Kelime anlamı saplantı olan obsesyon, kişinin sahip olduğu takıntılı düşüncelerdir. Obsesif (takıntılı, saplantılı) düşünceler kişinin iradesi dışında gerçekleşir ve bu düşünceler mantıklı bir çaba ile kovulamaz. Kompulsiyonun kelime anlamı ise zorlantıdır. Kompulsiyon, kişinin obsesif ve kovamadığı düşünceleri bilinçdışında yok etmek için yapılan hareketlerden oluşur. Kısacası kompulsiyon, saplantılı düşüncelerin neden olduğu zorlantı davranışlarıdır. Obsesif kompulsif rahatsızlık halk arasında takıntı hastalığı, temizlik hastalığı olarak da bilinmektedir. Toplumda görülme oranı %3 civarındadır, kadınlarda ise erkeklere oranla görülme olasılığı daha sıktır. Ruhsal bozukluklar içinde en erken yaşta başlayan rahatsızlıklardan biridir. 6-7 yaşında ki çocuklarda mental obsesyonlar ortaya çıkabilmektedir. OKB NEDEN ORTAYA ÇIKAR? Obsesif kompulsif bozukluk organik bir beyin hastalığıdır. Genetik faktörünün yanında öğrenilmiş tarafı da vardır. Çok titiz, takıntı boyuntunda temizlik yapan bir annenin çocuğu temizlik obsesyonu ve kompulsiyonu yaşayabilir. OKB, sosyal boyutlar ve psikolojik boyutlar sebebiyle de ortaya çıkabilmektedir. Tüm bu durumlar bir araya geldiğinde obsesif kompulsif rahatsızlıklarla karşılaşılabilmektedir. Mental Obsesyon ve Kompulsiyonlar Mental obsesyonlar kişinin kendini inandırdığı, gerçekçi olmayan düşüncelerinden oluşmaktadır. Mental obsesyon ve kompulsiyon yaşayan kişiler, sahip oldukları gerçek dışı düşüncelere göre yapması gereken davranışları yapmazlar ise kötü bir şey olacak düşüncesine kapılırlar. Örneğin; ‘Ellerimi beş kere üst üste yıkamazsam başıma kötü bir şey gelecek.’, ‘İçimden 30’a kadar sayarsam sınavdan iyi bit not alacağım.’ gibi düşüncelere ve davranışlara sahip olurlar eğer bu davranışları yerine getirmezlerse ciddi bir rahatsızlık duyarlar. Bu tür saplantılı düşünceler ve zorlantılı davranışlar kişinin hayatını zorlaştırmakta, olumsuz yönde etkilemektedir. Temizlik ile İlgili Obsesyon ve Kompulsiyonlar Normalin abartılması durumu ve kirlilik duygusudur. Yaşamda olması gereken temizliğin ötesinde, aşırı bir temizlik var ise bir temizlik takıntısından bahsedilebilir. Temizlik ile ilgili saplantılı düşünceleri ve zorlantı davranışları olan kişiler günün büyük bir bölümünü temizlik yaparak geçirirler. Kendileri ile birlikte, beraber yaşadığı kişileri de bu duruma zorlayabilmektedirler. Sürekli el yıkamak, vücudunun ve yaşam ortamının sürekli pislendiğini düşünerek sürekli temizlik yapıp yinede rahatlamayarak kompulsif ve sürekli davranışlar gösterirler. Obsesif kompulsif bozukluğun temizlik boyutu kendi ile birlikte çevresinde ki kişilerin de hayatını oldukça zorlaştırır. Maddi ve manevi olarak kişiyi zarara uğratır. Kuşku Obesyon ve Kompulsiyonları Kuşku içeren obsesif düşüncelerin kontrol kompulsiyonları ile sonuçlandığı durumlardır. Örneğin; ‘Kapıyı kapattım mı?’, ‘Ütüyü fişten çektim mi?’ gibi soruları kendine sürekli olarak sorma ve cevaplarını bulamama hali sonucunda defalarca kontrol etme