Vücudumuzun verdiği her sinyal önemlidir, ancak bazıları bizi daha çok endişelendirir. Makattan kan gelmesi de bu sinyallerden biri. Genellikle panik yaratan bu durum, aslında oldukça yaygın olabilir ve her zaman ciddi bir sağlık sorununa işaret etmez. Ancak göz ardı edilmemesi gereken önemli bir belirtidir. Bu yazımızda, rektal kanama olarak da bilinen makattan kan gelmesinin nedenlerini, beraberinde görülebilecek belirtilerini ve en önemlisi, doktora ne zaman başvurmanız gerektiğini detaylıca ele alacağız. Amacımız, sizi bilgilendirerek bu konudaki endişelerinizi gidermek ve doğru adımları atmanıza yardımcı olmaktır.

Makattan Kan Gelmesi Nedir ve Neden Ciddiye Alınmalı?

Makattan kan gelmesi, adından da anlaşıldığı üzere, makat bölgesinden kanın gelmesi durumudur. Bu, dışkıyla karışık, dışkı üzerinde, tuvalet kağıdında veya tuvalet kabında damlalar halinde görülebilir. Rengi parlak kırmızıdan siyaha kadar değişiklik gösterebilir. Bu durumun ciddiye alınmasının temel nedeni, altta yatan birçok farklı sağlık sorununun habercisi olabilmesidir. Bazı nedenler oldukça zararsızken (örneğin kabızlığa bağlı basit yırtıklar), bazıları ise erken teşhisin hayati önem taşıdığı kolorektal kanser gibi daha ciddi durumları işaret edebilir. Bu nedenle, makattan kan gördüğünüzde mutlaka bir uzmana danışmak büyük önem taşır.

Makattan Kan Gelmesinin Başlıca Nedenleri

Makattan kanama birçok farklı durumdan kaynaklanabilir. İşte en yaygın olanları:

Hemoroid (Basur)

Toplumda "basur" olarak bilinen hemoroidler, makat çevresindeki toplardamarların şişmesi ve iltihaplanmasıdır. İç hemoroidler genellikle ağrısız parlak kırmızı kanamaya yol açarken, dış hemoroidler ağrılı olabilir. Kanama genellikle dışkılama sırasında zorlanma ile tetiklenir ve tuvalet kağıdında veya klozette damlalar halinde fark edilir. Hemoroid hakkında daha fazla bilgi için tıklayın.

Anal Fissür (Makat Çatlağı)

Anal fissür, makatın iç yüzeyindeki deride oluşan küçük bir yırtıktır. Genellikle sert ve kuru dışkılamaya bağlı olarak ortaya çıkar. Şiddetli ağrı ve dışkılama sırasında veya sonrasında görülen parlak kırmızı kanama en belirgin belirtileridir. Ağrı, dışkılamadan sonra uzun süre devam edebilir.

Divertiküler Hastalık

Divertiküloz, bağırsak duvarında oluşan küçük keseciklerdir. Bu keseciklerden biri kanadığında, makattan ağrısız ve genellikle bol miktarda parlak kırmızı kan gelebilir. Özellikle yaşlı bireylerde daha sık görülür.

Enflamatuar Bağırsak Hastalıkları (İBH)

Ülseratif Kolit ve Crohn Hastalığı gibi enflamatuar bağırsak hastalıkları, sindirim sisteminde iltihaplanmaya yol açar. Bu durum, karın ağrısı, ishal, kilo kaybı ve kanlı dışkılama (kanlı veya mukuslu dışkı) ile kendini gösterebilir.

Polipler ve Kolorektal Kanser

Bağırsakta oluşan polipler, zamanla kansere dönüşebilen iyi huylu büyümelerdir. Kolorektal kanser ise bağırsak duvarında başlayan kötü huylu bir tümördür. Hem polipler hem de kolorektal kanser, gözle görülmeyen (gizli) veya parlak kırmızıdan koyu kırmızıya kadar değişen renklerde kanamaya neden olabilir. Bu durum, özellikle 50 yaş üzeri kişiler için düzenli taramaların (Kolorektal Kanser Taramaları - T.C. Sağlık Bakanlığı) ne kadar önemli olduğunu göstermektedir, zira erken teşhis hayat kurtarır.

Diğer Nedenler

• Anjitodisplazi: Yaşlılarda bağırsak damarlarının zayıflaması sonucu kanama.
• Enfeksiyonlar: Bakteriyel veya viral bağırsak enfeksiyonları kanlı ishale neden olabilir.
• Proktit: Rektum iltihabı.
• Bağırsak İskemisi: Bağırsaklara kan akışının azalması sonucu hasar.

Makattan Kan Gelmesi Belirtileri: Ne Aramalısınız?

