Mide ekşimesi, yemek borusunda yanma hissi ve ağıza acı su gelmesi gibi şikayetler, günümüzün yaygın sağlık sorunlarından biri olan Gastroözofageal Reflü Hastalığı (GERD)'nin belirtileridir. Pek çok kişi yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaç tedavileriyle bu semptomları kontrol altına alabilirken, bazı durumlarda daha kalıcı bir çözüm arayışı doğar. İşte bu noktada, özellikle ilaç tedavisine yanıt vermeyen şiddetli reflü şikayetleri olan veya büyük bir diyafram fıtığına sahip hastalar için Nissen Fundoplikasyonu adı verilen cerrahi yöntem önemli bir seçenek haline gelir. Peki, Nissen Fundoplikasyonu nedir ve reflü tedavisinde bu diyafram fıtığı ameliyatı nasıl bir rol oynar?

Nissen Fundoplikasyonu: Temel Mekanizma

Nissen Fundoplikasyonu, mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçmasını (reflü) engellemeyi amaçlayan bir cerrahi prosedürdür. Bu ameliyatta, midenin üst kısmı olan fundus, yemek borusunun alt kısmı etrafına 360 derece sarılarak yeni bir kapakçık mekanizması oluşturulur. Bu "sargı" işlemi, yemek borusu ile mide arasındaki açıyı daraltır ve alt yemek borusu sfinkterinin (LES) basıncını artırarak reflüyü fiziksel olarak engeller. Ameliyat aynı zamanda, mide fıtığının yemek borusundan karın boşluğuna doğru kaymasına neden olan diyafram fıtığını da düzeltir.

Neden Nissen Fundoplikasyonu Tercih Edilir? (Endikasyonları)

Bu ameliyat, her reflü hastası için uygun değildir. Genellikle aşağıdaki durumlarda değerlendirilir:

• İlaç (proton pompası inhibitörleri gibi) tedavisine rağmen semptomları devam eden şiddetli GERD hastaları.
• Yaşam boyu ilaç kullanmak istemeyen veya ilaçların yan etkilerinden muzdarip hastalar.
• Büyük veya semptomatik diyafram fıtığı olanlar.
• Reflüye bağlı yemek borusu iltihabı (özofajit), daralma veya Barrett özofagusu gibi komplikasyonlar gelişen hastalar.
• Bazı nadir durumlarda, ses kısıklığı, kronik öksürük gibi atipik reflü semptomları olan ve diğer tedavi yöntemlerine yanıt vermeyen hastalar.

Ameliyat Süreci ve Uygulanan Teknikler

Günümüzde Nissen Fundoplikasyonu genellikle laparoskopik yöntemle yapılır. Bu minimal invaziv cerrahi, geleneksel açık ameliyata göre daha az ağrı, daha kısa hastanede kalış süresi ve daha hızlı iyileşme gibi avantajlar sunar.

Laparoskopik Nissen Fundoplikasyonu

Cerrah, karın bölgesinde birkaç küçük kesi yapar. Bu kesilerden ince tüpler (trokarlar) yerleştirilir ve bir kamera ile özel cerrahi aletler bu tüpler aracılığıyla karın boşluğuna sokulur. Kamera görüntüsü bir monitöre yansıtılır ve cerrah bu görüntüyü takip ederek ameliyatı gerçekleştirir. Diyafram fıtığı varsa öncelikle düzeltilir, ardından midenin fundus kısmı yemek borusunun alt çevresine 360 derece sarılır ve dikişlerle sabitlenir. Bu işlem "fundoplikasyon" olarak adlandırılır.

Açık Nissen Fundoplikasyonu

Bazı karmaşık vakalarda veya laparoskopik cerrahiye uygun olmayan durumlarda (önceki karın ameliyatları, aşırı yara dokusu vb.) açık cerrahi tercih edilebilir. Bu yöntemde daha büyük bir kesi yapılır ve cerrah doğrudan görüş altında ameliyatı gerçekleştirir.

Nissen Fundoplikasyonunun Faydaları ve Riskleri

Faydaları

• Kalıcı Reflü Kontrolü: Pek çok hastada semptomlarda belirgin azalma veya tamamen ortadan kalkma sağlanır.
• İlaç Bağımlılığının Azalması: Hastaların büyük çoğunluğu reflü ilaçlarına olan ihtiyacından kurtulur.
• Yaşam Kalitesinin Artması: Uyku düzeni iyileşir, beslenme kısıtlamaları azalır ve genel yaşam kalitesi yükselir.
• Komplikasyonların Önlenmesi: Reflüye bağlı özofajit ve Barrett özofagusu gibi ciddi komplikasyonların ilerlemesi durdurulabilir.

Riskleri ve Olası Yan Etkileri

• Disfaji (Yutma Güçlüğü): Ameliyat sonrası ilk dönemde veya kalıcı olarak görülebilir, genellikle zamanla düzelir.
• Gaz Şişkinliği Sendromu (Gas-Bloat Syndrome): Fundoplikasyon sonrası geğirme ve kusmanın zorlaşması nedeniyle karında gaz birikimi ve şişkinlik hissedilebilir.
• Ameliyat Başarısızlığı veya Nüks: Nadiren, fundoplikasyon gevşeyebilir veya başarısız olabilir, bu da semptomların geri dönmesine yol açabilir.
• Enfeksiyon, Kanama: Her cerrahi işlemde olduğu gibi, enfeksiyon, kanama veya anesteziye bağlı riskler mevcuttur.
• Vagus Siniri Hasarı: Çok nadiren vagus siniri hasar görebilir ve sindirim sorunlarına yol açabilir.

Ameliyat Sonrası İyileşme Süreci ve Yaşam Tarzı Değişiklikleri

Nissen Fundoplikasyonu sonrası iyileşme süreci genellikle hastanın genel sağlık durumuna ve uygulanan cerrahi tekniğe bağlıdır.

• Hastanede Kalış: Laparoskopik ameliyat sonrası genellikle 1-2 gün hastanede kalınır.
• Diyet: Ameliyat sonrası ilk birkaç hafta sıvı ve yumuşak gıdalardan oluşan özel bir diyet programı takip edilir. Katı gıdalara yavaş yavaş geçiş yapılır.
• Ağrı Yönetimi: Ameliyat sonrası ağrı genellikle hafif veya orta şiddettedir ve ağrı kesicilerle kontrol altına alınabilir.
• Aktivite: Ağır kaldırmaktan ve yorucu aktivitelerden birkaç hafta kaçınılmalıdır. Normal aktivitelere kademeli olarak dönülür.
• Uzun Vadeli Takip: Ameliyat sonrası düzenli doktor kontrolleri, iyileşmenin seyrini izlemek ve olası komplikasyonları yönetmek açısından önemlidir.

Ameliyat sonrası dönemde bazı yaşam tarzı değişiklikleri, iyileşmeyi desteklemek ve uzun vadeli başarıyı artırmak için önerilebilir. Bunlar arasında porsiyon kontrolü, yavaş yemek yeme, gaz yapıcı gıdalardan kaçınma ve yemek sonrası hemen yatmamak sayılabilir.