Mastektomi nedir? Bu soru, özellikle meme kanseri tanısı almış veya risk altında olan pek çok kişinin zihnini kurcalar. Meme alma ameliyatı olarak da bilinen mastektomi, meme dokusunun tamamının veya bir kısmının cerrahi olarak çıkarılması işlemidir. Modern tıp sayesinde meme kanseri tedavisinde önemli bir yer tutan bu operasyon, hastaların sağlığına kavuşmasında kritik bir rol oynar. Bu kapsamlı rehberde, mastektominin ne anlama geldiğinden, türlerine, ameliyat sürecinden iyileşmeye kadar bilmeniz gereken her şeyi doğal ve anlaşılır bir dille ele alacağız.

Mastektomi (Meme Alma Ameliyatı) Nedir?

Mastektomi, meme dokusunun, çoğu zaman meme kanseri tedavisi veya önlenmesi amacıyla cerrahi yolla çıkarılması işlemidir. Yıllar içinde cerrahi teknikler gelişmiş ve hastaların yaşam kalitesini artıracak, daha az invaziv yöntemler ortaya çıkmıştır. Eskiden genellikle tüm memenin alındığı radikal mastektomiler yaygınken, günümüzde hastalığın evresine ve yayılımına göre daha koruyucu yaklaşımlar da uygulanabilmektedir.

Mastektomi Türleri Nelerdir?

Mastektomi ameliyatı, hastanın durumuna ve hastalığın yaygınlığına göre farklı türlerde yapılabilir:

1. Basit (Total) Mastektomi

Bu türde, memenin tamamı (cilt, meme ucu, areola dahil) çıkarılır ancak koltuk altı lenf bezleri ve göğüs kasları korunur. Genellikle kanserin yayılma riski düşük olduğunda veya profilaktik (önleyici) amaçla tercih edilir.

2. Modifiye Radikal Mastektomi

En sık uygulanan mastektomi türlerinden biridir. Memenin tamamı ile birlikte koltuk altındaki lenf bezleri de çıkarılır. Ancak radikal mastektomiden farklı olarak, göğüs duvarı kasları korunur. Bu sayede hastanın ameliyat sonrası kol hareketleri ve iyileşme süreci daha rahat olabilir.

3. Radikal Mastektomi

Günümüzde nadiren uygulanan bu eski teknikte, memenin tamamı, koltuk altındaki lenf bezleri ve göğüs duvarı kasları (pektoralis majör ve minör) çıkarılır. Genellikle kanserin göğüs duvarına yayıldığı çok ileri evre vakalarda tercih edilirdi.

4. Cilt Koruyucu Mastektomi

Bu yöntemde, meme dokusu ve meme ucu areola kompleksi çıkarılırken, meme cildinin büyük bir kısmı korunur. Ameliyat sonrası meme rekonstrüksiyonu (yeniden yapılandırma) için daha iyi kozmetik sonuçlar elde edilmesini sağlar.

5. Meme Ucu Koruyucu Mastektomi

Cilt koruyucu mastektominin bir alt türüdür. Meme dokusu çıkarılırken meme cildi, areola ve meme ucu korunur. Bu teknik, özellikle meme ucu ve areola bölgesinde kanser olmayan ve rekonstrüksiyon düşünen hastalar için uygundur.

Mastektomi Neden Yapılır?

Mastektomi ameliyatı genellikle aşağıdaki durumlarda gerekli olabilir:

• İnvaziv Meme Kanseri: En sık görülen neden, invaziv (yayılımcı) meme kanseridir. Özellikle tümör büyükse, birden fazla odak varsa veya diğer tedavi yöntemleri uygun değilse tercih edilir.
• Duktal Karsinoma İn Situ (DCIS): Kanser hücrelerinin sadece süt kanallarının içinde sınırlı kaldığı durumlarda, bazı vakalarda mastektomi düşünülebilir.
• Profilaktik (Önleyici) Mastektomi: BRCA1 veya BRCA2 gibi gen mutasyonları taşıyan yüksek riskli bireylerde, kanser gelişme riskini önemli ölçüde azaltmak amacıyla her iki memenin alınması işlemi. Angelina Jolie'nin hikayesi bu konuda farkındalığı artırmıştır.
• Lokal Nüks: Daha önce meme koruyucu cerrahi geçirmiş ve kanserin aynı memede tekrarlaması durumunda mastektomi gerekebilir.
• Paget Hastalığı: Meme ucunda başlayan nadir bir kanser türüdür.

