İşitme kaybı, yaşam kalitesini ciddi derecede etkileyen ve bireylerin sosyal yaşantısını olumsuz yönde etkileyen bir durumdur. Bu durumun pek çok farklı nedeni olsa da, özellikle genç yetişkinlerde ve orta yaş grubunda görülen, kulaktaki kemikçiklerin sertleşmesiyle karakterize olan otoskleroz hastalığı önemli bir yer tutar. Otoskleroz, zamanla ilerleyici bir işitme kaybına yol açarak günlük iletişimi ve yaşam konforunu zorlaştırabilir. Neyse ki, modern tıp bu sorun için etkili ve genellikle bir kesin çözüm sunmaktadır: Stapedektomi Ameliyatı. Bu cerrahi müdahale, otoskleroza bağlı işitme kaybını düzeltmede oldukça başarılı sonuçlar vermektedir. Peki, bu ameliyat tam olarak nedir, nasıl gerçekleştirilir ve hastaları ameliyat sonrası nasıl bir iyileşme süreci bekler?

Otoskleroz Nedir ve Neden Stapedektomi Gerekir?

Otoskleroz, orta kulakta yer alan üzengi kemiği (stapes) ve çevresindeki kemik dokusunun anormal bir şekilde büyümesi ve sertleşmesiyle ortaya çıkan bir hastalıktır. Normalde, ses dalgaları dış kulaktan gelip kulak zarına çarpar, kulak zarından orta kulaktaki çekiç, örs ve üzengi kemikçiklerine aktarılır. Üzengi kemiği, iç kulağa bağlı oval pencereye titremeyi ileterek sesin algılanmasını sağlar. Otoskleroz durumunda ise üzengi kemiği hareketsizleşir, bu da sesin iç kulağa iletilmesinde güçlük yaşanmasına, yani iletim tipi işitme kaybına neden olur. Hastalık hakkında daha detaylı bilgiye Wikipedia Otoskleroz sayfasından ulaşabilirsiniz. İşitme cihazları başlangıçta bir çözüm sunsa da, hastalığın ilerlemesiyle cerrahi müdahale çoğu zaman kaçınılmaz hale gelir. İşte bu noktada Stapedektomi Ameliyatı devreye girer; hareketsizleşen üzengi kemiğini çıkararak yerine küçük bir protez yerleştirme işlemidir.

Stapedektomi Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Stapedektomi, mikrocerrahi tekniklerle uygulanan hassas bir ameliyattır. Genellikle genel anestezi altında yapılır ve yaklaşık 1-2 saat sürer.

Ameliyat Öncesi Hazırlık

Ameliyat kararı verilmeden önce hastanın işitme düzeyi detaylı odyometrik testlerle belirlenir. Gerekirse bilgisayarlı tomografi (BT) gibi görüntüleme yöntemleri kullanılarak orta kulağın yapısı incelenir. Kulak Burun Boğaz (KBB) uzmanı, hastanın genel sağlık durumunu değerlendirir ve ameliyatın potansiyel faydaları ile riskleri hakkında bilgilendirme yapar. Hastanın kullanmakta olduğu ilaçlar ve alerjileri de bu aşamada gözden geçirilir.

Ameliyat Esnasında Neler Olur?

Cerrah, kulak kanalından mikroskop altında çalışarak kulak zarına küçük bir kesi yapar. Ardından, otoskleroza bağlı olarak hareketsizleşen üzengi kemiği dikkatlice çıkarılır. Çıkarılan kemikçiğin yerine, titanyum veya teflon gibi biyouyumlu malzemelerden yapılmış minik bir protez yerleştirilir. Bu protez, çekiç ve örs kemikçiklerinden gelen titreşimleri doğrudan iç kulağa ileterek ses iletimini yeniden sağlar. Ameliyat sonunda kesilen kulak zarı yerine oturtulur ve kulak kanalına genellikle bir tampon yerleştirilir.

Stapedektomi Ameliyatı Sonrası İyileşme Süreci

Ameliyatın başarısı kadar, sonrasındaki iyileşme süreci de oldukça önemlidir. Hastaların bu dönemi dikkatli bir şekilde yönetmesi, en iyi sonuçların elde edilmesini sağlar.

