Psikoterapi nedir? Birçok çeşidi olan psikoterapinin, özellikle de bireysel psikoterapinin son yıllarda ülkemizde daha yakından tanınmaya başlandığını görmekteyiz. Bunun da etkisiyle konuyla ilgili birçok farklı kaynaktan bilgi paylaşılmakta ve destek arayışındaki bireylere sunulmaktadır. Tabi ki bu bilgi kaynaklarının hem avantajı hem de dezavantajları vardır. Dezavantajlar göz önünde bulundurularak, edinilecek bilgilerin doğru kaynaklardan alınması daha önemli hale gelmiştir. Bu yazımızda psikologların uyguladığı bireysel psikoterapi seansları hakkında genel bir bilgilendirme yapalım. Önce genel bir terim olarak psikoterapiyi tanıyarak ve sonra ise sık sık duyduğumuz bireysel terapi ile devam edelim. Genel bir tanımla başlamak gerekirse, psikoterapi, bireylerin yaşamış oldukları sorunları (bu sorunlar geniş bir yelpazedir; duygusal, düşünsel ve davranışsal elementlerden herhangi birisini veya birilerini içerebilir) ele alarak, birey için gerekli olan psikolojik sağlığı ve iyilik halini sürdürmeyi veya geliştirmeyi amaçlayan teknikleri içeren bir süreç olarak adlandırılabilir. Psikoterapinin yapılış biçimine ve amacına göre birçok çeşidi bulunmaktadır: bireysel terapiler, aile terapileri, çift ve evlilik terapileri, grup terapileri, çocuklarda oyun terapileri gibi daha birçoğu buna dâhildir. Psikologların uyguladığı psikoterapi çeşidi bireyin ihtiyacına ve tercihine göre belirlenmektedir. Psikoterapi ekolleri nelerdir? Psikolojide belirli ekoller bulunmaktadır. Ekoller, psikopatolojiye (ruh bilimine) bakışta ve tedavide ışık tutan önemli kavramlardırlar. Yani ekollerin amacı aynı zamanda uygulanan terapiye dair genel hatlarıyla bir yol haritası çizmek, bilimsel ve tutarlı bir gidişhatı izlemek için yardımcı olmaktır. Her psikoterapi ekolünün farklı teknikleri ve seans yürütüş biçimleri bulunur. Psikologlar danışanlarının bireysel farklılıklarını göz önünde bulundurarak bir veya birden çok psikoterapi ekolü üzerinden çalışabilmektedirler. Hangi psikoterapi ekolünün uygun olduğu sorusu bireyin ihtiyacı ve sorunla ilişkili olan başka birçok sebeple değişmektedir. Psikoterapi ekollerinden bazıları: Bilişsel-Davranışçı psikoterapi, Davranışçı psikoterapi, Danışan Merkezli psikoterapi, Şema terapi, Psikodinamik terapi, EMDR terapisi, Gestalt Terapisi, Bütüncül psikoterapi, Kabul ve Kararlılık terapisi, Sanat terapisi, Psikodrama gibi daha birçok çeşit şeklindedir. Bireysel psikoterapi seanslarında neler yapılmaktadır? Biraz önce bahsettiğimiz üzere, psikoterapi ekollerine göre bu sorunun cevabı değişir. Fakat genel olarak bazı noktaları belirtmek mümkündür. Görüşmelerde kişiden detaylı bir öykü alımı yapılması ve gerekli bilgilerin toplanması psikoterapi seansları için çok önemlidir. Dolayısıyla gerekli tespit ve değerlendirmelerin yapılması için kişiyle yapılan ilk seanslar mutlaka buna ayrılmalıdır. Ancak değerlendirmenin psikoterapi sürecinin bir parçası olduğu ve ondan ayrı tutulamayacağı da unutulmamalıdır. Yani başka bir deyişle ilk seanslar da psikoterapi seanslarıdır ve bu seanslarda da hedefe yönelik çalışılır. Değerlendirme seansları büyük çoğunlukla tamamlandıktan sonra ise uygun terapi ekollerinin sahip olduğu gidişhat danışan ile birleştirilerek özgün bir psikoterapi yol haritası oluşturulur. Bu aşamalarda psikoterapi devam ederken, kişinin sorunun derinliklerine ve kendine dair farkındalık kazanmaya başlaması amaçlanır. Burada eğer gerekliyse psikolog, farklı psikoterapi tekniklerini de tedaviye ekleyerek seansları yürütmeye devam eder. Bu teknikler hem seans içi hem de seans dışında yapılan bazı uygulamaları içermektedir. Hangi tekniklerin kullanılacağı ise yine kişinin durumuna bağlıdır. Burada belirtilebilecek önemli bir nokta, psikoloğun uyguladığı psikoterapi çeşidinin katı ve tam planlanlandırılmış bir şekilde yürütülmemesi gerektiğidir. Psikoterapi süreci sonlanana kadar esnekliğin korunması ve değerlendirmenin devam etmesi çoğu zaman yararlıdır. Çünkü aşırı katılık psikoterapinin doğasına ve tedavinin amacına aykırıdır. Bu aşamalarla birlikte tedavide belirlenen amaçlara ulaşıldığında ise gidişat gözden geçirilmekte, varsa ek sorunlara değinilmekte ve en uygun zamanda psikoterapi süreci sonlandırılmaktadır. (Aklınızdaki sorular veya randevu için profilimde bulunan numaradan bana ulaşabilir ve bilgi alabilirsiniz. Sağlıklı günler dileklerimle...) Uzman Klinik Psikolog Duygu Karaca