Gözümüz, dünyayı algılamamız için eşsiz bir penceredir. Ancak bazen bu pencerenin önünde ince, şeffaf bir perde oluşabilir ve görüş kalitemizi ciddi şekilde etkileyebilir. Bu duruma Epiretinal Membran (ERM) veya halk arasında bilinen adıyla makula zarı denir. Özellikle yaşla birlikte daha sık görülen bu rahatsızlık, merkezi görmeden sorumlu makula bölgesini etkileyerek bulanık, çarpık veya dalgalı görmeye yol açabilir. Neyse ki, modern göz cerrahisi sayesinde bu sorun çözüme kavuşturulabilmektedir: Epiretinal Membran Vitrektomi. Bu ileri cerrahi yöntemle, gözdeki zarı temizleyerek görmeyi iyileştirme ve hastaların yaşam kalitesini artırma hedeflenir.

Epiretinal Membran (Makula Zarı) Nedir?

Epiretinal membran, gözün retina tabakasının yüzeyinde, özellikle merkezi görmeden sorumlu makula bölgesinde oluşan fibrotik (skar dokusu) bir zardır. Makula, okuma, yüz tanıma ve ince detayları görme gibi keskin görme işlevlerinden sorumludur. Bu zar, zamanla büzüşerek retinayı buruşturabilir veya çekebilir, bu da makulada ödem (sıvı birikimi) veya kırışıklıklar oluşturarak görme bozukluklarına neden olur. Çoğunlukla idiyopatik (nedeni bilinmeyen) olsa da, bazı durumlarda diyabetik retinopati, retina dekolmanı cerrahisi, göz içi iltihabı (üveit) veya göz travması gibi durumlar sonrasında ikincil olarak da gelişebilir. Epiretinal membran hakkında daha detaylı bilgi için Wikipedia'daki Epiretinal Membran sayfasına göz atabilirsiniz.

Epiretinal Membran Belirtileri Nelerdir? Ne Zaman Doktora Başvurmalı?

Epiretinal membran genellikle yavaş ilerler ve başlangıçta belirti vermeyebilir. Ancak zarın ilerlemesiyle birlikte aşağıdaki belirtiler ortaya çıkabilir:

• Bulanık Görme: Görüşünüzde genel bir puslanma veya netlik kaybı.
• Çarpık Görme (Metamorfopsi): Düz çizgilerin dalgalı veya kırık görünmesi (örneğin, kapı çerçeveleri veya karo desenleri).
• Çift Görme (Diplopi): Tek bir nesnenin iki veya daha fazla kez görünmesi.
• Küçük Görme (Mikropsi) veya Büyük Görme (Makropsi): Nesnelerin normalden daha küçük veya büyük görünmesi.
• Görme Alanında Gri veya Karanlık Nokta: Özellikle merkezi görme alanında oluşan lekeler.
• Okuma Güçlüğü: Yakın mesafedeki yazıları okumakta zorlanma.

Bu belirtilerden herhangi birini fark ettiğinizde, vakit kaybetmeden bir göz doktoruna başvurmanız büyük önem taşır. Erken teşhis, uygun tedavi planının belirlenmesinde kritik rol oynar.

Vitrektomi Ameliyatı: Epiretinal Membran Nasıl Temizlenir?

Epiretinal membran tedavisinde altın standart, cerrahi yöntem olan Vitrektomi ameliyatıdır. Bu mikrocerrahi işlem, gözdeki zarı temizleyerek makula üzerindeki gerilimi azaltmayı ve böylece görme kalitesini artırmayı hedefler. Ameliyat genellikle lokal anestezi altında yapılır, bazı durumlarda genel anestezi de tercih edilebilir. İşte vitrektomi ameliyatının temel adımları:

1. Mikro Kesiler: Göz beyazında (sklera) çok küçük (0.5 mm'den küçük) üç adet kesi açılır. Bu kesilerden özel mikro cerrahi aletler göze yerleştirilir.
2. Vitreus Jelin Çıkarılması: Gözün içini dolduran jel benzeri madde olan vitreus, özel bir aletle yavaşça aspire edilerek çıkarılır. Bu, retinaya daha iyi erişim sağlar.
3. Membranın Soyulması: Özel tasarlanmış mikro forsepsler veya diğer hassas aletler kullanılarak epiretinal membran, retinanın yüzeyinden nazikçe soyulur (peeling). Bu, en kritik adımdır ve cerrahın yüksek becerisini gerektirir.
4. Tampon Madde Uygulaması: Vitreus jeli çıkarıldıktan sonra, göz içi basıncını korumak ve retinanın doğru pozisyonda kalmasına yardımcı olmak için gözün içine genellikle steril hava, gaz (SF6, C2F6, C3F8) veya silikon yağı gibi bir tampon madde enjekte edilir. Gaz veya hava zamanla kendiliğinden emilirken, silikon yağı daha sonra ikinci bir ameliyatla çıkarılması gerekebilir.

