Göz sağlığımız, yaşam kalitemizi doğrudan etkileyen en değerli varlıklarımızdan biridir. Ne yazık ki, birçok göz hastalığı sinsi ilerleyebilir ve belirgin semptomlar göstermeyebilir. Bu hastalıkların başında gelen ve körlüğe kadar varabilen glokom (halk arasında göz tansiyonu olarak bilinir), erken teşhisin hayati önem taşıdığı bir durumdur. İşte tam da bu noktada, göz tansiyonu ölçümünde kullanılan tonometri devreye girer. Peki, göz muayeneniz sırasında elde edilen yüksek göz tansiyonu tonometri sonuçları ne anlama gelir ve bu verilerle nasıl bir yol izlenmelidir?

Göz Tansiyonu Nedir ve Neden Önemlidir?

Göz tansiyonu, tıbbi adıyla göz içi basıncı (GİB), göz küresinin içindeki sıvıların (aköz hümör) oluşturduğu basınçtır. Bu sıvı, gözün şeklini korumak ve beslenmesini sağlamak için sürekli olarak üretilir ve dışarı atılır. Sağlıklı bir gözde bu üretim ve atılım dengesi bulunur. Ancak, bu denge bozulduğunda göz içi basıncı artar. Yüksek GİB, zamanla optik sinire zarar vererek görme kaybına yol açabilir. Optik sinir, gözden beyne görüntü sinyallerini taşıyan kablo gibidir; bu sinirdeki hasar kalıcıdır ve geri döndürülemez. Bu nedenle, göz tansiyonu seviyelerinin düzenli olarak kontrol edilmesi kritik bir öneme sahiptir.

Tonometri: Göz Tansiyonu Nasıl Ölçülür?

Tonometri, göz içi basıncını ölçmek için kullanılan ağrısız bir yöntemdir. Göz doktorunuz, bu ölçüm sayesinde gözünüzdeki basıncın normal sınırlar içinde olup olmadığını belirler. Farklı tonometri çeşitleri bulunmakla birlikte, en yaygın kullanılanlar şunlardır:

• Applanasyon Tonometresi (Goldmann Tonometresi): Gözünüze uyuşturucu damla damlatıldıktan sonra, küçük bir prob gözünüzün yüzeyine hafifçe dokundurularak basınç ölçülür. En güvenilir yöntemlerden biridir.
• Hava Püskürtmeli Tonometri (Non-kontakt Tonometri): Gözünüze hafif bir hava üflenerek göz yüzeyinin ne kadar düzleştiği hesaplanır. Damla veya prob teması gerektirmediği için daha hızlı ve rahat bir yöntemdir, ancak bazı durumlarda hassasiyeti daha düşüktür.
• Dinamik Kontur Tonometresi: Özel bir prob ile göz küresinin şeklini bozmadan daha doğru ölçümler yapmayı hedefler.

Her bir yöntem, göz sağlığınızın bir göstergesi olan GİB seviyesini saptamak için kullanılır.

Yüksek Göz Tansiyonu Tonometri Sonuçları Ne Anlama Gelir?

Tonometri sonuçlarınız, göz sağlığınız hakkında önemli bilgiler sunar. Ancak yüksek bir sonuç almak her zaman glokom olduğunuz anlamına gelmez.

Normal Göz Tansiyonu Değerleri

Genel kabul gören normal göz içi basıncı aralığı 10 ile 21 milimetre cıva (mmHg) arasındadır. Bu aralık, çoğu insanda optik sinirin sağlıklı kalması için yeterli bir basınç seviyesini gösterir. Ancak unutulmamalıdır ki, bazı kişilerde bu aralıkta bile glokom gelişebilirken, bazılarında daha yüksek basınçlar herhangi bir hasara yol açmayabilir.

Yüksek Tonometri Sonuçları Ne Zaman Endişe Verici?

Eğer tonometri sonucunuz 21 mmHg'nin üzerindeyse, bu durum "oküler hipertansiyon" olarak adlandırılır. Oküler hipertansiyon, optik sinirde herhangi bir hasar veya görme alanı kaybı olmadan sadece göz içi basıncının yüksek olmasıdır. Bu durumda doktorunuz, glokom riskinizi değerlendirmek için ek testler isteyecektir. Bu testler arasında optik sinir muayenesi, görme alanı testi ve optik koherens tomografi (OCT) gibi ileri görüntüleme yöntemleri bulunabilir. Yüksek basınç, optik sinirinize zarar verme potansiyeli taşıdığı için yakından takip edilmesi gereken bir durumdur.

