Sindirim sistemimizin alt kısımlarını ilgilendiren rahatsızlıkların teşhisinde kullanılan önemli yöntemlerden biri olan rektosigmoidoskopi, rektum ve sigmoid kolon bölgelerini doğrudan gözlemlemeye olanak tanıyan minimal invaziv bir endoskopik prosedürdür. Peki, bu tıbbi işlem tam olarak nedir, hangi durumlarda uygulanır ve hasta için hazırlık süreci ile işlem sonrası neler beklenmelidir? Bu kapsamlı rehberde, rektosigmoidoskopinin tüm yönlerini, yani hazırlık, işlem ve sonuçları detaylı bir şekilde ele alacağız. Amacımız, bu konuda merak ettiklerinizi açıklığa kavuşturarak, sürece dair bilinçli kararlar almanıza yardımcı olmaktır.

Rektosigmoidoskopi Nedir?

Rektosigmoidoskopi, esnek, ince ve ışıklı bir tüp olan sigmoidoskop aracılığıyla kalın bağırsağın son kısmı olan rektum ve sigmoid kolonun iç yüzeyinin görsel olarak incelenmesidir. Bu prosedür, genellikle anestezi gerektirmeden veya hafif sedasyonla gerçekleştirilebilir. Ucunda bir kamera bulunan sigmoidoskop, doktorun bağırsak duvarındaki iltihaplanmaları, polipler, anormal doku büyüklüklerini, kanamaları veya diğer lezyonları tespit etmesini sağlar. Görüntüler bir ekrana yansıtılır ve şüpheli alanlardan biyopsi örnekleri alınabilir.

Neden Rektosigmoidoskopi Yapılır?

Rektosigmoidoskopi, çeşitli sindirim sistemi rahatsızlıklarının teşhisi ve takibi için tercih edilen bir yöntemdir. İşte başlıca uygulama nedenleri:

• Kanama Araştırması: Makattan kanama, dışkıda kan veya kansızlık şikayetlerinde kanamanın kaynağını belirlemek.
• Bağırsak Alışkanlıklarında Değişiklikler: Uzun süreli ishal, kabızlık veya dışkı çapında değişiklikler gibi durumlarda nedenini araştırmak.
• Karın Ağrısı ve Rahatsızlıklar: Alt karın bölgesinde nedeni açıklanamayan ağrı veya rahatsızlık durumlarında.
• İltihabi Bağırsak Hastalıkları (İBH): Ülseratif kolit veya Crohn hastalığı gibi durumların teşhisi ve hastalığın aktivitesini değerlendirmek.
• Poliplerin Tespiti ve Çıkarılması: Kanser öncesi lezyonlar olan poliplerin tespiti ve gerekirse çıkarılması. Bu, özellikle kolorektal kanser taramasının bir parçası olarak önemlidir.
• Kanser Taraması: Kolorektal kanser riski taşıyan bireylerde veya belirli semptomlar gösterenlerde erken teşhis amacıyla.

Rektosigmoidoskopiye Hazırlık Süreci

Başarılı ve doğru sonuçlar elde etmek için rektosigmoidoskopiye doğru bir şekilde hazırlanmak kritik öneme sahiptir. Hazırlık aşamaları genellikle şunları içerir:

Diyet Değişiklikleri

Genellikle işlemden 24 saat önce katı gıdalar kesilerek berrak sıvılarla beslenmeye başlanır. Bu, su, açık çay, elma suyu, berrak et suyu gibi içecekleri kapsar. Amaç, bağırsağın olabildiğince temizlenmesini sağlamaktır.

Bağırsak Temizliği

İşlemden birkaç saat önce bağırsakları boşaltmak için lavmanlar veya özel müshil solüsyonları kullanılabilir. Doktorunuz size özel talimatlar verecektir.

