Kuduz Hastalığı Nedir?

Kuduz, hem evcil hem de vahşi memeli hayvanlarda görülen ve insanlara da bulaşarak merkezi sinir sistemini etkileyen viral bir enfeksiyondur. Bu hastalığın kaynağı Rabies virüsüdür. Kuduz belirtileri ortaya çıktıktan sonra tedavi mümkün değildir ve bu hastalık hem hayvanlar hem de insanlar için ölümcül bir tehlike oluşturur.

Kuduz Hastalığı Nasıl Bulaşır?

Kuduz hastalığı en çok enfekte olmuş köpek, kedi, yarasa ve benzeri memeli hayvanların ısırıklarıyla geçer. Ayrıca, bu hayvanların tükürük veya salyalarının açık yaralara ya da ağız, burun ve gözdeki mukoza zarlarına temas etmesiyle de bulaşabilir. Çok nadir de olsa, kuduz virüsüyle kirlenmiş nesnelerin açık yaralarla temas etmesiyle de bulaşma riski vardır.

Kuduz Belirtileri Nelerdir?

Kuduzun belirtileri ilk günlerde pek belirgin değildir. Belirtiler, enfeksiyonun vücutta ilerlemesiyle ve sinir sistemine zarar vermeye başlamasıyla ortaya çıkar. Kuduz belirtilerinin ortaya çıkma süresi, virüsün vücuda girdiği yerin beyine olan uzaklığı ile ilişkilidir. Örneğin, bacaktan giren virüs belirtilerini 3-12 ay sonra gösterirken, boyun bölgesinden geçen virüs 3-5 gün içinde semptomlar verebilir.

Kuduzun başlıca belirtileri şunlardır:

• Ağrı, uyuşma ve karıncalanma
• Kas spazmları, seğirmeler ve kas güçsüzlüğü
• Baş ağrısı ve yüksek ateş
• Bilinç bulanıklığı (konfüzyon)
• Halüsinasyon
• Huzursuzluk
• Anksiyete
• Deliryum
• Işığa ve sese hassasiyet
• Su korkusu (hidrofobi)
• Yutma zorluğu
• Tükürük artışı ve (hayvanlarda) köpüklü salya
• Felç ve koma

Kuduz Hastalığı Nasıl Önlenir?

Kuduz hastalığını kesin olarak önlemek için, evde kedi veya köpek besleyenler, hayvan barınaklarında çalışanlar, çobanlar, hayvan ticaretiyle uğraşanlar, veterinerler, doğa yürüyüşü yapanlar, avcılar ve kuduz şüphesi taşıyan hayvanlarla temas edenlerin kuduz aşısı olmaları gereklidir. Evcil hayvanların düzenli olarak kuduz aşısı yaptırılması, hem bu hayvanları hem de onlarla temas eden insanları korur.

Isırılma Durumunda Ne Yapmalısınız?

Kuduz hastalığı bulaştıktan sonra, erken evrede tedavi edilmezse önlenemez ve ölümle sonuçlanabilir. Bu nedenle, ısırılan bölge hemen basınçlı, bol su ve sabunla 10-15 dakika temizlenmeli, ardından derhal bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.

Kuduz şüphesi olan bir hayvanla temasta bulunmuşsanız, tedaviyi hemen başlatmak çok önemlidir. Semptomlar başladıktan sonra ilaç tedavisi bulunmamaktadır ve hastalık ölümle sonuçlanır. Bu nedenle, kuduz riski taşıyan bir hayvanla temas ettiyseniz, zaman kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurarak gerekli aşıları yaptırmalısınız.

Kaç Doz Kuduz Aşısı Yapılmalı?

Kuduz aşısı toplamda 4 doz olarak uygulanmalıdır. İlk doz, temas sonrası mümkün olan en kısa sürede yapılmalıdır. Ardından, 3, 7 ve 14. günlerde ek dozlar verilmelidir. Bu aşılama, kuduz hastalığına karşı 1-3 yıl koruma sağlar. Yüksek risk altında olan bireylerin her yıl 1 doz aşı yaptırmaları önerilir.

Kuduz Şüphesi Durumunda Ne Yapılmalı?

Eğer evcil hayvanınızın veya sizin enfekte bir hayvanla temasta bulunduğunuzdan şüpheleniyorsanız, korunmak amacıyla ısırılan bölgeyi 10-15 dakika boyunca basınçlı su ve sabunla yıkayın. Daha sonra %70’lik etil alkol ve tentürdiyot ile silin. Isırılan yere hemen dikiş attırmayın ve derhal bir sağlık kuruluşuna başvurun. Eğer hayvanınız evcilse, veterinerinize danışmalısınız; uygun müdahaleyi o gerçekleştirecektir.

Kuduz Aşısı Nedir?

Kuduz aşıları inaktif (etkisizleştirilmiş) ölü virüs içerir. Bu aşılar geçmişte yumurta zarlarında üretilirken, günümüzde hücre kültürlerinde üretilmektedir. Türkiye'de, 1928 yılında kurulan Hıfzıssıhha Enstitüsü, halk sağlığını korumak amacıyla aşı ve serum üretimi yapmış, 1937 yılında kuduz aşısı üretmeye başlamıştır ancak 2011 yılında kapatılmıştır.

Kuduz Aşısı Ne Zaman Yapılmalıdır?

Kuduz aşısı, kuduz riski taşıyan hayvanların tırmalaması veya ısırması sonucunda, ya da tükürük ve salyalarının açık yaralarla teması durumunda hemen yaptırılmalıdır. Aşı, kuduz virüsüne karşı bağışıklık oluşturur. Isıran hayvanın kuduz olup olmadığını bilemeyeceğiniz için, aynı gün aşı yaptırmak önemlidir. İlk dozdan sonra, üçüncü ve yedinci günlerde iki doz daha yapılmalı, ardından on dördüncü günde son doz uygulanmalıdır.

Kuduz Aşısı Nasıl Yapılmalıdır?

Kuduz aşısı, sağ omuzun dış kısmındaki deltoid kasına intramüsküler olarak uygulanır. Kas içine yapılan aşının emilimi daha etkilidir, bu da bağışıklık sisteminin tepkisini güçlendirir.

Kuduz Hastalığından Korunmak İçin Neler Yapılmalıdır?

Kuduz hastalığından korunmak için, kendinizin, aile üyelerinizin ve evdeki hayvanlarınızın aşılarını yaptırmalısınız. Kendinizi, çocuklarınızı ve evcil hayvanlarınızı başıboş hayvanlardan uzak tutmalısınız. Yaralı veya hasta görünen hayvanlara dokunmaktan kaçınmalısınız.

Çocuklara sokak hayvanlarından uzak durmaları gerektiğini öğretmek son derece önemlidir. Ayrıca, onlara hayvanlarla güvenli bir şekilde nasıl etkileşimde bulunacaklarını öğretmek de faydalı olacaktır.

Kuduz Fobisine Dikkat

Kaygı bozukluğu veya Obsesif Kompulsif Bozukluğu (OKB) olan bazı kişiler, ufak bir olayda bile kuduz olma korkusuyla hemen aşı olmaya gidebiliyorlar. Aşı olmalarına rağmen, endişeleri dinmeyen bireyler, bu konuda daha fazla bilgi arayarak kaygılarını artırma eğiliminde olabiliyorlar. Eğer kaygı seviyeniz günlük yaşamınızı olumsuz etkiliyorsa, bir psikolog ya da psikiyatrist ile görüşmeniz faydalı olabilir.