Human Papillomavirus (HPV) enfeksiyonu, dünya genelinde kadın sağlığını yakından ilgilendiren ve rahim ağzı kanseri riskini artıran yaygın bir viral durumdur. Özellikle HPV pozitifliği tanısı alan bireylerde, rahim ağzında zamanla servikal lezyonlar adı verilen hücresel değişiklikler gelişebilir. Bu lezyonların erken teşhisi ve doğru bir şekilde takip edilmesi, olası kanser gelişimini önlemek adına hayati önem taşır. İşte bu noktada kolposkopi, rahim ağzının detaylı incelenerek şüpheli alanların tespit edilmesi ve kesin tanı konulması için vazgeçilmez bir yöntem olarak karşımıza çıkar.

HPV Nedir ve Servikal Kanserle İlişkisi?

HPV, cinsel yolla bulaşan ve hem erkeklerde hem de kadınlarda enfeksiyona neden olan bir virüstür. Yüzden fazla tipi bulunan HPV'nin bazı türleri (özellikle tip 16 ve 18), rahim ağzı kanserinin yaklaşık %70'inden sorumlu olan yüksek riskli tipler olarak sınıflandırılır. Virüs, rahim ağzı hücrelerine yerleşerek burada anormal değişikliklere (displazi) yol açabilir. Bu değişiklikler, Servikal İntraepitelyal Neoplazi (CIN) olarak adlandırılır ve hafif (CIN1), orta (CIN2) veya şiddetli (CIN3) derecelerde olabilir. Tedavi edilmediği takdirde, özellikle CIN2 ve CIN3 gibi ileri dereceli lezyonlar zamanla invaziv servikal kansere dönüşme potansiyeli taşır. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), HPV'nin servikal kanser için en önemli risk faktörü olduğunu belirtmektedir. (WHO Kaynağı)

HPV Pozitifliği Ne Anlama Gelir?

HPV testi sonucunun pozitif çıkması, vücudunuzda HPV virüsünün bulunduğunu gösterir. Ancak bu durum, hemen kanser olduğunuz anlamına gelmez. Çoğu HPV enfeksiyonu, bağışıklık sistemi tarafından birkaç ay veya yıl içinde kendiliğinden temizlenir (geçici enfeksiyon). Ancak bazı durumlarda virüs vücutta kalıcı hale gelebilir (persistan enfeksiyon) ve bu da servikal lezyonların gelişim riskini artırır. Türk Jinekoloji ve Obstetrik Derneği (TJOD), HPV pozitifliğinin düzenli takip ve tarama testlerinin önemini vurguladığını belirtmektedir. (TJOD Kaynağı)

Servikal Lezyonlar: Sınıflandırma ve Önemi

Rahim ağzındaki hücresel değişiklikler, Pap smear testi ile taranır ve şüpheli durumlarda daha ileri değerlendirme gerektirir. Lezyonlar genellikle şu şekilde sınıflandırılır:

• ASCUS (Atypical Squamous Cells of Undetermined Significance): Anlamı belirsiz atipik yassı hücreler. Genellikle iyi huylu olmakla birlikte, ileri değerlendirme gerekebilir.
• LSIL (Low-Grade Squamous Intraepithelial Lesion) / CIN1: Düşük dereceli yassı hücreli intraepitelyal lezyon. Genellikle kendiliğinden gerileyebilir.
• HSIL (High-Grade Squamous Intraepithelial Lesion) / CIN2 veya CIN3: Yüksek dereceli yassı hücreli intraepitelyal lezyon. Kanser öncüsü olarak kabul edilir ve tedavi gerektirir.

Bu lezyonların derecesi, takip ve tedavi kararında belirleyici rol oynar.

Kolposkopi: Ne Zaman Yapılır ve Nasıl Bir Yöntemdir?

Kolposkopi, rahim ağzının, vajinanın ve vulvanın büyütülerek incelenmesini sağlayan bir tanı yöntemidir. Genellikle anormal Pap smear sonuçları, kalıcı HPV pozitifliği veya jinekolojik muayenede şüpheli bir görünüm saptanması durumunda uygulanır. Kolposkopi, küçük bir mikroskop benzeri cihaz (kolposkop) kullanılarak yapılır ve rahim ağzı yüzeyini yaklaşık 6 ila 40 kat büyüterek daha net bir görüntü elde edilmesini sağlar. İşlem sırasında, rahim ağzına özel solüsyonlar (asetik asit ve Lugol iyot) uygulanarak anormal hücrelerin daha belirgin hale gelmesi sağlanır.

Kolposkopi İşlemi ve Biyopsi

Kolposkopi işlemi, genellikle jinekolojik muayene masasında, yaklaşık 10-15 dakika süren, ağrısız veya hafif rahatsızlık veren bir prosedürdür. Doktor, kolposkop aracılığıyla rahim ağzını inceler. Eğer şüpheli veya anormal görünen alanlar tespit edilirse, bu bölgelerden küçük doku örnekleri (biyopsi) alınır. Alınan biyopsi örnekleri patoloji laboratuvarına gönderilerek mikroskop altında incelenir ve kesin tanı konulur. Biyopsi sırasında hafif bir kramp veya baskı hissedilebilir. İşlem sonrası hafif kanama veya lekelenme görülebilir.

Kolposkopi Sonuçlarının Değerlendirilmesi ve Takip Süreci

Biyopsi sonuçları, lezyonun derecesini ve tipini netleştirir. Bu sonuçlara göre, doktorunuz size en uygun tedavi ve takip planını önerecektir:

• Düşük Dereceli Lezyonlar (CIN1): Genellikle kendiliğinden gerileme eğiliminde oldukları için yakın takip (belirli aralıklarla Pap smear ve HPV testi) önerilebilir.
• Yüksek Dereceli Lezyonlar (CIN2, CIN3): Kanser öncüsü kabul edildiğinden tedavi gerektirir. Tedavi yöntemleri arasında LEEP (Loop Elektrocerrahi Eksizyon Prosedürü) veya konizasyon (rahim ağzından koni şeklinde doku çıkarılması) yer alır. Bu işlemler, anormal hücrelerin çıkarılmasını ve kanser riskinin ortadan kaldırılmasını amaçlar.

HPV pozitifliği olan ve servikal lezyon tanısı alan her kadın, doktorunun belirlediği periyotlarda düzenli kontrol ve takip testlerine titizlikle uymalıdır. Bu süreç, hastalığın seyrini izlemek, nüksleri önlemek ve olası kanser gelişimine karşı erken müdahale şansı sunmak açısından kritik öneme sahiptir.