Kalpteki küçük bir delik olan Patent Foramen Ovale (PFO), aslında embriyonik dönemden kalma doğal bir yapıdır. Genellikle zararsız olsa da, bazı durumlarda ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir ve PFO kapatma adı verilen bir girişimle tedavi edilmesi gerekebilir. Peki, bu PFO kapatma kimlere uygulanır? Patent Foramen Ovale girişimi tam olarak nedir ve hangi hastalar için bir seçenek haline gelir? Bu rehberimizde, PFO'nun ne olduğundan, neden kapatma ihtiyacı doğduğuna, işlem sürecinden olası risklere kadar merak ettiğiniz her şeyi doğal ve anlaşılır bir dille ele alacağız.

Patent Foramen Ovale (PFO) Nedir?

PFO, kalbin sağ ve sol kulakçıkları arasındaki duvar üzerinde yer alan küçük bir açıklıktır. Herkes doğduğunda bu açıklığa sahiptir (foramen ovale), ancak genellikle doğumdan kısa süre sonra kendiliğinden kapanır. Eğer kapanmazsa, buna Patent Foramen Ovale denir. Yetişkin popülasyonunun yaklaşık dörtte birinde görülen bu durum, çoğu zaman hiçbir belirti vermez ve rutin kontrollerde tesadüfen fark edilir.

PFO Neden Bir Sorun Haline Gelebilir?

Normalde kan, kalbin sağ tarafından akciğerlere, oradan da sol tarafa geçer. Ancak PFO varlığında, özellikle öksürme, hapşırma veya ıkınma gibi durumlarda, kirli kanın az bir kısmı sağdan sola geçebilir. Bu geçiş, normalde akciğer süzgecinden geçerek temizlenmesi gereken pıhtı veya hava kabarcıklarının doğrudan beyne veya diğer organlara ulaşma riskini beraberinde getirebilir. İşte bu durum, PFO kapatma girişiminin gündeme gelmesinin ana nedenidir.

PFO Kapatma Kimlere Uygulanır? Girişim Endikasyonları

Patent Foramen Ovale kapatma girişimi, her PFO'su olan kişiye uygulanmaz. Bu kararı verirken hastanın genel sağlık durumu, PFO'nun boyutu ve yol açtığı potansiyel riskler dikkate alınır. Başlıca uygulama alanları şunlardır:

1. Nedeni Bilinmeyen İnme (Kriptojenik İnme)

PFO kapatma için en yaygın ve kabul görmüş endikasyonlardan biri, nedeni tam olarak açıklanamayan inme vakalarıdır. Özellikle genç veya orta yaşlı, inme için başka risk faktörü bulunmayan kişilerde, PFO yoluyla geçen küçük bir pıhtının inmeye neden olduğu düşünülüyorsa, kapatma işlemi önerilebilir. Yapılan bilimsel çalışmalar, bu hasta grubunda PFO kapatmanın tekrarlayan inme riskini azalttığını göstermektedir.

2. Geçici İskemik Atak (GİA)

İnmenin daha hafif bir formu olan geçici iskemik atak (GİA) geçiren ve yine başka bir nedeni bulunamayan hastalarda da PFO kapatma gündeme gelebilir.

3. Migren Atağı Olan Hastalar (Auralı Migren)

PFO ile auralı migren arasında bir ilişki olduğu düşünülse de, bu konudaki kanıtlar inme vakalarına kıyasla daha az kesindir. Genellikle, çok şiddetli ve tedaviye yanıt vermeyen auralı migren atakları olan bazı hastalarda, diğer tedavi seçenekleri tükendikten sonra PFO kapatma bir seçenek olarak değerlendirilebilir. Ancak bu endikasyon, daha çok bireysel vaka bazında ve dikkatli bir değerlendirme sonrası verilir.

4. Dalgıçlarda Dekompresyon Hastalığı

Derin su dalışları sırasında vücutta nitrojen gazı birikir ve bu gazın hızlı yüzeye çıkışlarda oluşturduğu kabarcıklar, PFO'su olan dalgıçlarda PFO'dan geçerek dekompresyon hastalığına (vurgun) neden olabilir. Bu risk nedeniyle, profesyonel dalgıçlarda veya ciddi dekompresyon hastalığı öyküsü olanlarda PFO kapatma işlemi düşünülebilir.

Patent Foramen Ovale Kapatma Girişimi Nasıl Yapılır?

PFO kapatma, genellikle anjiyografik yöntemlerle gerçekleştirilen minimal invaziv bir işlemdir. Lokal anestezi altında, kasık bölgesindeki bir damardan ince bir kateter yardımıyla kalbe ulaşılır. Kateter vasıtasıyla PFO'nun bulunduğu bölgeye küçük, şemsiye benzeri bir cihaz (okluder) yerleştirilir. Bu cihaz, PFO'yu kalıcı olarak kapatır ve zamanla kalp dokusuyla bütünleşir. İşlem genellikle 1-2 saat sürer ve hastalar birkaç gün içinde normal aktivitelerine dönebilirler.

PFO Kapatma Girişiminin Riskleri ve Faydaları

Her tıbbi işlemde olduğu gibi, PFO kapatma girişiminin de bazı riskleri bulunmaktadır. Bunlar arasında işlem sırasında veya sonrasında kanama, enfeksiyon, cihazın yerinden oynaması veya nadiren kalp ritim bozuklukları sayılabilir. Ancak deneyimli ellerde ve uygun hasta seçimiyle bu riskler oldukça düşüktür.

İşlemin faydaları ise, özellikle nedeni bilinmeyen inme riski yüksek olan hastalarda tekrarlayan inme riskini önemli ölçüde azaltmasıdır. Migren veya dalgıç hastalığı gibi diğer endikasyonlarda ise faydalar hastaya göre değişiklik gösterebilir ve uzman doktor tarafından detaylıca değerlendirilmelidir.

Sonuç: Uzman Görüşü Esastır

Patent Foramen Ovale kapatma girişimi, doğru hastalara uygulandığında hayat kalitesini artıran ve ciddi riskleri azaltan etkili bir tedavi yöntemidir. Ancak PFO varlığı tek başına kapatma gerekliliği anlamına gelmez. Hangi durumlarda bu girişimin gerekli olduğuna karar vermek için kardiyoloji uzmanları ve nörologların multidisipliner bir yaklaşımla hastayı değerlendirmesi kritik öneme sahiptir. Eğer sizde de PFO tespit edildiyse veya benzer sağlık sorunları yaşıyorsanız, kişiye özel bir tedavi planı için mutlaka doktorunuza danışmalısınız.