Kadın sağlığı alanında sıkça karşılaşılan operasyonlardan biri olan histerektomi, özellikle de rahimle birlikte yumurtalıkların alınıp alınmadığı sorusuyla akıllarda soru işaretleri bırakır. Bu kapsamda, Total Abdominal Histerektomi ile yumurtalıklar alınır mı ve oforektomi arasındaki ilişkisi ve etkileri merak konusu olmaktadır. Karın bölgesinden yapılan bu histerektomi türünde yumurtalıkların durumu, ameliyatın kapsamına ve hastanın tıbbi geçmişine göre değişiklik gösterebilir. Bu makalede, bu önemli ameliyat kararını ve sonrasında yaşanabilecek değişimleri ayrıntılı bir şekilde ele alacağız.

Histerektomi Nedir ve Farklı Türleri Nelerdir?

Histerektomi, rahimin (uterusun) cerrahi olarak çıkarılması işlemidir. Çeşitli jinekolojik durumların tedavisinde başvurulan bu operasyon, kadınların yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir. Histerektominin temel olarak üç ana türü bulunur:

• Subtotal (Parsiyel) Histerektomi: Sadece rahmin üst kısmının alındığı, rahim ağzının yerinde bırakıldığı operasyondur.
• Total Histerektomi: Rahim ve rahim ağzının (serviks) tamamen alındığı işlemdir.
• Radikal Histerektomi: Rahim, rahim ağzı, yumurtalıklar, fallop tüpleri, çevredeki lenf bezleri ve vajinanın üst kısmının da alınabildiği daha kapsamlı bir operasyondur. Genellikle kanser tedavisinde uygulanır.

Total Abdominal Histerektomi, rahmin ve rahim ağzının karın bölgesinden yapılan bir kesi ile alındığı total histerektomi türünü ifade eder. Bu yöntemde yumurtalıkların alınıp alınmaması ise ayrı bir cerrahi karar konusudur.

Histerektomi hakkında daha fazla bilgi için Wikipedia Histerektomi sayfasını ziyaret edebilirsiniz.

Oforektomi Nedir ve Histerektomi ile İlişkisi

Oforektomi, yumurtalıkların cerrahi olarak çıkarılması işlemidir. Eğer her iki yumurtalık da alınırsa buna bilateral oforektomi denir. Genellikle fallop tüplerinin de yumurtalıklarla birlikte alınması işlemiyle (salpenjoooforektomi) birlikte anılır. Histerektomi sırasında yumurtalıkların alınıp alınmayacağı kararı, hastanın yaşına, tıbbi geçmişine, altta yatan hastalığın türüne ve gelecekteki sağlık risklerine göre değerlendirilir.

Total abdominal histerektomi, rahmi ve rahim ağzını almayı kapsar; ancak yumurtalıkların alınması (oforektomi) operasyonun doğal bir parçası değildir, ayrı bir prosedürdür ve genellikle hastanın durumu değerlendirilerek eklenir. Yani, total abdominal histerektomi ile yumurtalıklar her zaman alınmaz.

Yumurtalıkların Alınma Kararı Nasıl Verilir?

Yumurtalıkların histerektomi sırasında alınıp alınmayacağı kararı multidisipliner bir yaklaşımla ve hasta ile hekim arasında detaylı bir görüşme sonucunda verilir. Kararı etkileyen başlıca faktörler şunlardır:

• Yaş: Menopoz dönemine girmiş veya menopoza yakın kadınlarda, yumurtalıkların korunmasının hormonal faydaları azaldığı için alınması daha sık önerilebilir.
• Kanser Riski: Ailede yumurtalık veya meme kanseri öyküsü olan, genetik mutasyon taşıyan (BRCA1/2 gibi) veya yumurtalıklarında şüpheli kist veya lezyon bulunan kadınlarda profilaktik (önleyici) olarak yumurtalıkların alınması düşünülebilir.
• Mevcut Hastalıklar: Şiddetli endometriozis, pelvik ağrı, kronik enfeksiyonlar veya tekrarlayan yumurtalık kistleri gibi durumlarda yumurtalıkların alınması semptomları hafifletebilir.
• Hasta Tercihi: Hasta, olası riskleri ve faydaları anladıktan sonra kendi tercihlerini hekimine iletir.

