Göz sağlığı, genel yaşam kalitemiz için vazgeçilmezdir ve göz hastalıklarının erken teşhisi, tedavi başarısı için kritik öneme sahiptir. Geleneksel göz inceleme yöntemleri önemli bilgiler sunsa da, özellikle göz damarlarının detaylı ve invaziv olmayan bir şekilde görüntülenmesi her zaman kolay olmamıştır. İşte tam bu noktada, modern tıp dünyasının en heyecan verici gelişmelerinden biri olan Angio-OCT (Optik Koherens Tomografi Anjiyografi) devreye giriyor. Bu yenilikçi teknoloji, damar yapısını boya enjeksiyonuna gerek kalmadan, son derece yüksek çözünürlükle gözler önüne sererek, birçok retinal ve optik sinir hastalığının teşhis ve takibinde çığır açmaktadır. Göz damarlarının boyasız göz görüntüleme imkanı sunması, hem hastalar için konforlu hem de hekimler için daha güvenli ve hızlı bir tanı süreci sağlamaktadır. Artık çok daha detaylı göz incelemesi yapmak mümkün hale gelmiştir.

Angio-OCT Nedir ve Nasıl Çalışır?

Angio-OCT, adından da anlaşılacağı üzere, Optik Koherens Tomografi (OCT) teknolojisinin anjiyografi yeteneği ile birleşimidir. OCT, ışık dalgalarını kullanarak retinanın ve optik sinirin kesitsel görüntülerini oluşturan, non-invaziv bir görüntüleme yöntemidir. Angio-OCT ise bu temeli bir adım öteye taşıyarak, retinanın ve koroidin damar yapılarındaki kan akışını, hareket halindeki kan hücrelerinin yansıttığı ışık dalgalarındaki farklılıkları algılayarak görüntüler. Bu teknoloji, damar içine herhangi bir kontrast madde (boya) enjekte etmeye gerek duymadan, milimetrenin binde biri hassasiyetinde detaylı 3D damar haritaları çıkarabilir.

Temel Çalışma Prensibi

Angio-OCT cihazı, göze zararsız yakın kızılötesi ışık dalgaları gönderir. Bu ışık dalgaları, göz dokularından yansır ve cihaz tarafından algılanır. Özellikle kan damarları içindeki kırmızı kan hücreleri hareket halindeyken ışığı farklı şekilde yansıtır. Angio-OCT, bu mikro hareketlerden kaynaklanan sinyal farklılıklarını tespit ederek, kan akışının yoğun olduğu bölgeleri ve dolayısıyla damar ağını görünür hale getirir. Bu sayede, retina ve koroid tabakasındaki en küçük kılcal damarlar bile izlenebilir.

Angio-OCT'nin Geleneksel Yöntemlere Göre Avantajları

Geleneksel olarak, göz damarlarını incelemek için Fluorescein Anjiyografi (FFA) adı verilen invaziv bir yöntem kullanılırdı. FFA, hastanın damarına özel bir boya enjekte edilmesini gerektirir ve bu boya, damarlarda dolaşırken flaşlı fotoğraflar çekilerek görüntülenir. Angio-OCT, FFA'ya kıyasla birçok önemli avantaja sahiptir:

• Boyasız ve Non-İnvaziv: En büyük avantajı, herhangi bir boya enjeksiyonuna ihtiyaç duymamasıdır. Bu durum, boyaya bağlı alerjik reaksiyon riskini ortadan kaldırır ve hastalar için çok daha konforludur.
• Güvenli ve Hızlı: Boya kullanılmadığı için gebeler, böbrek hastaları veya alerjisi olan kişiler de güvenle bu tetkikten geçebilir. İşlem genellikle birkaç dakika içinde tamamlanır.
• Üç Boyutlu (3D) Görüntüleme: Angio-OCT, damar yapılarını katman katman, üç boyutlu olarak görüntüler. Bu sayede, damar tabakalarının derinliklerine inerek sorunlu bölgeleri daha net tespit etme olanağı sunar.
• Mikroskobik Detaylar: FFA'nın gösteremediği kadar küçük kılcal damar değişikliklerini, iskemi (kanlanma azlığı) bölgelerini ve yeni damar oluşumlarını (neovaskülarizasyon) dahi görüntüleyebilir.
• Tekrarlanabilirlik: Boya enjeksiyonu olmaması nedeniyle, tedavinin etkinliğini takip etmek için sık sık tekrarlanabilir.

Hangi Göz Hastalıklarında Angio-OCT Kullanılır?