davranışları sergilenmektedir. Hastalık – Bulaşma Obsesyon ve Kompulsiyonları Hasta olmaktan korkma düşünceleri ve bu durumdan kaçınma davranışlarıdır. Bu tür obsesif kompulsif bozukluğa sahip bir kişi yolda yürürken karşı kaldırımda gördüğü bir köpeğin kuduz olduğunu düşünüp aşı yaptırabilmektedir. Başkalarından hastalık veya pislik bulaşacağını düşünerek sürekli olarak temizlenme ya da hastanelere gidip kontrol edilme ihtiyacı hissetmektedir. Bu durum kişinin sosyal yaşantısını ve ruhsal durumunu oldukça olumsuz etkiler, yaşam kalitesini düşürür ve hayatını zorlaştırır. Düzen - Simetri Obsesyon ve Kompulsiyonları Her şeyin düzenli ve simetrik olması arzusu, aksi halde rahatsızlık duyma durumudur. Düzen simetri obsesyon ve kompulsiyonuna genellikle saplantılı temizlik düşüncesi eşlik etmektedir. Bu tür obsesif kompulsif bozukluğa sahip olan kişiler her şeyin görüntüsünün mükemmel, düzenli ve simetrik olmasını isterler. Düzensiz ortamlardan kaçınırlar ya da duruma müdahale etmek zorunda hissedirler. Tüm obsesif kompulsif rahatsızlıklar gibi bu durumda kişinin hayatını olumsuz yönde etkilemektedir. Obsesif kompulsif bozukluklar kişiyi yaşamdan uzaklaştırır. Temizlik takıntısı olan kişiler yaşamdan keyif almak yerine sürekli olarak temizlik yapma isteği duyarlar kendilerine, ailelerine ve arkadaşlarına zaman ayıramazlar. Sürekli temizlenme ve temizleme ihtiyacından dolayı defalarca kez aynı davranışı sergileyip sonucunda yine de rahatlamış hissedemezler. Mental takıntıları olan kişiler kafalarının içinde dönüp dolaşan düşüncelerden yorulsalar da kompulsif davranışları yerine getiremeden rahatlayamazlar fakat bu durum onların zihinlerini sürekli meşgul eder ve kişide mental bir yorgunluk oluşmasına sebep olur. Kuşku takıntısı olan kişiler kontrol etme davranışlarından dolayı günlük yaşamda sürekli olarak bir yerlere geç kalma sonucuyla karşılaşabilirler. Geri dönüp kontrol etme şansları olmadıkları zamanlarda ise ruhsal bir sıkıntıyla karşı karşıya gelirler. Tüm bu obsesyonların ve kompulsiyonların yanında mistik, saldırganlık, cinsel, sayma obsesyonları ve kompulsiyonları gibi birçok çeşidi daha bulunmaktadır. Obsesif düşünceler ve kompulsif davranışlar kişinin yaşamını zorlaştırır, sosyal yaşamdan uzaklaştırır ve ruhsal sıkıntılara yol açar. Obsesif kompulsif bozukluklara başka ruhsal rahatsızlıklar da eşlik edebilmektedir. Kişi, yaşadığı durumdan yorulup yaşamdan keyif alamayıp depresyon yaşayabilmektedir. Ayrıca panik bozukluk ve anksiyete (kaygı) bozuklukları ile karşılaşılabilmektedir. OKB tedavi edilebilen bir rahatsızlıktır. Tedavisinde bilişsel davranışçı terapi ve antidepresan ilaçlar kullanılmaktadır. Kişinin yaşamını ne kadar etkilediğine bağlı olarak tedavi yöntemine karar verilmektedir. Rahatsızlık farkedilip ilk 6 ay içinde tedaviye başlanırsa daha hızlı sonuçlar elde edilir. Kendinizde OKB olduğunu düşünüyorsanız kronikleşmesini beklemeden tedaviye başlamak için psikolog veya psikiyatri hekimlerine başvurmanız gerekmektedir.