SES SAĞLIĞINIZ İÇİN ÖNERİLER   Ses bozukuluğu olan bireylerde sesin düzgün oluşturulabilmesi ve doğru kullanımı,tedavide esas amacı oluşturur. Bireylerde sesi kötü etkileyebilecek alışkanlıkların önlenmesi, günlük aktitivitelerde değişiklik yapılması, sağlıklı sesi oluşturmaya yönelik alışkanlıklar kazanılması ses terapisinde birinci basamak tedaviyi oluşturur.   1-Ses tellerinin sağlıklı çalışabilmesi için nemli olması gerekmektedir. Bunun için günde en az 2 litre su içiniz. 2-Bulunduğunuz ortamın nemli olmasını sağlayınız. 3- Vücuttan fazla su atılmasına neden olan çay,kahve, kola gibi içeceklerden sakınınız. 4-Vücut salgılarını azaltarak kıvamının artmasına neden olan anti-allerjik, dekonjestan gibi ilaçlar mümkün olmadıkça kullanılmamalıdır. Kullanmaya başlayacağınız yeni ilaçların ses tellerine etkisini doktorunuza sorunuz. 5-Aspirin gibi bazı ağrı kesiciler ses teli içine kanama yapabileceğinden kullanılmamalıdır. 6-Sigara ve dumansız yaşamı seçiniz. 7-Alkol vücuttan su çektiği için ve ses kontrolünü bozarak sesin kötü kullanımına neden olduğu için kullanılmamalıdır. 8-Mide asidinin ses tellerine ulaşarak kötü etki yapmaması için bir seferde aşırı yemek yememeye dikkat edin. 9-Yatmadan en az 2 saat önceki zaman içinde yemeyiniz. 10-Mideye bası yapabilecek dar giysiler giymekten sakınınız. 11-Çikolata, kuruyemiş gibi yağlı yiyecekleri sınırlı miktarlarda ve günün ilk yarısında tüketiniz. 12-Sesin kötü kullanımını önleyin ve yüksek şiddette konuşmayınız. 13-Bağırmak ve çığlık atmaktan kaçınınız. 14-Gürültülü ortamlarda mümkün olduğunca konuşmayınız. 15-Boğaz temizleme hareketinden kaçınınız. Boğazınızda gıcıklanma olduğu zaman bir miktar su içiniz. 16-Sesinizi zorlayarak fısıltılı konuşmayınız. 17-Aşırı yorgunluk, stres varlığı, hormonal değişiklikler sırasında(menstruasyon gibi) sesinizi kullanmayınız. 18-Kalabalık gruba hitaben konuşacağınızda veya şarkı söyleyecekseniz, ses ısınma çalışmasını yapınız. 19-Konuşma sırasında dinleyicilerin dikkatini çekmek için düdük veya sopayla masaya vurma gibi yardımcı araçlar kullanılabilir. Konuşma sırasında mümkünse mikrofon kullanılmalıdır. 20-Günlük yaşantıda sesinizi ölçülü kullanın ve belirli aralıklarla ses istirahati yapınız. 21-Tüm diğer hastalıklarda olduğu gibi ses kısıklığının önlenmesi için düzenli bir yaşam, dengeli bir beslenme ve spor yapmaya özen gösteriniz.