Oküler Hipertansiyon ile Glokom Arasındaki Fark

Bu iki terim sıklıkla karıştırılsa da aralarında önemli bir fark vardır:

• Oküler Hipertansiyon: Yüksek göz içi basıncı var, ancak optik sinirde belirgin bir hasar veya görme kaybı yok. Glokom gelişme riski yüksek olduğu için düzenli takip önemlidir.
• Glokom: Yüksek göz içi basıncının yanı sıra optik sinir hasarı ve buna bağlı görme alanı kaybı mevcuttur. Bu durum tedavi edilmezse kalıcı körlüğe yol açabilir. Glokom hakkında daha fazla bilgiye Wikipedia'dan ulaşabilirsiniz.

Yüksek Göz Tansiyonu Risk Faktörleri ve Belirtileri

Risk Faktörleri

Yüksek göz tansiyonu veya glokom geliştirme riskini artıran bazı faktörler şunlardır:

• Yaş: Özellikle 40 yaşından sonra risk artar.
• Aile Öyküsü: Ailenizde glokom öyküsü varsa riskiniz yükselir.
• Etnik Köken: Afrika kökenli bireylerde daha sık görülür.
• Diyabet: Şeker hastalığı olanlarda risk artışı gözlemlenebilir.
• Miyopi (Uzağı Görememe): Yüksek miyopisi olan kişilerde risk daha fazladır.
• Uzun Süreli Kortizon Kullanımı: Steroidli ilaçların uzun süreli kullanımı GİB'i artırabilir.
• Göz Travmaları veya Daha Önceki Göz Ameliyatları.

Belirtiler

Glokom, "sessiz hırsız" olarak da bilinir, çünkü genellikle erken evrelerde hiçbir belirti vermez. Görme kaybı yavaş yavaş ve çevreden merkeze doğru ilerlediği için hastalar durumu fark etmeyebilirler. Nadiren, akut açılı glokom krizlerinde şiddetli göz ağrısı, kızarıklık, bulanık görme, ışık haleleri görme ve bulantı gibi ani belirtiler ortaya çıkabilir. Bu nedenle düzenli göz muayeneleri, özellikle risk faktörleri taşıyan kişiler için hayati önem taşır.

Yüksek Göz Tansiyonu ve Glokom Yönetimi

Teşhis Süreci

Göz tansiyonu yüksekliği saptandığında, doktorunuz kapsamlı bir göz muayenesi yapar. Bu muayene; tonometriye ek olarak, optik sinirin incelenmesi (fundoskopi), görme alanı testi, göz açısı muayenesi (gonioskopi) ve optik sinir lifi kalınlığını ölçen OCT gibi testleri içerebilir. Tüm bu testler bir araya gelerek doğru tanının konulmasına yardımcı olur.

Tedavi Yaklaşımları

Glokomun kesin bir tedavisi olmasa da, hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak veya durdurmak mümkündür. Tedavi genellikle göz içi basıncını düşürmeye odaklanır:

• Göz Damlaları: En sık kullanılan tedavi yöntemidir. Göz içi sıvısının üretimini azaltır veya atılımını artırır.
• Lazer Tedavileri: Bazı glokom türlerinde göz içi sıvısının drenajını iyileştirmek için lazer kullanılabilir. Örneğin, Selektif Lazer Trabeküloplasti (SLT).
• Cerrahi Müdahale: Damlalar ve lazer tedavileri yeterli olmadığında, göz içi basıncını kalıcı olarak düşürmek için çeşitli cerrahi prosedürler (örneğin, trabekülektomi) uygulanabilir.

Tedavi yöntemine doktorunuz, göz tansiyonu seviyeniz, optik sinir hasarınızın derecesi ve genel sağlık durumunuza göre karar verecektir. T.C. Sağlık Bakanlığı'nın glokom hakkındaki bilgilendirmesine buradan ulaşabilirsiniz.

Düzenli Takip ve Yaşam Tarzı Önerileri

Yüksek göz tansiyonu teşhisi konulmuş veya glokom hastası olan kişilerin düzenli olarak göz doktoru kontrollerine gitmeleri çok önemlidir. Ayrıca sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek, dengeli beslenmek, düzenli egzersiz yapmak (ağır kaldırmaktan kaçınarak), sigara ve aşırı alkol tüketiminden uzak durmak da genel göz sağlığına katkıda bulunabilir.