İlaç Kullanımı

Kullandığınız tüm ilaçları, özellikle kan sulandırıcıları (aspirin, varfarin vb.) ve diyabet ilaçlarını doktorunuza bildirmelisiniz. Bazı ilaçların işlemden önce bir süre kesilmesi veya dozunun ayarlanması gerekebilir. Wikipedia'daki ilgili madde, genel tıbbi prosedür hazırlıkları hakkında daha fazla bilgi sunabilir.

İşlem Nasıl Gerçekleşir?

Rektosigmoidoskopi genellikle poliklinik ortamında gerçekleştirilir ve yaklaşık 10-20 dakika sürer. İşlem adımları şunlardır:

1. Pozisyon: Hasta genellikle sol tarafına yatar ve dizlerini karnına doğru çeker.
2. Anestezi/Sedasyon: Çoğu durumda, işlem ağrılı olmadığı için anesteziye gerek duyulmaz. Ancak bazı durumlarda hastanın rahatlaması için hafif bir sedasyon uygulanabilir.
3. Sigmoidoskopun Yerleştirilmesi: Doktor, yağlanmış sigmoidoskopu nazikçe rektuma yerleştirir ve buradan sigmoid kolona doğru ilerletir.
4. İnceleme ve Görüntüleme: Cihazın ucundaki kamera sayesinde bağırsak duvarı detaylı bir şekilde incelenir. Hava verilerek bağırsak genişletilebilir ve daha iyi görüntü elde edilebilir.
5. Biyopsi ve Polip Çıkarılması: Şüpheli görünen bir alandan küçük doku örnekleri (biyopsi) alınabilir veya polipler çıkarılabilir.

Rektosigmoidoskopi Sonrası Neler Beklenmeli?

İşlem genellikle iyi tolere edilir ve çoğu hasta hemen normal aktivitelerine dönebilir. Ancak bazı yan etkiler görülebilir:

• Gaz ve Şişkinlik: İşlem sırasında verilen hava nedeniyle hafif gaz sancısı veya şişkinlik hissi normaldir.
• Hafif Kanama: Biyopsi alınan veya polip çıkarılan bölgelerden birkaç gün boyunca hafif kanama veya pembe renkli dışkı görülebilir.
• Sonuçlar: Doktorunuz ilk değerlendirmeyi işlem sonrasında yapacaktır. Biyopsi sonuçları birkaç gün veya hafta içinde çıkar ve detaylı bilgi için ayrı bir randevu gerekebilir.

Nadir de olsa, bağırsak delinmesi veya şiddetli kanama gibi komplikasyonlar gelişebilir. Şiddetli karın ağrısı, sürekli kanama veya ateş gibi belirtiler yaşarsanız derhal doktorunuza başvurmalısınız. Türk Gastroenteroloji Derneği web sitesi, sindirim sistemi hastalıkları hakkında ek güvenilir bilgiler sunmaktadır.

Kolonoskopi ile Farkları Nelerdir?

Hem rektosigmoidoskopi hem de kolonoskopi, bağırsakları inceleyen endoskopik prosedürlerdir, ancak kapsamları farklıdır. Rektosigmoidoskopi, yalnızca rektum ve sigmoid kolonu incelerken, kolonoskopi tüm kalın bağırsağı (kolonu) ve ince bağırsağın son kısmını (terminal ileum) inceler. Bu nedenle, daha kapsamlı bir bağırsak incelemesi gerektiğinde kolonoskopi tercih edilir.

Sonuç

Rektosigmoidoskopi, sindirim sisteminin alt kısımlarındaki rahatsızlıkların erken teşhisi ve tedavisi için hayati önem taşıyan, nispeten hızlı ve güvenli bir tıbbi prosedürdür. Hazırlık sürecine özen göstermek, işlemin başarısını doğrudan etkilerken, işlem sonrası olası belirtileri bilmek ve gerektiğinde doktorunuzla iletişim kurmak, sağlıklı bir iyileşme süreci için elzemdir. Eğer doktorunuz rektosigmoidoskopi önerdiyse, endişelenmeyin. Yukarıdaki bilgiler ışığında, süreci daha bilinçli ve rahat bir şekilde deneyimleyebilirsiniz.