Vitrektomi hakkında daha fazla bilgi edinmek isterseniz, Florence Nightingale Hastaneleri'nin Vitrektomi Sayfası gibi güvenilir sağlık kaynaklarını ziyaret edebilirsiniz.

Ameliyat Öncesi ve Sonrası Süreç

Ameliyat Öncesi Hazırlıklar

Ameliyat öncesinde göz doktorunuz detaylı bir muayene yapacak, gözünüzün genel sağlığını ve epiretinal membranın durumunu değerlendirecektir. Göz tomografisi (OCT) ve floresein anjiyografi gibi testler istenebilir. Doktorunuz size ameliyatın riskleri, faydaları ve ameliyat sonrası beklentiler hakkında bilgi verecektir. Kullanmakta olduğunuz ilaçlar, alerjiler ve diğer sağlık sorunları hakkında doktorunuzu mutlaka bilgilendirmelisiniz.

Ameliyat Sonrası İyileşme Süreci ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

Epiretinal membran vitrektomi sonrası iyileşme süreci kişiden kişiye değişmekle birlikte genellikle birkaç hafta sürer. İlk günlerde gözde kızarıklık, hafif ağrı veya rahatsızlık hissi normaldir. Doktorunuzun önerdiği göz damlalarını düzenli olarak kullanmanız enfeksiyon riskini azaltmak ve iyileşmeyi hızlandırmak için çok önemlidir. Göz içine gaz enjekte edildiyse, belirli bir süre baş pozisyonu (yüzüstü yatma gibi) korumanız istenebilir. Bu, gazın retinanın doğru bölgesine baskı yapmasını sağlar. Gaz tamamen emilene kadar (birkaç hafta sürebilir) uçak yolculuğu yapmaktan kaçınmalısınız. Ağır kaldırma, gözü ovalama ve suyla temas gibi aktivitelerden belirli bir süre uzak durmanız gerekecektir. Doktorunuzun belirlediği kontrol randevularına mutlaka uyun.

Epiretinal Membran Vitrektomi Sonrası Beklentiler ve Riskler

Epiretinal membran vitrektomi, çoğu hastada görme kalitesinde belirgin bir iyileşme sağlar. Özellikle çarpık görme ve bulanıklık şikayetlerinde ciddi azalmalar gözlenir. Ancak görme düzeyi iyileşmesi zaman alabilir ve tam iyileşme birkaç ayı bulabilir. Bazı durumlarda görüş tamamen normale dönmeyebilir, ancak önemli bir iyileşme elde edilir.

Her cerrahi işlemde olduğu gibi, vitrektomi ameliyatının da bazı potansiyel riskleri vardır:

• Enfeksiyon (çok nadir)
• Kanama
• Retina dekolmanı (retinanın yerinden ayrılması)
• Yüksek göz içi basıncı (glokom)
• Katarakt gelişimi veya hızlanması (en sık görülen yan etki, genellikle daha sonra katarakt ameliyatı ile düzeltilebilir)
• Gaz veya silikon yağı ile ilgili sorunlar

Bu riskler düşük olmakla birlikte, ameliyat öncesinde doktorunuzla detaylı bir şekilde konuşmanız ve tüm sorularınızı sormanız önemlidir. Cerrahınız, kişisel durumunuza göre riskleri ve faydaları değerlendirmenize yardımcı olacaktır.

Sonuç

Epiretinal membran, görme kalitesini olumsuz etkileyen ancak modern tıp sayesinde tedavi edilebilir bir göz rahatsızlığıdır. Epiretinal Membran Vitrektomi, gözdeki zarı temizleyerek hastaların bulanık, çarpık görme şikayetlerini giderme ve görme kapasitelerini artırma konusunda oldukça başarılı bir yöntemdir. Eğer sizde de bu belirtiler varsa veya bu tanı konulmuşsa, vakit kaybetmeden bir göz sağlığı uzmanına başvurmanız, doğru tedavi planı ile daha net ve kaliteli bir görüşe sahip olmanız için ilk adımı atmak demektir. Unutmayın, göz sağlığınız, genel yaşam kalitenizin ayrılmaz bir parçasıdır.