Günümüz tıbbında, kanser tedavisinde kaydedilen ilerlemeler, hastalar için daha az invaziv ve yaşam kalitesini koruyan seçenekler sunmaktadır. Özellikle erken evre mide ve kolon kanseri vakalarında, cerrahiye alternatif olarak geliştirilen yöntemler arasında Endoskopik Submukozal Diseksiyon (ESD) yöntemi öne çıkmaktadır. Bu modern yaklaşım, kanserli dokuyu organ bütünlüğünü koruyarak, endoskopik yolla çıkarmayı hedefler. Peki, ESD nedir, hangi durumlarda uygulanır ve hastalar için ne gibi avantajlar sunar?

Endoskopik Submukozal Diseksiyon (ESD) Nedir?

Endoskopik Submukozal Diseksiyon (ESD), sindirim sisteminin iç yüzeyindeki (mukoza) erken evre kanserli veya kanser öncüsü lezyonların, çevre dokuya zarar vermeden, tek parça halinde çıkarılmasını sağlayan ileri bir endoskopik tekniktir. Geleneksel endoskopik mukoza rezeksiyonu (EMR) yönteminden farklı olarak ESD, daha büyük ve karmaşık lezyonların bile başarıyla çıkarılmasına olanak tanır. Bu sayede, lezyonun patolojik olarak daha doğru incelenmesi ve tam bir rezeksiyonun (çıkarmanın) sağlanması mümkün olur.

ESD'nin Amacı ve Avantajları

ESD'nin temel amacı, erken evrede tespit edilen kanserli dokuyu veya kanser öncüsü lezyonları, çevresindeki sağlıklı dokuyu koruyarak tamamen ve tek parça halinde çıkarmaktır. Bu durum, hastanın büyük bir cerrahi operasyona girmesini engelleyerek, iyileşme sürecini hızlandırır ve hastanede kalış süresini kısaltır. Ayrıca, organın fonksiyonel bütünlüğü korunduğu için hastanın yaşam kalitesi önemli ölçüde artar. Özellikle mide ve kolon gibi organlarda bu, büyük bir fark yaratır.

ESD Hangi Durumlarda Uygulanır?

ESD yöntemi, sindirim sisteminin üst ve alt bölümlerinde görülen belirli erken evre kanser ve prekanseröz (kanser öncüsü) lezyonlarda tercih edilir. Bu lezyonların boyutuna, derinliğine ve histolojik özelliklerine göre ESD'nin uygunluğu belirlenir.

Erken Evre Mide Kanserinde ESD

Mide kanseri, dünya genelinde sık görülen kanser türlerinden biridir. Ancak erken evrede yakalandığında, ESD gibi minimal invaziv yöntemlerle tedavi şansı oldukça yüksektir. Özellikle lenf nodu metastazı riski düşük, yüzeyel ve belirli boyuttaki erken evre mide kanseri lezyonları, ESD için ideal adaylardır. Bu lezyonlar, genellikle mukozal veya submukozanın yüzeysel tabakasına sınırlı kalmış olanlardır.

Erken Evre Kolon Kanserinde ESD

Kolon kanseri, erken evrede tespit edildiğinde başarılı tedavi şansı en yüksek olan kanser türlerinden biridir. Kolondaki büyük polipler veya erken evre kanserli lezyonlar, ESD ile başarıyla çıkarılabilir. Endoskopik Submukozal Diseksiyon hakkında daha fazla bilgiye Wikipedia'dan ulaşabilirsiniz. Özellikle 2 cm'den büyük polipler ve daha önce kısmi çıkarılma denenen ancak tam rezeksiyonun sağlanamadığı lezyonlarda ESD büyük bir avantaj sunar. ESD yöntemi ve uygulama alanları hakkında Anadolu Sağlık Merkezi'nin rehberine göz atabilirsiniz.

ESD Prosedürü Nasıl Gerçekleşir?

ESD, deneyimli gastroenterologlar veya girişimsel endoskopistler tarafından özel ekipmanlar kullanılarak gerçekleştirilir. Prosedür genellikle sedasyon veya genel anestezi altında yapılır.

Hazırlık ve İşlem Adımları

• Hazırlık: Hastalar genellikle işlemden birkaç gün önce özel bir diyet programına alınır ve bağırsak temizliği için müshil ilaçları kullanır (kolon ESD için).
• Lezyonun İşaretlenmesi: Endoskop aracılığıyla lezyonun sınırları dikkatlice belirlenir ve işaretlenir.
• Submukozal Enjeksiyon: Lezyonun altına özel bir sıvı enjekte edilerek mukoza tabakası kaldırılır ve güvenli bir çalışma alanı oluşturulur.
• Diseksiyon: Özel elektrokoter bıçaklar kullanılarak lezyonun etrafındaki mukoza kesilir ve ardından submukozal tabakadan ayrılarak tek parça halinde çıkarılır.
• Kanama Kontrolü: İşlem sırasında oluşabilecek kanamalar anında kontrol altına alınır.

ESD'nin Potansiyel Riskleri ve Komplikasyonları

Her tıbbi işlemde olduğu gibi ESD'nin de potansiyel riskleri ve komplikasyonları bulunmaktadır. Bunlar arasında en sık görülenler kanama ve perforasyondur (organ duvarında delinme). Ancak deneyimli ellerde bu komplikasyonların oranı düşüktür ve genellikle işlem sırasında veya sonrasında yönetilebilir durumdadır.

ESD Sonrası İyileşme Süreci ve Takip

ESD sonrası hastalar genellikle bir veya iki gün hastanede gözlem altında tutulur. Bu süreçte beslenme sıvı veya yumuşak gıdalarla başlar ve kademeli olarak normal diyete geçilir. Çıkarılan doku patolojik incelemeye gönderilir ve sonuçlar, ek tedavi gerekliliğini belirlemede kritik rol oynar. Hastaların belirli aralıklarla kontrol endoskopileri ile takip edilmesi, olası nükslerin erken tespiti açısından büyük önem taşır.

Sonuç olarak, Endoskopik Submukozal Diseksiyon (ESD) yöntemi, erken evre mide ve kolon kanserinde önemli bir tedavi seçeneğidir. Minimal invaziv olması, organ koruyucu niteliği ve yüksek başarı oranları ile hastaların yaşam kalitesini artıran bu yöntem, doğru endikasyonlarla uygulandığında cerrahiye güçlü bir alternatif sunmaktadır. Ancak her hasta için en uygun tedavi yaklaşımının belirlenmesi, multidisipliner bir ekip tarafından yapılacak detaylı bir değerlendirme sonucunda mümkün olmaktadır.