Kanamanın rengi ve eşlik eden diğer belirtiler, altta yatan neden hakkında önemli ipuçları verebilir:

• Parlak Kırmızı Kan: Genellikle makata yakın bölgelerden (hemoroid, anal fissür) kaynaklanan taze kanamayı işaret eder. Dışkı üzerinde, tuvalet kağıdında veya klozette damlalar halinde görülebilir.
• Koyu Kırmızı veya Bordo Renkli Kan: Kalın bağırsağın üst kısımlarından veya ince bağırsağın son kısmından gelen kanamaya işaret edebilir. Kanın bir miktar sindirildiği anlamına gelir.
• Siyah, Katranımsı Dışkı (Melena): Genellikle mide veya ince bağırsağın üst kısımlarından gelen ve tamamen sindirilmiş kanı gösterir. Bu durum acil tıbbi müdahale gerektirebilir.

Eşlik eden diğer belirtiler:

• Makat bölgesinde ağrı, kaşıntı veya şişlik
• Karın ağrısı veya kramplar
• Ateş
• Kilo kaybı
• Dışkılama alışkanlıklarında değişiklik (kabızlık, ishal)
• Yorgunluk, halsizlik, baş dönmesi (kan kaybına bağlı anemi belirtileri)

Doktora Ne Zaman Başvurmalısınız?

Makattan kan gelmesi, ne kadar önemsiz görünse de, her zaman bir sağlık profesyoneli tarafından değerlendirilmesi gereken bir durumdur. Asla "kendiliğinden geçer" düşüncesiyle ertelemeyin. Özellikle aşağıdaki durumlarda derhal doktora başvurmanız gerekmektedir:

• Şiddetli veya Bol Kanama: Hızlı ve yoğun kan kaybı, baş dönmesi, bayılma hissi, çarpıntı gibi belirtilerle birlikteyse acil tıbbi yardım alın.
• Siyah, Katranımsı Dışkı (Melena): Bu durum, üst sindirim sistemi kanamasını işaret edebilir ve acil müdahale gerektirebilir.
• Şiddetli Karın Ağrısı: Kanama ile birlikte şiddetli karın ağrısı veya hassasiyet varsa.
• Kilo Kaybı ve İştahsızlık: Açıklanamayan kilo kaybı ve iştahsızlık, daha ciddi durumların habercisi olabilir.
• Dışkılama Alışkanlığında Değişiklikler: Yeni başlayan kabızlık veya ishal, dışkı çapında incelme gibi değişiklikler.
• Ailede Bağırsak Kanseri Öyküsü: Ailenizde kolorektal kanser geçmişi varsa, kanama durumunda daha dikkatli olunmalıdır.
• Devam Eden veya Tekrarlayan Kanama: Kanama az miktarda olsa bile, devam ediyorsa veya tekrarlıyorsa mutlaka incelenmelidir.

Tanı ve Tedavi Yöntemleri

Doktorunuz, makattan kan gelmesinin nedenini belirlemek için detaylı bir fizik muayene yapacaktır. Bu muayene, dijital rektal muayene ve anoskopi gibi yöntemleri içerebilir. Daha ileri tetkikler gerekirse:

• Kolonoskopi veya Sigmoidoskopi: Bağırsağın içini doğrudan görmek için esnek bir kamera kullanılır. Bu sayede polipler, iltihaplanmalar veya tümörler tespit edilebilir ve biyopsi alınabilir.
• Gaitada Gizli Kan Testi: Gözle görülmeyen kanamaları tespit etmek için dışkı örneği incelenir.
• Kan Testleri: Kansızlık (anemi) durumunu değerlendirmek için yapılabilir.

Tedavi, altta yatan nedene bağlı olarak değişir. Hemoroid ve fissürler genellikle diyet değişiklikleri, ilaçlar ve yaşam tarzı düzenlemeleri ile tedavi edilebilir. Daha ciddi durumlar (polipler, kanser, şiddetli divertiküler kanama) cerrahi müdahale veya özel ilaç tedavileri gerektirebilir.

Sonuç

Makattan kan gelmesi, utanç verici bir durum olarak algılanmamalı, aksine vücudunuzun size verdiği önemli bir uyarı olarak kabul edilmelidir. Çoğu zaman zararsız nedenlere bağlı olsa da, erken teşhisin hayati önem taşıdığı ciddi hastalıkların belirtisi de olabilir. Bu nedenle, makattan kan gördüğünüzde panik yapmak yerine, soğukkanlılıkla bir sağlık uzmanına başvurarak durumu değerlendirmesini sağlamak en doğru yaklaşımdır. Unutmayın, sağlığınız için proaktif olmak, uzun ve sağlıklı bir yaşamın anahtarıdır.