Nefes almak, yaşamın en temel ve farkında olmadan yaptığımız eylemlerinden biri. Ancak burun tıkanıklığı, horlama veya sık burun kanamaları gibi şikayetlerle karşılaştığımızda, bu basit eylemin ne kadar değerli olduğunu anlarız. Bu tür sorunların ardında yatan yaygın nedenlerden biri de septum deviasyonudur. Peki, septum deviasyonu nedir? Aslında, burnu iki ayrı boşluğa ayıran duvarın, yani septumun orta hattan sapması durumudur. Çoğu zaman doğuştan gelen bir yapısal bozukluk ya da travmatik bir olay sonucu oluşabilen bu durum, yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürebilir.

Bu kapsamlı rehberde, septum deviasyonunun ne olduğunu, hangi belirtileri gösterdiğini, nasıl tanısı konulduğunu ve günümüzün modern tedavi yöntemlerini detaylı bir şekilde ele alacağız. Amacımız, burun sağlığınızla ilgili farkındalığınızı artırmak ve doğru bilgilere ulaşmanızı sağlamaktır.

Septum Deviasyonu Nedir? Burun Septumu ve Görevleri

Burun, yüzümüzün tam ortasında yer alan ve hem estetik hem de fonksiyonel açıdan büyük öneme sahip bir organdır. Burun boşluğunu sağ ve sol olmak üzere ikiye ayıran duvar, ‘nazal septum’ olarak adlandırılır. Bu septum, ön tarafı kıkırdak, arka tarafı ise kemikten oluşan esnek bir yapıdır. Nazal septumun temel görevi, soluduğumuz havayı eşit şekilde dağıtmak, nemlendirmek, ısıtmak ve süzmektir. Normalde düz bir yapıda olması gereken septumun, çeşitli nedenlerle bir tarafa doğru eğilmesi veya bükülmesi durumuna septum deviasyonu denir.

Deviasyon, burun pasajlarının birini veya her ikisini daraltarak hava akışını olumsuz etkileyebilir. Bu durum, hafif bir eğrilikten, burun içinde neredeyse tamamen tıkanıklığa yol açan şiddetli deformasyonlara kadar farklı derecelerde olabilir. Wikipedia'da burun septum deviasyonu hakkında daha fazla bilgi edinebilirsiniz.

Septum Deviasyonunun Belirtileri Nelerdir?

Septum deviasyonunun belirtileri, eğriliğin şiddetine ve konumuna bağlı olarak kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Bazı kişilerde hiçbir belirti görülmezken, bazılarında günlük yaşamı olumsuz etkileyen ciddi semptomlar ortaya çıkabilir. En sık karşılaşılan septum deviasyonu belirtileri şunlardır:

• Burun Tıkanıklığı: En yaygın belirtidir. Genellikle tek taraflı olmakla birlikte, zamanla diğer burun deliğinde de tıkanıklık hissedilebilir. Özellikle yatarken veya soğuk algınlığı gibi durumlarda şiddetlenebilir.
• Horlama ve Uyku Apnesi: Burun tıkanıklığı, uyku sırasında hava yolunu daraltarak horlamaya yol açabilir. Şiddetli deviasyonlar, kısa süreli nefes durmaları olan uyku apnesini tetikleyebilir veya kötüleştirebilir.
• Sık Burun Kanaması: Kuru havaya veya tahrişe maruz kalan daralmış burun pasajlarında kuruluk ve kabuklanma artar, bu da kılcal damarların kolayca çatlamasına ve kanamaya neden olabilir.
• Baş Ağrısı ve Yüz Ağrısı: Eğrilik, sinüslerin drenajını engelleyerek sinüzite yol açabilir. Ayrıca septumun burun duvarına baskı yapması da baş ve yüz ağrılarına sebep olabilir.
• Geniz Akıntısı ve Postnazal Akıntı: Burun tıkanıklığı nedeniyle salgıların normal akışı bozulabilir, bu da geniz akıntısı hissine yol açar.
• Koku Alma Bozuklukları: Hava akışının kısıtlanması, koku moleküllerinin koku reseptörlerine ulaşmasını zorlaştırarak koku alma duyusunda azalmaya neden olabilir.
• Boğaz Kuruluğu ve Ağızdan Nefes Alma: Burundan yeterince nefes alamayan kişiler, özellikle uyku sırasında ağızdan nefes almaya başlar. Bu da boğaz kuruluğu, ses kısıklığı ve sabah yorgunluğuna yol açabilir.

