Mesane kanseri tanısı konulduğunda, özellikle tümör yüzeyel (kas tabakasına yayılmamış) ise, tedavi sürecindeki ilk ve en kritik adımlardan biri TURBT ameliyatıdır. Açılımı Transüretral Rezeksiyon olan bu işlem, hem kesin tanı koymak hem de tümörü çıkarmak için uygulanan endoskopik bir müdahaledir. Bu makalede, yüzeyel mesane kanseri tedavisinin temel taşı olan TURBT’nin ne olduğunu, nasıl yapıldığını, öncesi ve sonrası süreçlerini ve iyileşme sürecinde dikkat etmeniz gerekenleri doğal ve anlaşılır bir dille ele alacağız. Amacımız, bu zorlu süreçte size rehberlik etmek ve mesane kanseri tedavisinin bu önemli basamağı hakkında bilmeniz gereken her şeyi sunmaktır.

TURBT Ameliyatı Nedir ve Neden Yapılır?

TURBT (Transüretral Rezeksiyon of Bladder Tumor), idrar yolundan girilerek mesane içindeki tümörlerin özel bir aletle çıkarılması işlemidir. Adından da anlaşıldığı üzere, dışarıdan herhangi bir kesi yapılmadan, doğal yollar kullanılarak gerçekleştirilen minimal invaziv bir cerrahi yöntemdir. Bu operasyonun temel iki amacı vardır:

• Tanı Koymak: Mesanedeki şüpheli lezyonlardan biyopsi alarak patolojik inceleme için örnekler sağlamak. Bu, tümörün iyi huylu mu kötü huylu mu olduğunu, kötü huylu ise tipini, derecesini ve invazyon derinliğini belirlemek için hayati öneme sahiptir.
• Tedavi Etmek: Özellikle yüzeyel mesane kanserinde, tümörün tamamen veya mümkün olduğunca çıkarılarak hastalığın ilk aşamadaki tedavisini sağlamak.

Yüzeyel mesane kanseri, tümörün mesanenin iç astarını (mukozayı) veya astarın altındaki bağ dokusunu (lamina propriayı) etkilediği, ancak mesane kas tabakasına yayılmadığı durumları ifade eder. TURBT, bu tür tümörlerin tedavisinde genellikle ilk ve en önemli basamaktır.

Ameliyat Öncesi Hazırlık Süreci

Her cerrahi işlemde olduğu gibi TURBT öncesinde de detaylı bir hazırlık süreci vardır. Bu süreç, ameliyatın güvenli ve başarılı geçmesi için kritik öneme sahiptir.

• Detaylı Muayene ve Tıbbi Öykü: Doktorunuz genel sağlık durumunuzu değerlendirecek, mevcut hastalıklarınızı ve kullandığınız ilaçları (özellikle kan sulandırıcıları) sorgulayacaktır.
• Kan ve İdrar Testleri: Ameliyat öncesi genel sağlık durumunuzu gösteren rutin kan tahlilleri ve idrar enfeksiyonu olup olmadığını kontrol eden idrar tahlili yapılır.
• Görüntüleme Yöntemleri: Gerekirse ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi (BT) gibi görüntüleme testleri ile mesanenin ve çevre organların durumu daha detaylı incelenebilir.
• Anestezi Değerlendirmesi: Anestezi uzmanı tarafından ameliyatta uygulanacak anestezi (genel veya spinal) tipi belirlenir ve olası riskler hakkında bilgilendirme yapılır.
• İlaç Kullanımı: Kan sulandırıcı ilaçlar (aspirin, kumadin vb.) ameliyattan belirli bir süre önce doktor kontrolünde kesilmelidir.
• Beslenme: Ameliyattan önceki gece belirli bir saatten sonra yeme-içme kesilir.

TURBT Prosedürü: Adım Adım İşlem

TURBT ameliyatı, genellikle genel veya spinal anestezi altında yapılır. İşlem ortalama 30-90 dakika sürebilir, ancak tümörün sayısı, boyutu ve yayılımına göre bu süre değişiklik gösterebilir.

1. Anestezi Uygulaması: Hasta anestezi uzmanı tarafından uyutulur veya belden aşağısı uyuşturulur.
2. Sistoskop Girişi: Ürolog, penis ucundaki üretra (idrar yolu) açıklığından sistoskop adı verilen ince, ışıklı ve kameralı bir aleti mesaneye ilerletir. Kadınlarda üretra daha kısa olduğu için bu işlem daha kolaydır.
3. Tümörün Tespiti: Sistoskop aracılığıyla mesane içi dikkatlice incelenir ve tümör(ler)in yeri, sayısı ve boyutu belirlenir.
4. Rezeksiyon (Kazıma): Sistoskopun içinden geçirilen özel bir elektrikli kazıma veya kesme aleti (rezektoskop), tümörü ve altındaki az miktardaki sağlıklı dokuyu dikkatlice kazıyarak çıkarır. Bu işlem, tümörün tamamının alındığından emin olmak ve patolojik inceleme için yeterli materyal elde etmek amacıyla yapılır.
5. Kanama Kontrolü: Tümörün çıkarıldığı bölgedeki kanamalar, elektrikli akım (koterizasyon) kullanılarak durdurulur.
6. Doku Örneklerinin Alınması: Çıkarılan tümör parçaları ve gerekli görülürse çevresindeki doku örnekleri patoloji laboratuvarına gönderilir.
7. Mesane Yıkama ve Kateter Yerleştirme: Mesane içindeki küçük kan pıhtıları veya doku parçaları temizlenir. Genellikle işlem sonrası idrar çıkışını sağlamak ve kanamayı kontrol altında tutmak için geçici olarak bir idrar sondası (kateter) yerleştirilebilir.