Mastektomi Ameliyatına Hazırlık Süreci

Ameliyat öncesi, doktorunuzla detaylı bir görüşme yapmanız çok önemlidir. Bu süreçte genel sağlık durumunuz değerlendirilir, çeşitli kan testleri, görüntüleme yöntemleri (MR, tomografi vb.) istenebilir. Anestezi uzmanıyla da görüşülerek ameliyat riskleri ve anestezi seçenekleri hakkında bilgi alınır. Kullandığınız ilaçlar, alerjiler ve daha önceki ameliyatlarınız hakkında eksiksiz bilgi vermeniz kritik öneme sahiptir.

Ameliyat Süreci ve Sonrası

Ameliyat genel anestezi altında yapılır ve süresi, uygulanan mastektomi türüne ve eşlik eden işlemlere (lenf bezi diseksiyonu, rekonstrüksiyon vb.) göre değişir. Ameliyat sonrası dönemde:

• Hastane Kalışı: Genellikle birkaç gün hastanede kalmanız gerekebilir.
• Drenler: Ameliyat bölgesinde biriken sıvıları boşaltmak için drenler yerleştirilebilir. Bunlar belirli bir sıvı miktarı azaldığında doktorunuz tarafından çıkarılır.
• Ağrı Yönetimi: Ameliyat sonrası ağrı normaldir ve doktorunuz tarafından reçete edilen ağrı kesicilerle kontrol altına alınır.
• Yara Bakımı: Ameliyat yarasının enfeksiyon kapmaması için düzenli pansuman ve hijyen önemlidir.
• Potansiyel Yan Etkiler: Koltuk altı lenf bezlerinin çıkarılması durumunda lenfödem riski oluşabilir. Ayrıca uyuşma, gerginlik, his kaybı gibi durumlar da görülebilir.

Mastektomi Sonrası Hayat ve Destek

Mastektomi, fiziksel olduğu kadar duygusal olarak da zorlayıcı bir süreç olabilir. Bu süreçte:

• Duygusal Destek: Aile, arkadaşlar, destek grupları veya bir terapistten yardım almak önemlidir. Depresyon, anksiyete veya vücut imajı sorunları yaşanması normaldir.
• Meme Rekonstrüksiyonu: Ameliyat sonrası meme rekonstrüksiyonu (meme yapım ameliyatı) seçeneklerini doktorunuzla konuşabilirsiniz. Bu, hastanın psikolojisi ve yaşam kalitesi açısından önemli bir adımdır. Rekonstrüksiyon, aynı ameliyatta veya daha sonra ayrı bir operasyonla yapılabilir.
• Protezler: Rekonstrüksiyon tercih etmeyen hastalar için dışarıdan takılan meme protezleri de mevcuttur.
• Fizik Tedavi: Özellikle kol hareketliliğini geri kazanmak ve lenfödem riskini azaltmak için fizik tedavi ve egzersizler önerilebilir.
• Düzenli Kontroller: Ameliyat sonrası düzenli doktor kontrolleri, olası tekrarlamaların erken tespiti ve genel sağlığın takibi açısından hayati önem taşır.

Unutmayın, mastektomi bir son değil, yeni bir başlangıçtır. Modern tıp ve psikolojik destekle, bu sürecin üstesinden gelmek ve kaliteli bir yaşam sürmek mümkündür. Her durum benzersizdir, bu nedenle tedavi planınızı ve iyileşme sürecinizi doktorunuzla detaylıca konuşmanız en doğrusudur. Daha fazla bilgi için Memorial Sağlık Grubu'nun ilgili kaynaklarına da göz atabilirsiniz.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Mastektomi ameliyatı ne kadar sürer?

Ameliyatın süresi, uygulanan mastektomi türüne (basit, modifiye radikal vb.) ve eşlik eden işlemlere (lenf bezi çıkarılması, meme rekonstrüksiyonu) göre değişmekle birlikte genellikle 1 ila 3 saat arasında değişebilir.

Mastektomi sonrası ağrı olur mu?

Evet, ameliyat sonrası ağrı ve rahatsızlık hissi normaldir. Ancak doktorunuzun reçete edeceği ağrı kesicilerle bu ağrılar etkili bir şekilde kontrol altına alınabilir. İyileşme süreci boyunca ağrının şiddeti giderek azalacaktır.

Mastektomi sonrası ne zaman duş alabilirim?

Bu, doktorunuzun yara durumuna ve kullanılan dikiş türlerine göre vereceği karara bağlıdır. Genellikle drenler çıkarıldıktan ve yara iyice kapandıktan sonra, birkaç gün ile bir hafta içinde duş almanıza izin verilebilir. Doktorunuzdan net bilgi almalısınız.