Gözlerimiz, dünyayı algılamamız için en değerli organlarımızdan biridir. Ancak bazen, görme kalitemizi derinden etkileyen rahatsızlıklarla karşılaşabiliriz. İşte bu rahatsızlıklardan biri de Keratokonus. Gözün ön şeffaf tabakası olan korneanın giderek incelmesi ve koni şeklinde dışarıya doğru bombeli bir hal almasıyla karakterize olan bu ilerleyici göz hastalığı, bulanık görme, ışık hassasiyeti gibi çeşitli belirtilerle kendini gösterir. Erken tanısı, hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak ve görme kaybını önlemek açısından kritik öneme sahiptir. Bu kapsamlı rehberde, keratokonusun ne olduğunu, nedenlerini, belirtilerini, doğru tanı yöntemlerini ve modern tıp dünyasında uygulanan güncel tedavi yöntemlerini tüm detaylarıyla ele alacağız.

Keratokonus Nedir ve Neden Önemlidir?

Keratokonus, Yunanca 'kerato' (kornea) ve 'konos' (koni) kelimelerinden türemiş bir terimdir. Gözün en dış ve şeffaf tabakası olan korneanın yapısının zayıflaması sonucu incelmesi ve normal kubbe şeklini kaybederek giderek daha sivri, koni benzeri bir şekil alması durumudur. Bu şekil bozukluğu, göze gelen ışığın düzgün bir şekilde odaklanmasını engeller, bu da miyopi (uzağı görememe) ve astigmatizma (bulanık ve çarpık görme) gibi görme kusurlarının ilerlemesine neden olur. Genellikle ergenlik döneminde veya 20'li yaşların başında ortaya çıkar ve her iki gözü de etkileyebilir, ancak bir gözde daha belirgin olabilir. Türkiye'de yapılan araştırmalar, keratokonus prevalansının yüksek olduğunu göstermektedir ve bu nedenle hastalığın farkındalığı büyük önem taşır.

Keratokonus'un Belirtileri: Ne Zaman Şüphelenmeli?

Keratokonusun belirtileri genellikle hastalığın evresine göre farklılık gösterir. Başlangıçta hafif ve belirsiz olan belirtiler, hastalık ilerledikçe daha belirgin ve rahatsız edici hale gelebilir.

Erken Evre Belirtileri

• Hafif Bulanık Görme: Özellikle gece veya düşük ışıkta görme keskinliğinde azalma.
• Sık Gözlük Numarası Değişimi: Gözlük veya kontakt lens reçetenizin kısa sürede sık sık değişmesi.
• Işık Hassasiyeti (Fotofobi): Parlak ışığa karşı artan rahatsızlık.
• Hafif Göz Kaşıntısı: Özellikle alerjik bünyeye sahip kişilerde görülebilir.

İleri Evre Belirtileri

• Ciddi Görme Bulanıklığı ve Çarpıklığı: Görüntülerin netliğini kaybetmesi ve çizgilerin dalgalı görünmesi.
• Gözde Ağrı veya Rahatsızlık: Kornea incelmesi nedeniyle oluşabilecek tahriş.
• Hayalet Görüntüleme (Ghosting): Bir nesneye bakarken birden fazla, hafif gölgeli görüntülerin algılanması.
• Gece Sürüşünde Zorlanma: Işıkların dağılması ve haleler oluşturması nedeniyle görme kalitesinin düşmesi.

Keratokonus Tanısı Nasıl Konulur?

Keratokonus tanısı, detaylı bir göz muayenesi ve özel tanısal testler ile konulur. Erken teşhis, hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak için büyük önem taşır.

• Topografi (Korneal Topografi): Bu, korneanın yüzey haritasını çıkaran en önemli testtir. Korneadaki düzensizlikleri, incelme alanlarını ve koni şeklindeki deformasyonu net bir şekilde gösterir.
• Pakimetri: Korneanın kalınlığını ölçen bir testtir. Keratokonusta kornea inceldiği için bu ölçüm tanıya yardımcı olur.
• Pentacam/Orbscan: Korneanın sadece ön yüzeyini değil, arka yüzeyini ve kalınlık haritasını da çıkaran daha gelişmiş topografi cihazlarıdır.
• Retinoskopi ve Otorefraktometri: Gözün kırılma kusurunu belirlemek için kullanılır ve keratokonusta düzensiz astigmatizma tespit edilmesine yardımcı olur.
• Yarık Lamba Muayenesi: Doktor, özel bir mikroskop kullanarak korneayı detaylıca inceler ve incelme, skarlaşma gibi belirtileri arar.