Daha detaylı bilgi için Wikipedia'daki Transüretral Rezeksiyon maddesini inceleyebilirsiniz.

TURBT Sonrası İyileşme Süreci ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

TURBT sonrası iyileşme süreci genellikle hızlıdır, ancak bazı noktalara dikkat etmek olası komplikasyonları önlemek ve konforu artırmak için önemlidir.

Hastanede Kalış ve İlk Günler

Ameliyat sonrası genellikle 1-2 gün hastanede kalınır. Bu süreçte:

• Kateter: Eğer kateter yerleştirildiyse, genellikle ameliyattan birkaç gün sonra çıkarılır.
• İdrarda Kan: İdrarda pembe veya kırmızı renkte kan görülmesi normaldir. Bu, mesanenin iyileşme sürecinin bir parçasıdır ve zamanla azalır. Bol sıvı alımı bu durumu hızlandırabilir.
• Ağrı ve Yanma: İdrar yaparken hafif yanma veya kasık bölgesinde ağrı hissedebilirsiniz. Ağrı kesicilerle kontrol altına alınabilir.
• Sıvı Tüketimi: Bol su içmek, mesaneyi yıkamaya ve pıhtı oluşumunu engellemeye yardımcı olur.

Evde İyileşme ve Günlük Hayata Dönüş

Taburcu olduktan sonra evde dikkat etmeniz gerekenler:

• İlaç Kullanımı: Doktorunuzun reçete ettiği ağrı kesicileri ve antibiyotikleri düzenli kullanın.
• Fiziksel Aktivite: İlk birkaç hafta ağır kaldırmaktan, yoğun egzersizlerden ve zorlayıcı aktivitelerden kaçının. Hafif yürüyüşler yapabilirsiniz.
• Beslenme: Sağlıklı ve dengeli beslenmeye özen gösterin. Kabızlığı önlemek için lifli gıdalar tüketin.
• Cinsel Aktivite: Doktorunuzun onayı olmadan en az 2-3 hafta cinsel ilişkiden kaçınmanız önerilir.

Potansiyel Komplikasyonlar ve Ne Zaman Doktora Başvurmalı?

Her cerrahi işlemde olduğu gibi TURBT'nin de bazı potansiyel riskleri vardır:

• Kanama: Ciddi ve geçmeyen kanama.
• Enfeksiyon: Ateş, titreme, idrar yaparken şiddetli ağrı.
• Mesane Perforasyonu: Nadiren mesane duvarının delinmesi.
• İdrar Yapmada Zorluk: Pıhtılar nedeniyle idrar yolunun tıkanması.

Eğer yüksek ateş, şiddetli karın ağrısı, idrar yapamama veya yoğun kanama gibi belirtiler yaşarsanız, derhal doktorunuza başvurmalısınız. T.C. Sağlık Bakanlığı Kanser Türleri sayfası genel bilgi için faydalı olabilir.

Patoloji Sonuçları ve Sonraki Tedavi Adımları

TURBT'nin en önemli aşamalarından biri, çıkarılan dokuların patolojik incelemesidir. Patoloji raporu, tümörün evresi (ne kadar derine yayıldığı) ve derecesi (agresiflik seviyesi) hakkında kesin bilgi verir. Bu bilgiler, sonraki tedavi adımlarının belirlenmesinde kilit rol oynar.

• Düşük Riskli Yüzeyel Mesane Kanseri: Genellikle sadece düzenli takip (sistoskopik kontroller) yeterli olabilir.
• Yüksek Riskli Yüzeyel Mesane Kanseri: Nüks riskini azaltmak ve hastalığın ilerlemesini önlemek için mesane içine ilaç (intravezikal tedavi) uygulamaları (örneğin BCG veya kemoterapi ajanları) gerekebilir.

Düzenli takip ve doktorunuzun önerilerine uyum, yüzeyel mesane kanseri yönetiminde başarılı sonuçlar elde etmek için hayati öneme sahiptir.

TURBT ameliyatı, yüzeyel mesane kanseri tedavisinin sadece ilk adımıdır. Ancak bu adım, hem tanı hem de tedavi açısından kritik bir rol oynar. Hastaların bu süreci iyi anlaması, doktorlarıyla işbirliği yapması ve düzenli takipleri aksatmaması, hastalığın kontrol altında tutulması ve yaşam kalitesinin korunması açısından büyük önem taşır. Unutmayın, doğru bilgilendirme ve profesyonel destek, bu zorlu yolda size ışık tutacaktır.