Psikolojik Esneklik Modern psikolojideki yeni bir yaklaşıma göre, insan psikopatolojilerini ve mutsuzluğun özü esnek olamamaya (inflexibility) bağlıdır. Bunu daha da açacak olursak, öğrenilmiş bazı bilişsel kalıplar ve davranışlar ile yaşam olaylarına reaksiyon vermek, insan psikolojisinde fonksiyon bozuklukları yaratır. Dolayısıyla, birçok psikoterapi ekolü de bireylerdeki bu kalıplaşmış kalıpları keşfedip esnetmeye yönelik metotlar sağlar. Peki bu esneklik ne demektir? Psikolojik esnekliği tanımlarken ilk olarak bulunulan an ile temas halinde olabilmekten bahsetmek lazım. Zira gelecek veya geçmişle olan aşırı ilgi, kişilerin şimdiki zamanla temasını azalttığı gibi geçmiş öğrenme ve gelecekle ilgili endişelerle olaylara tepki yaratır. Vurgulamak istediğim devamlı şimdide kalmak gibi işlevsiz ve hatta çok mümkün olmayan bir deneyim değildir. Psikolojik esneklik şimdiki zamanda oluşan duygu, düşünce ve davranışların farkında olmayı ve bunları nezaketle karşılamayı barındırır. Nezaketle karşılamak teslim olmak ve onaylamak değil, yaşananlara yönelik oluşan bu tepkilerin (olumsuz olsalar dahi) doğal ve insana ait olduğunu kabul etmektir. Olaylara bilgece yaklaşmaktır. Bunu başarmanın yolu, yaşantılara karşı kısa vadeli dürtüsel ve kaçıngan tepkiler vermek yerine, uzun vadeli değerlerimize göre hareket etmekten geçer. Böylece, bireysel olarak karşılaştığımız olumsuz yaşam olaylarına karşı daha az kırılgan kalabiliriz. Prof. Dr. Mehmet Z. Sungur hocamızın da deyişiyle “ne katar katıysan, darbeyi o kadar sert alırsın.” Bu nedenledir ki olayları değerlendirmelerimizi sıklıkla gözden geçirmemiz çok faydalıdır. Ardından oluşan davranışımızın ise kısa vadeli kazanımlara mı yoksa uzun vadeli değerlere mi hizmet ettiğini analiz edebiliriz. Böylece yeni bir değerlendirmeler ve tepki üreterek durumlara karşı esnek yaklaşmayı pratik edebiliriz. Dilerseniz bununla ilgili bir pratik yapalım. Bir not uygulaması açın ve “katı” bir değerlendirme bulun. Ardından bunu esnetin. Alternatif açıklamalar, veriye dayalı yeni düşünceler bulun. Sonra önceki aksiyonunuz ile bu yeni düşünce sonrası oluşabilecek diğer aksiyonları kıyaslayın. Sonucu inceleyin ve yanıtlayın: Hangisi daha işlevsel?