Tanı Süreci: Septum Deviasyonu Nasıl Teşhis Edilir?

Septum deviasyonu tanısı, genellikle bir Kulak Burun Boğaz (KBB) uzmanı tarafından konulur. Tanı süreci birkaç adımdan oluşur:

• Detaylı Anamnez: Doktorunuz öncelikle şikayetlerinizi, ne zamandır devam ettiğini, şiddetini ve geçmiş sağlık öykünüzü dinleyecektir.
• Fiziksel Muayene: Burun deliklerinizin içine özel bir ışık kaynağı ve spekulum adı verilen bir alet yardımıyla bakılarak septumun genel durumu değerlendirilir.
• Endoskopik Muayene: Daha detaylı bir inceleme için, ucunda kamera bulunan ince bir fiberoptik endoskop (nazal endoskopi) kullanılarak burun boşluğunun ve septumun daha arka kısımları incelenir. Bu sayede eğriliğin derecesi ve varsa eşlik eden diğer sorunlar (polip, sinüzit vb.) tespit edilebilir.
• Görüntüleme Yöntemleri (Nadir Durumlarda): Bazen bilgisayarlı tomografi (BT) gibi görüntüleme yöntemlerine başvurulabilir. Bu, özellikle sinüs problemleri veya burun travması sonrası kemik yapılarının detaylı incelenmesi gerektiğinde tercih edilir.

Modern Tedavi Yöntemleri: Ne Zaman Ameliyat Gerekir?

Septum deviasyonu tedavisi, belirtilerin şiddetine ve hastanın yaşam kalitesi üzerindeki etkisine göre belirlenir. Hafif deviasyonlarda ve belirtilerin minimal olduğu durumlarda cerrahi müdahaleye gerek kalmayabilir. Semptomları hafifletmek için burun spreyleri veya antihistaminikler gibi medikal tedaviler denenebilir ancak bunlar kalıcı bir çözüm sunmaz.

Septoplasti Ameliyatı: Kalıcı Çözüm

Septum deviasyonunun kalıcı ve en etkili tedavi yöntemi, cerrahi operasyondur. Bu operasyona septoplasti adı verilir. Septoplasti, burun septumundaki eğriliğin düzeltilmesi amacıyla yapılan bir ameliyattır. Genellikle burun içinden yapılan kesilerle gerçekleştirildiği için dışarıdan herhangi bir kesi izi görünmez. Ameliyat sırasında, eğri olan kıkırdak ve/veya kemik dokular yeniden şekillendirilir, çıkarılır veya yerine oturtulur.

Septoplasti ameliyatı genellikle genel anestezi altında yapılır ve yaklaşık 30-90 dakika sürer. Ameliyat sonrası genellikle aynı gün taburcu olunur. İyileşme süreci kişiden kişiye değişmekle birlikte, ilk birkaç gün burun içinde hafif bir dolgunluk, sızıntı ve burun tıkanıklığı yaşanabilir. Tam iyileşme birkaç hafta sürebilirken, burun yapısının tamamen oturması birkaç ayı bulabilir.

Detaylı bilgi için Acıbadem Sağlık Grubu'nun septum deviasyonu tedavisi hakkındaki makalesini inceleyebilirsiniz.

Rinoplasti ile Birlikte Uygulama (Septorinoplasti)

Eğer hastanın sadece fonksiyonel sorunları değil, aynı zamanda burnunun şeklinde de estetik kaygıları varsa, septoplasti ameliyatı rinoplasti (burun estetiği) ile birlikte yapılabilir. Bu işleme septorinoplasti denir. Septorinoplasti hem nefes alma sorunlarını giderir hem de burnun dış görünüşünü iyileştirir.

Sonuç

Septum deviasyonu, hafife alınmaması gereken, yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilen yaygın bir sağlık sorunudur. Burun tıkanıklığı, horlama, sık burun kanaması gibi belirtilerle karşılaşıyorsanız, bir KBB uzmanına başvurmak, doğru tanı ve uygun tedavi yöntemleri için ilk adımdır. Günümüzün modern tedavi yöntemleri, özellikle septoplasti ameliyatı sayesinde, hastaların büyük çoğunluğu sağlıklı bir şekilde nefes alıp vermeye ve daha konforlu bir yaşama kavuşmaktadır. Unutmayın, sağlıklı nefes almak, genel sağlığınız ve refahınız için kritik öneme sahiptir.