Güncel Keratokonus Tedavi Yöntemleri

Keratokonusun tedavisi, hastalığın evresine ve ilerleme hızına bağlı olarak değişiklik gösterir. Amaç, görme kalitesini artırmak ve hastalığın ilerlemesini durdurmaktır. Türk Oftalmoloji Derneği gibi kurumlar, güncel tedavi yaklaşımlarını yakından takip etmektedir. Detaylı bilgi için Türk Oftalmoloji Derneği'nin sayfasını ziyaret edebilirsiniz.

Gözlük ve Kontakt Lensler

• Gözlükler: Hastalığın erken evrelerinde, hafif miyopi ve astigmatizma için gözlükler yeterli olabilir.
• Özel Kontakt Lensler: Hastalık ilerledikçe gözlükler yetersiz kalabilir. Bu durumda, korneanın düzensiz şeklini telafi eden sert gaz geçirgen (RGP) lensler, skleral lensler veya hibrit lensler tercih edilebilir. Bu lensler, göz yüzeyinde düzgün bir optik yüzey oluşturarak görme keskinliğini artırır.

Korneal Çapraz Bağlama (CXL)

CXL, keratokonusun ilerlemesini durdurmayı amaçlayan minimal invaziv bir tedavidir. Bu yöntemde, korneaya riboflavin (B2 vitamini) damlatılır ve ardından ultraviyole (UVA) ışık uygulanır. Bu kombinasyon, korneanın kollajen lifleri arasında yeni bağlar oluşturarak korneayı güçlendirir ve ilerleyici incelmenin ve şekil bozukluğunun önüne geçmeyi hedefler. Genellikle hastalığın aktif olarak ilerlediği genç hastalarda tercih edilir.

İntrakorneal Halka (Intacs)

Intacs, kornea içine yerleştirilen şeffaf, küçük yarım halka şeklindeki segmentlerdir. Bu halkalar, korneanın merkezini düzleştirerek ve şeklini düzenleyerek görme kalitesini artırmayı hedefler. Özellikle kontakt lens toleransı olmayan veya CXL sonrası hala görme problemleri yaşayan hastalarda bir seçenek olabilir.

Keratoplasti (Kornea Nakli)

Hastalığın çok ileri evrelerinde, diğer tedavi yöntemlerinin yetersiz kaldığı ve görme keskinliğinin ciddi derecede düştüğü durumlarda kornea nakli (keratoplasti) gündeme gelebilir. Bu işlemde, hastalıklı kornea çıkarılır ve yerine donörden alınan sağlıklı bir kornea nakledilir. Günümüzde kısmi kornea nakli (DALK – Derin Ön Lamellar Keratoplasti) gibi daha seçici yöntemler de mevcuttur ve iyileşme süreci ile başarı oranları oldukça yüksektir.

Keratokonus ile Yaşamak ve Gelecek

Keratokonus, kronik bir durum olsa da, günümüzdeki modern tanı ve tedavi yöntemleri sayesinde hastaların büyük çoğunluğu iyi bir görme kalitesini sürdürebilmektedir. Önemli olan, düzenli göz kontrollerini aksatmamak, doktorun önerdiği tedavi planına uymak ve gözleri travmadan korumaktır. Özellikle göz ovuşturmaktan kaçınmak, hastalığın ilerlemesini tetikleyebileceği için kritik bir önlemdir. Yeni tedavi yaklaşımları ve teknolojik gelişmeler sayesinde keratokonus hastalarının yaşam kalitesi artmaya devam etmektedir.

Sonuç

Keratokonus, korneanın ilerleyici bir hastalığı olup, erken teşhis edildiğinde ve uygun tedavi yöntemleri uygulandığında kontrol altına alınabilen bir durumdur. Bulanık görme, sık değişen gözlük numaraları veya ışık hassasiyeti gibi belirtiler fark ederseniz, vakit kaybetmeden bir göz doktoruna başvurmanız hayati önem taşır. Modern tıp, gözlük ve kontakt lenslerden korneal çapraz bağlamaya, intrakorneal halkalara ve hatta kornea nakline kadar geniş bir tedavi yelpazesi sunarak keratokonus hastalarına umut vermektedir. Bilinçli olmak ve düzenli kontrollerle hastalığı yakından takip etmek, görme sağlığınızı korumanın anahtarıdır.