Difteri, geçmişte binlerce can alan, oldukça tehlikeli bir bulaşıcı hastalıktır. Neyse ki, geliştirilen aşılar sayesinde günümüzde görülme sıklığı büyük ölçüde azaldı. Ancak bu durum, tehlikenin tamamen ortadan kalktığı anlamına gelmiyor. Özellikle yetişkinlerde difteri aşısı ve hatırlatma dozu uygulamaları, hastalığın yeniden yayılmasını engellemek adına kritik bir öneme sahip. Çocukluk döneminde yapılan aşıların koruyuculuğu zamanla azalabileceğinden, yetişkinlerin de belirli aralıklarla aşılanması uzmanlar tarafından şiddetle tavsiye edilmektedir. Peki, yetişkinler neden difteri aşısı olmalı? Hatırlatma dozları ne sıklıkla yapılmalı ve bu konuda merak edilen başka neler var? Gelin, bu soruların cevaplarını birlikte inceleyelim.

Difteri Nedir ve Neden Hala Önemli?

Difteri, Corynebacterium diphtheriae adlı bakterinin neden olduğu, genellikle boğazı ve üst solunum yollarını etkileyen ciddi bir enfeksiyon hastalığıdır. Bakteri, vücutta toksin üreterek sinir sistemi, kalp ve böbrek gibi organlara zarar verebilir. Bulaşma genellikle öksürme, hapşırma gibi solunum yolu salgılarıyla doğrudan temas yoluyla gerçekleşir. Günümüzde nadir görülse de, aşılanmamış veya eksik aşılanmış bireyler arasında salgın potansiyeli taşımaktadır. Dünya genelinde aşılamanın yetersiz olduğu bölgelerden gelen seyahatler veya yerel aşılamanın düşmesi, bu hastalığın tekrar gündeme gelme riskini artırabilir. Daha fazla bilgi için Wikipedia'daki Difteri maddesini ziyaret edebilirsiniz.

Yetişkinlerde Difteri Aşısı Gerekli mi?

Evet, yetişkinlerde difteri aşısı kesinlikle gereklidir. Çocukluk döneminde yapılan aşılar yaşam boyu koruma sağlamaz. Genellikle 10 yıl kadar süren bu koruyuculuk, zamanla azalmaya başlar. Bu durum, yetişkinlerin difteri enfeksiyonuna karşı savunmasız kalabileceği anlamına gelir. Özellikle şu gruplar için yetişkin difteri aşısı büyük önem taşır:

• Sağlık çalışanları
• Çocuklarla yoğun temasta bulunanlar (öğretmenler, kreş çalışanları, ebeveynler)
• Uluslararası seyahat edenler
• Çocukluk aşı takvimi eksik veya bilinmeyen bireyler

Unutmamak gerekir ki, aşı sadece sizin sağlığınızı değil, aynı zamanda çevrenizdeki savunmasız bireylerin (bebekler, yaşlılar, kronik hastalığı olanlar) sağlığını da korur. Toplumda yeterli aşılanma oranı olmadığında "sürü bağışıklığı" zayıflar ve hastalık daha kolay yayılabilir.

Difteri Hatırlatma Dozu Ne Zaman Yapılmalı?

Çoğu sağlık otoritesi, yetişkinlere her 10 yılda bir difteri ve tetanoz (Td) aşısının hatırlatma dozunu önermektedir. Eğer çocukluk aşı geçmişinizde bir eksiklik varsa veya bu konuda emin değilseniz, doktorunuzla konuşarak size özel bir aşı takvimi oluşturmanız en doğrusu olacaktır. Hamilelik döneminde de doktor tavsiyesiyle Tdap (Tetanoz, Difteri, Boğmaca) aşısı yapılması önerilebilir. Bu, hem anneyi hem de yeni doğacak bebeği boğmacaya karşı korumak için önemlidir.

Tdap Aşısı ve Önemi

Günümüzde yetişkinler için difteri hatırlatma dozu genellikle tetanoz ve boğmaca aşılarıyla birlikte, Tdap (tetanoz, difteri, aselüler boğmaca) aşısı şeklinde uygulanmaktadır. Tdap aşısı, sadece difteriye karşı değil, aynı zamanda son yıllarda görülme sıklığı artan ve bebekler için hayati risk taşıyan boğmacaya karşı da koruma sağlar. Özellikle yeni doğan bebekleri olan aile bireylerinin (büyükanne, büyükbaba, anne, baba) bu aşıyı yaptırması, bebeği boğmacadan korumak için "koza stratejisi" olarak bilinir. Bu konuda daha detaylı bilgiyi T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü sayfasından edinebilirsiniz.

Aşının Yan Etkileri ve Güvenilirliği

Difteri aşısı, genel olarak güvenli kabul edilen bir aşıdır. Çoğu kişide görülen yan etkiler hafif ve geçicidir. Bunlar arasında enjeksiyon bölgesinde ağrı, kızarıklık, şişlik veya hafif ateş, baş ağrısı, yorgunluk hissi bulunabilir. Ciddi alerjik reaksiyonlar (anafilaksi) oldukça nadirdir ancak her aşıda olduğu gibi bu risk de mevcuttur. Bu nedenle aşı sonrası kısa bir süre sağlık personeli gözetiminde kalmak önemlidir. Aşının faydaları, potansiyel risklerinden çok daha fazladır.

Kimler Difteri Aşısı Olmamalı?

Bazı durumlarda difteri aşısı yapılması önerilmeyebilir veya ertelenebilir:

• Daha önceki bir difteri veya tetanoz aşısına karşı ciddi alerjik reaksiyon (anafilaksi) yaşamış kişiler.
• Aşının bileşenlerinden herhangi birine karşı bilinen alerjisi olanlar.
• Aşı yapılacak sırada yüksek ateşle seyreden veya orta-şiddetli bir hastalığı olanlar (genellikle hastalık geçene kadar ertelenir).
• Guillain-Barré Sendromu gibi bazı nörolojik rahatsızlıkları olan kişilerin doktorlarıyla durumu değerlendirmesi gerekir.

Bu gibi özel durumlarda mutlaka doktorunuza danışarak aşı kararınızı vermelisiniz.

Sonuç olarak, yetişkinlerde difteri aşısı, sadece bireysel koruma sağlamakla kalmayıp, toplum sağlığını da destekleyen hayati bir öneme sahiptir. Çocukluk aşılarının koruyuculuğu zamanla azaldığı için, difteri hatırlatma dozu uygulamaları ihmal edilmemelidir. Özellikle risk gruplarında yer alıyorsanız veya aşı geçmişiniz hakkında emin değilseniz, doktorunuzla iletişime geçerek aşı takviminizi güncellemeniz büyük önem taşımaktadır. Unutmayın, aşılanmak hem kendinizi hem de sevdiklerinizi bu ciddi hastalıktan korumanın en etkili yoludur.