sorunların önüne geçebilir. İşte nöroşirurji uzmanının kapısını çalmanız gereken başlıca durumlar:

Şiddetli ve Geçmeyen Baş Ağrıları

Her baş ağrısı endişe verici değildir. Ancak; aniden başlayan, alışılmadık şiddetteki, uykudan uyandıran, görme bozukluğu, bulantı/kusma veya denge kaybı gibi ek belirtilerle seyreden baş ağrıları, bir beyin tümörü, anevrizma veya kanama gibi ciddi durumların habercisi olabilir.

Denge ve Koordinasyon Bozuklukları

Nedensiz yere sendeleme, yürüme güçlüğü, el-göz koordinasyonunda bozulma veya sık sık düşmeler, beyincik veya beyin sapı ile ilgili sorunlara işaret edebilir. Bu tür belirtilerle karşılaştığınızda vakit kaybetmeden uzmana görünmelisiniz.

Uyuşma, Karıncalanma ve Güç Kaybı

Vücudun bir bölgesinde (kol, bacak, yüz gibi) ani başlayan veya giderek artan uyuşma, karıncalanma, iğnelenme hissi veya kas gücünde azalma, sinir sıkışmaları, omurilik hasarları veya beyindeki bazı rahatsızlıkların belirtisi olabilir.

Görme ve İşitme Bozuklukları

Ani gelişen çift görme, bulanık görme, görme alanında daralma veya tek taraflı işitme kaybı, beynin görme ve işitme merkezlerini etkileyen tümörler veya diğer lezyonlar nedeniyle ortaya çıkabilir.

Hafıza ve Bilişsel İşlevlerde Değişiklikler

Unutkanlık, kişilik değişiklikleri, konuşma veya anlama güçlüğü gibi bilişsel fonksiyonlardaki ani ve belirgin değişimler, beyin tümörleri veya başka nörolojik hastalıklar nedeniyle olabilir.

Bel ve Boyun Ağrıları

Uzun süreli veya bacaklara/kollara yayılan şiddetli bel/boyun ağrıları, özellikle uyuşma, güç kaybı eşlik ediyorsa, bel veya boyun fıtığı, omurilik kanal darlığı gibi durumlara işaret edebilir. Bu durumda cerrahi müdahale gerekip gerekmediğini bir beyin ve sinir cerrahı değerlendirmelidir.

Omurga Rahatsızlıkları

Omurganın yapısal bozuklukları (skolyoz, kifoz), omurga tümörleri veya travma sonrası oluşan kırıklar gibi durumlar da nöroşirurji uzmanlarının alanına girer.

Sara (Epilepsi) ve İstemsiz Hareketler

İlaç tedavisine yanıt vermeyen epilepsi vakaları veya Parkinson hastalığı gibi istemsiz hareket bozukluklarının bazı özel tipleri için cerrahi tedavi seçenekleri değerlendirilebilir.

Travmalar ve Kafa Yaralanmaları

Şiddetli kafa travmaları, düşmeler, trafik kazaları sonrası ortaya çıkan beyin kanaması, kemik kırıkları veya omurilik yaralanmaları acil nöroşirurji müdahalesi gerektirebilir.

Beyin Tümörü Şüphesi veya Tanısı

Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG) veya Bilgisayarlı Tomografi (BT) gibi tetkiklerde beyin tümörü şüphesi veya tanısı konulduğunda, cerrahi seçeneklerin değerlendirilmesi için mutlaka bir nöroşirurji uzmanına danışılmalıdır. Bu alandaki gelişmeleri Sağlık Bakanlığı'nın bilgilendirme sayfalarından da takip edebilirsiniz.

Nöroşirurji Süreci Nasıl İşler?

Bir beyin ve sinir cerrahına başvurduğunuzda, öncelikle detaylı bir fiziksel ve nörolojik muayene yapılır. Ardından, şüphelenilen duruma göre MRG, BT, anjiyografi gibi ileri görüntüleme yöntemleri ve elektrofizyolojik testler istenebilir. Bu testlerin sonuçları ışığında tanı konulur ve size özel en uygun tedavi planı oluşturulur. Tedavi; ilaç tedavisi, fizik tedavi veya cerrahi müdahale şeklinde olabilir.

Sonuç

Nöroşirurji, sinir sistemimizin karmaşık yapısını ilgilendiren kritik bir tıp dalıdır. Yukarıda belirtilen belirtilerden bir veya birkaçını yaşıyorsanız, bunu asla hafife almamalısınız. Erken teşhis ve doğru zamanda yapılan müdahale, pek çok nörolojik hastalığın seyrini olumlu yönde değiştirebilir, yaşam kalitenizi artırabilir ve hatta hayat kurtarıcı olabilir. Unutmayın, sağlığınızla ilgili herhangi bir şüphede, uzman bir hekime başvurmak her zaman en doğru adımdır.