Göz sağlığımız, yaşam kalitemizi doğrudan etkileyen en değerli varlıklarımızdan biridir. Ancak bazı göz hastalıkları, sinsi ilerleyişleriyle fark edilmeden ciddi hasarlara yol açabilir. İşte bunlardan biri de halk arasında "göz tansiyonu" olarak bilinen glokomdur. Glokom belirtileri başlangıçta çok hafif seyrettiği için çoğu zaman göz ardı edilir. Ne yazık ki, bu durum kalıcı görme kaybı ile sonuçlanabilen geri dönüşümsüz optik sinir hasarına neden olabilir. Bu nedenle, glokom hakkında bilgi sahibi olmak ve erken teşhis için düzenli kontroller yaptırmak hayati önem taşır. Bu makalemizde, glokomun ne olduğunu, hangi belirtilerle kendini gösterdiğini ve erken tanının neden bu kadar kritik olduğunu detaylıca inceleyeceğiz.

Glokom Nedir ve Neden Ortaya Çıkar?

Glokom, göz içindeki sıvı basıncının (intraoküler basınç) optik sinire zarar verecek kadar yükselmesiyle karakterize bir grup göz hastalığına verilen genel addır. Bu basınç artışı genellikle göz içi sıvısının (aköz hümor) drenaj sistemindeki sorunlardan kaynaklanır. Zamanla optik sinir lifleri zarar görür ve bu da kademeli olarak görme alanında daralmalara ve nihayetinde kalıcı körlüğe yol açabilir. Glokomun ortaya çıkışında yaş faktörü, genetik yatkınlık, yüksek miyopi, diyabet, tiroid hastalıkları, uzun süreli kortizon kullanımı gibi pek çok risk faktörü bulunmaktadır.

Glokomun Sinsi Belirtileri ve Tipleri

Glokomun en tehlikeli yanı, genellikle ileri evrelere gelene kadar belirgin semptomlar göstermemesidir. Bu nedenle "sessiz hırsız" olarak da adlandırılır. Ancak glokomun farklı tipleri, farklı belirtilerle kendini gösterebilir:

Açık Açılı Glokom Belirtileri

En sık görülen glokom tipidir ve genellikle erken evrelerde hiçbir ağrı veya belirgin belirti vermez. Görme kaybı genellikle çevresel görme alanında başlar ve merkezi görmeyi en sona kadar koruyabilir. Bu durum, günlük aktiviteleri etkilemediği için uzun süre fark edilmeyebilir. Hasta, bir gözü kapalıyken diğer gözünde ciddi bir kayıp olduğunu ancak çok ilerlemiş evrelerde anlayabilir. Bu tip glokomda düzenli göz muayeneleri kritik öneme sahiptir. Glokom hakkında daha fazla bilgi edinmek için Wikipedia'nın glokom sayfasını ziyaret edebilirsiniz.

Kapalı Açılı Glokom Belirtileri (Akut Glokom Krizi)

Bu tip, göz içi basıncının aniden ve dramatik bir şekilde yükselmesiyle ortaya çıkar. Belirtileri çok daha şiddetli ve acildir:

• Şiddetli göz ağrısı
• Görme bulanıklığı veya ani görme kaybı
• Işıkların etrafında hale görme (renkli halkalar)
• Gözde kızarıklık ve şişlik
• Baş ağrısı ve mide bulantısı/kusma

Bu belirtilerle karşılaşıldığında acil tıbbi yardım almak hayati önem taşır, çünkü kalıcı görme kaybı riski çok yüksektir.

Normal Tansiyonlu Glokom

Göz içi basıncının normal seviyelerde olmasına rağmen optik sinir hasarının meydana geldiği bir glokom tipidir. Nedenleri tam olarak anlaşılamamış olsa da, optik sinirin kan akışının bozulması veya sinirin basınca karşı daha hassas olması gibi faktörler rol oynayabilir.

Konjenital Glokom (Doğuştan Glokom)

Bebeklerde doğumdan itibaren veya yaşamın ilk yıllarında ortaya çıkan nadir bir glokom türüdür. Gözde büyüme, ışığa karşı hassasiyet (fotofobi), sulanma ve göz kapaklarında spazm gibi belirtilerle kendini gösterebilir.

Erken Teşhis Neden Hayati Önem Taşır?

Glokomun neden olduğu görme kaybı geri döndürülemez. Optik sinir hücreleri bir kez hasar gördüğünde, bu hasarı onarmak mümkün değildir. Bu nedenle, glokomun erken evrelerde tespit edilmesi ve tedaviye başlanması, mevcut görmenin korunması ve hastalığın ilerlemesinin yavaşlatılması açısından kritik öneme sahiptir. Glokomun erken teşhis ve tedavisi hakkında daha detaylı bilgilere Acıbadem Sağlık Rehberi'nden ulaşabilirsiniz.

Erken teşhis için yapılması gerekenler:

• Düzenli Göz Muayeneleri: Özellikle 40 yaşından sonra ve aile öyküsünde glokom olan kişilerin düzenli olarak göz doktoruna görünmesi gerekmektedir.
• Risk Faktörlerinin Bilinmesi: Diyabet, yüksek tansiyon, göz travmaları gibi risk faktörleri olan kişilerin daha dikkatli olması önemlidir.
• Göz İçi Basıncı Ölçümü (Tonometri): Göz tansiyonunu ölçen temel testlerden biridir.
• Göz Dibi Muayenesi (Oftalmoskopi): Optik sinir başının durumunu değerlendirmek için yapılır.
• Görme Alanı Testi (Perimetri): Görme alanındaki kayıpları tespit etmek için kullanılır.
• Optik Koherens Tomografi (OCT): Optik sinir lifi kalınlığını ve retina ganglion hücrelerini detaylıca inceleyerek erken hasarı tespit edebilir.

Sonuç

Glokom, sinsi ilerleyişiyle ciddi görme kayıplarına yol açabilen, ancak erken teşhis edildiğinde kontrol altına alınabilen önemli bir göz hastalığıdır. Belirtileri çoğu zaman fark edilmez veya önemsenmez. Bu nedenle, düzenli göz muayenelerinin önemi yadsınamaz. Unutmayın, görme kaybı kalıcıdır; ancak düzenli kontrollerle, özellikle de risk grubundaysanız, glokomun neden olabileceği yıkıcı sonuçlardan kendinizi koruyabilirsiniz. Göz sağlığınızı ertelemeyin, bir göz uzmanına danışmaktan çekinmeyin.