Oforektomi prosedürü hakkında daha detaylı bilgi için Wikipedia Oforektomi sayfasını inceleyebilirsiniz.

Yumurtalıkların Alınmasının (Oforektomi) Vücut Üzerindeki Etkileri

Yumurtalıklar, kadın üreme sağlığının yanı sıra hormon üretimi açısından da hayati öneme sahiptir. Oforektomi sonrası vücutta önemli hormonal değişimler meydana gelir.

Hormonal Değişiklikler ve Erken Menopoz

Yumurtalıklar, başta östrojen ve progesteron olmak üzere birçok hormonu üretir. Yumurtalıkların alınması, bu hormonların üretiminin aniden durmasına neden olur. Bu durum, cerrahi menopoz olarak adlandırılır ve doğal menopozdan daha ani ve yoğun semptomlarla seyredebilir. Belirtiler arasında sıcak basmaları, gece terlemeleri, vajinal kuruluk, uyku bozuklukları, ruh hali değişimleri ve yorgunluk bulunur.

Kemik Sağlığı ve Kardiyovasküler Riskler

Östrojen, kemik yoğunluğunun korunmasında önemli bir role sahiptir. Yumurtalıkların alınmasıyla östrojen seviyelerinin düşmesi, osteoporoz (kemik erimesi) riskini artırabilir. Ayrıca, östrojenin kalp ve damar sağlığı üzerindeki koruyucu etkisi ortadan kalktığı için, özellikle genç yaşta oforektomi geçiren kadınlarda kardiyovasküler hastalık riskinde artış görülebilir.

Cinsel Yaşam ve Psikolojik Etkiler

Östrojen eksikliği vajinal kuruluk ve incelmeye yol açarak cinsel ilişki sırasında ağrıya neden olabilir. Libido kaybı da sıkça karşılaşılan bir durumdur. Ayrıca, rahim ve/veya yumurtalıkların alınması, bazı kadınlarda vücut imajı, kadınlık hissi ve doğurganlık kaybıyla ilgili derin psikolojik etkilere, depresyon ve anksiyeteye yol açabilir.

Histerektomi Sonrası Yumurtalıkların Korunması Durumu

Bazı durumlarda, total abdominal histerektomi sırasında yumurtalıklar yerinde bırakılabilir. Özellikle menopoz öncesi genç kadınlarda, yumurtalıkların korunması doğal hormon üretiminin devam etmesini sağlayarak cerrahi menopoz semptomlarını ve uzun vadeli sağlık risklerini (osteoporoz, kardiyovasküler hastalıklar) engellemeye yardımcı olur. Ancak, yumurtalıkların yerinde bırakılması durumunda, yumurtalık kisti veya yumurtalık kanseri riski devam edecektir. Bu nedenle, düzenli takip ve kontroller büyük önem taşır.

Sonuç

Total Abdominal Histerektomi, rahim ve rahim ağzının çıkarılmasını içeren önemli bir cerrahi operasyondur. Bu işlem sırasında yumurtalıkların alınıp alınmayacağı (oforektomi) kararı, hastanın bireysel sağlık durumu, yaşı, risk faktörleri ve kişisel tercihleri göz önünde bulundurularak dikkatle verilmelidir. Oforektomi, önemli hormonal değişimlere ve uzun vadeli sağlık etkilerine yol açabilirken, yumurtalıkların korunması da bazı avantaj ve dezavantajlar sunar. Bu nedenle, operasyon öncesinde doktorunuzla tüm seçenekleri, riskleri ve potansiyel etkileri detaylı bir şekilde konuşarak size en uygun tedavi planını oluşturmanız kritik öneme sahiptir.