Angio-OCT, özellikle retina ve optik sinirle ilgili birçok hastalığın teşhisinde, sınıflandırılmasında ve tedavi takibinde kritik rol oynamaktadır. İşte başlıca kullanım alanları:

Diyabetik Retinopati

Diyabetin gözde yol açtığı hasarlar, özellikle retina damarlarında tıkanıklıklar, sızıntılar ve yeni, anormal damar oluşumları şeklinde kendini gösterir. Angio-OCT, bu damar değişikliklerini ve özellikle makuladaki (sarı nokta) iskemi alanlarını erken dönemde tespit ederek, tedavi planlamasına yardımcı olur. Ayrıca, tedavinin (örneğin lazer fotokoagülasyonu veya anti-VEGF enjeksiyonları) etkinliğini izlemek için de idealdir.

Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu (Sarı Nokta Hastalığı)

Özellikle "yaş tip" makula dejenerasyonunda, retina altında anormal yeni damarlar (koroidal neovaskülarizasyon) gelişir. Bu damarlar kanama ve sıvı sızıntısına yol açarak ciddi görme kaybına neden olabilir. Angio-OCT, bu yeni damarları boya kullanmadan, çok erken evrelerde ve detaylı bir şekilde saptayarak tedaviye başlama zamanlaması açısından hayati bilgiler sunar.

Glokom (Göz Tansiyonu)

Glokom, optik sinir hasarı ile karakterize bir hastalıktır ve genellikle göz içi basıncının yüksekliğiyle ilişkilidir. Optik sinirin kanlanması, hastalığın ilerlemesinde önemli bir faktördür. Angio-OCT, optik sinir başındaki ve retinadaki sinir lifi tabakasındaki kan akışını değerlendirerek, glokomun erken teşhisine ve progresyonunun izlenmesine yardımcı olabilir.

Retinal Damar Tıkanıklıkları ve Diğer Vasküler Hastalıklar

Retinal arter veya ven tıkanıklıkları, retina kan akışında ciddi bozulmalara yol açarak ani görme kayıplarına neden olabilir. Angio-OCT, tıkanıklığın yerini, boyutunu ve retinadaki etkilerini detaylı olarak göstererek tanıya ve tedaviye yön verir. Ayrıca, oküler kan akışı ile ilgili diğer nadir hastalıkların değerlendirilmesinde de kullanılır.

Angio-OCT İşlemi Nasıl Yapılır?

Angio-OCT, oldukça hızlı, ağrısız ve konforlu bir işlemdir. Genellikle hastanın göz bebeklerinin büyütülmesine (damla damlatılarak) gerek duyulmaz, ancak bazı durumlarda daha iyi görüntü elde etmek için bu işlem yapılabilir. Hasta, çene ve alın desteğine başını yaslar ve özel bir cihazın merceğine bakar. Cihaz, gözdeki retina ve koroid damarlarını tararken hastanın sadece birkaç saniye hareketsiz kalması yeterlidir. İşlem sırasında herhangi bir ışık çakması veya rahatsızlık hissedilmez. Elde edilen görüntüler anında bilgisayar ekranına aktarılır ve hekim tarafından değerlendirilir.

Gelecekte Angio-OCT

Angio-OCT teknolojisi hala gelişim aşamasındadır ve potansiyeli oldukça büyüktür. Yapay zeka entegrasyonu ile otomatik tanı ve hastalık ilerlemesi takibi, daha yüksek çözünürlük ve daha geniş tarama alanları gibi yenilikler üzerinde çalışılmaktadır. Bu gelişmeler, göz hastalıklarının teşhis ve tedavisinde daha da hassas ve kişiselleştirilmiş yaklaşımlar sunacaktır.

Sonuç

Angio-OCT, göz hastalıkları tanısında çığır açan, boyasız, non-invaziv ve yüksek çözünürlüklü bir göz damarları görüntüleme yöntemidir. Diyabetik retinopati, yaşa bağlı makula dejenerasyonu ve glokom gibi kritik hastalıkların erken teşhisi ve etkin takibinde hekimlere paha biçilmez bilgiler sunar. Hastalar için konforlu ve güvenli bir alternatif sunarken, hekimler için de daha isabetli kararlar almanın anahtarı konumundadır. Bu teknoloji sayesinde, detaylı göz görüntüleme artık çok daha erişilebilir ve güvenilir bir hal almıştır, böylece göz sağlığının korunması ve görme kaybının önlenmesi yolunda önemli bir adım atılmıştır.