İlk Günler ve Hastaneden Taburculuk

Ameliyat sonrası ilk günlerde baş dönmesi, hafif bulantı ve ağrı hissedilmesi normaldir. Bu semptomlar genellikle ilaçlarla kontrol altına alınır. Hastalar genellikle bir gece hastanede kalır ve doktorun uygun görmesiyle ertesi gün taburcu edilebilirler. Kulaktaki tampon, doktor tarafından belirlenen süre sonunda çıkarılacaktır.

Evde Bakım ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Dinlenme: Ameliyat sonrası ilk birkaç gün dinlenmek çok önemlidir. Ani hareketlerden kaçının.
• Ağırlık Kaldırma ve Egzersiz: Ağır kaldırmaktan, yoğun egzersizlerden ve ani baş hareketlerinden birkaç hafta boyunca kaçınılmalıdır.
• Su Teması: Kulak içine su kaçırmamaya özen gösterilmelidir. Banyo yaparken pamuk veya özel tıkaçlar kullanılabilir.
• Hapşırma ve Öksürme: Hapşırırken veya öksürürken ağzınızı açık tutmak, kulakta oluşabilecek basıncı azaltmaya yardımcı olur.
• İlaç Kullanımı: Doktorunuzun reçete ettiği ağrı kesici ve antibiyotik gibi ilaçları düzenli kullanın.
• Seyahat: Özellikle ilk haftalarda uçak yolculuklarından ve basınç değişimlerinin yaşanabileceği ortamlardan kaçınılmalıdır.

İşitme Düzeyinde Değişimler ve Kontroller

Ameliyat sonrası işitme düzeyinde hemen beklenen net bir iyileşme görülmeyebilir. Bazen ilk başta işitme geçici olarak azalabilir. Bu, orta kulaktaki şişlik, kan pıhtıları veya tampondan kaynaklanabilir. İşitme genellikle tampon çıkarıldıktan sonra ve iyileşme süreci ilerledikçe kademeli olarak düzelir. Tam işitme kazanımı birkaç hafta veya ay sürebilir. Düzenli kontroller, doktorunuzun iyileşme sürecini takip etmesi ve olası komplikasyonlara erken müdahale etmesi açısından hayati önem taşır.

Stapedektomi Ameliyatının Başarı Oranları ve Potansiyel Riskler

Stapedektomi Ameliyatı, otoskleroz tedavisinde oldukça yüksek başarı oranlarına sahiptir. Çoğu hastada işitme düzeyinde belirgin ve kalıcı bir iyileşme sağlanır. Ancak her cerrahi işlemde olduğu gibi, stapedektominin de bazı potansiyel riskleri bulunmaktadır. Bunlar arasında baş dönmesi, kulakta çınlama (tinnitus), tat alma bozuklukları (geçici olabilir), yüz siniri hasarı (çok nadir), ameliyat edilen kulakta tamamen işitme kaybı (son derece nadir) ve protezin yerinden oynaması sayılabilir. Bu riskler hakkında detaylı bilgiye Türk Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi Derneği'nin Otoskleroz sayfasından ulaşabilirsiniz. Bu risklerin önüne geçmek ve başarı oranını artırmak için, tecrübeli bir KBB uzmanı tarafından yapılması büyük önem taşır.

Sonuç

Stapedektomi Ameliyatı, otoskleroza bağlı işitme kaybı yaşayan bireyler için umut veren, etkili ve genellikle kesin çözüm sunan bir cerrahi yöntemdir. Modern tıp teknikleri sayesinde bu ameliyat, hastaların büyük çoğunluğunda işitmenin geri kazanılmasını sağlayarak yaşam kalitesini önemli ölçüde artırır. Ameliyat sonrası iyileşme sürecine özen göstermek ve doktor tavsiyelerine uymak, başarılı bir sonucun anahtarıdır. Eğer siz de otoskleroz tanısı aldıysanız ve işitme kaybı yaşıyorsanız, konusunda uzman bir KBB hekimi ile görüşerek Stapedektomi Ameliyatının sizin için uygun bir seçenek olup olmadığını değerlendirebilirsiniz. Unutmayın, doğru tedavi ile işitme duyunuzu yeniden kazanmak ve dünyaya yeniden daha net bir şekilde bağlanmak mümkündür.