Kleptomani Kleptomani nedir? Dürtü kontrol bozukluğu sınıfına giren ve çalma hastalığı olarak bilinen kleptomani, psikolojik bir rahatsızlıktır. Kleptomani, maddi değeri olmadığı, kişisel kullanım için gereksinim duyulmadığı halde, nesnelere yönelik çalma dürtüsüne direnç gösterememe ile tanımlanan bir dürtü kontrol bozukluğudur. Genelde ergenlik döneminde başlayan, geç erişkinliğe kadar süren, bazı hastalarda ömür boyu sürebilen bir rahatsızlıktır.  Seyrek  rastlandığı, sosyal damgalamaya yol açtığı için tedavi arayışının  kısıtlılığı  sebebiyle,  halk arasında yaygınlığı  kesin saptanamamaktadır.  Çalışmalar, hırsızların %3,8 ile %10’unun kleptoman olduğunu ortaya koymuştur. Çalınan eşyalar genellikle kullanılmamak üzere saklanmakta olup, bazı  kişiler çaldıkları eşyaları bağışlayabilir, aile üyelerine ve arkadaşlarına hediye edebilirler. Bazen çaldıkları yere geri  giderek bırakabilirler. Çalma dürtüsü dönem dönem  gidip gelebilir, zamanla daha az ya da daha yoğun şekilde hissedilebilir. Kleptomani belirtileri nelerdir? İhtiyaç duyulmayan eşyaları çalma konusunda güçlü dürtüsellik ve bu dürtüleri kontrol etmede yetersizlik, Dürtüler oluştuğunda hissedilen gerginlik, endişe veya uyarılma duygusu Çalarken zevk, rahatlama veya tatmin hissi duyma Hırsızlıktan sonra kendini suçlu hissederek duyulan pişmanlık, kendinden nefret etme, utanma veya tutuklanma korkusu hissetme, Dürtülerin geri dönüşü ve kleptomani döngüsünün tekrarı. Kleptomani Neden Ortaya Çıkar? Serotonine bağlı sorunlar: Beyinde normal olarak bulunan serotonin  adı verilen, mutluluk veren nörotransmitter madde, ruh halini ve duyguları düzenlemeye yardımcı olduğundan, dürtü kontrol bozukluğuna yatkın olan insanlarda, düşük düzeyde serotonin bulunduğu gözlenmektedir. Bağımlılık bozuklukları: Çalmak, dopamin denen başka bir nörotransmitter maddenin salınımına neden olabilir. Dopamin ödül ve tatmin gibi duygulara neden olur ve bazı insanlar bu ödüllendirici hissi tekrar tekrar yaşamak isterler. Beynin opioid sistemi bozuklukları: Dürtüler beynin opioid sistemi tarafından düzenlenir. Bu sistemdeki bir dengesizlik dürtülere direnmeyi zorlaştırabilmektedir. Kleptomani Risk Faktörleri Nelerdir ? Kleptomani genellikle gençlik yılları ya da genç erişkinlik döneminde başlamakta olup,  bazen yetişkinlikte  ya da daha sonraki dönemde de başlayabilir. Teşhis konulmuş olan hastaların yaklaşık üçte ikisi kadındır. •             Aile  Geçmişi: Kleptomanisi ya da obsesif kompulsif bozukluğu olan veya alkol ya da başka bir madde kullanım bozukluğu olan bir ebeveyn veya kardeş gibi birinci dereceden bir akrabaya sahip olmak,  bu hastalığa yakalanma riskini artırabilir. •             Ek bir psikolojik rahatsızlık varlığı: Bu kişilerde genellikle bipolar bozukluk, anksiyete bozukluğu, yeme bozukluğu, madde kullanım bozukluğu veya kişilik bozukluğu gibi başka bir psikolojik bozukluk  ta bulunmaktadır. Çocuklarda Çalma Davranışı 2-8 yaş arası döneminde , henüz milkiyet  kavramını algılayamamış olan çocukların , henüz paylaşma konusunda olgunlaşmamaları sebebiyle, izin alması gerektiğinin bilincinde olmadığını hatırlamak gereklidir.  Bu yaş dönemindeki  izinsiz alma eylemi kleptomani olmayabilir. Ebeveynin aşırı disiplinli olması, çocuğunu yaşıtlarıyla kıyaslaması,  eleştirel tutum,  çocuğa olumlu geri bildirimlerde bulunmamak, bu davranışın oluşmasına  sebep olabilir.   Ebeveynler arasında gerginlik,  şiddet varsa çocuk çalma davranışına  sürüklenebilir.   Kleptomani Hastalığının Cezai Sorumluluğa Etkisi Nedir? Kleptomani (Çalma Hastalığı), tam anlamıyla bir akıl hastalığı değildir. Hastanın,  işlediği fiille ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneği azalmıştır. Mahkemeler, sanık hakkında TCK 32/2 madde gereğince, hükmedilecek cezada indirim yapabilecek, ya da akıl hastalarına özgü güvenlik tedbiri de uygulayabileceklerdir. 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu Akıl hastalığı Madde 32- (2) Birinci fıkrada yazılı derecede olmamakla birlikte işlediği fiille ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneği azalmış olan kişiye, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine yirmi beş yıl, müebbet hapis cezası yerine yirmi yıl hapis cezası verilir. Diğer hallerde verilecek ceza, altıda birden fazla olmamak üzere indirilebilir. Mahkûm olunan ceza, süresi aynı olmak koşuluyla, kısmen veya tamamen, akıl hastalarına özgü güvenlik tedbiri olarak da uygulanabilir.   Kleptomani Tedavisi Kleptomani tedavisi konusunda yeterince çalışma bulunmamaktadır.  Kleptomanide tedaviye engel olan bir direnç bulunmakta olup, bu olgularda tedaviyi sınırlayan durumlar arasında, hastalığın saptanabildiği dönemin geç olması,  aradan uzun zaman geçmesinin tedaviyi güçleştirmesidir.  Hastaların diğer yakınmaları  üzerinde dururken, kleptomanik yakınmaları gizlemeye devam ediyorlarsa,  tedavide ilerleme sağlanamamakta ve tedavi bașarısı  düşmektedir. Kleptomaniye genellikle , duygu durum bozuklukları gibi başka komorbid durumlar  eşlik edebildiğinden,  kişiler  genellikle  kleptomani için değil ,  kendilerini rahatsız eden  diğer  komorbid  rahatsızlıkları nedeni ile tedaviye  başlamak isterler. Çalma davranıșını  karmaşık hale getiren  sorunlardan biri,  beraberinde gelen depresyon, anksiyete, kimlik sorunları  gibi farklı sorunların da beraberinde var olmasıdır. Kleptomani ile obsesif kompulsif bozukluğun, patolojik kumar oynamanın, Saç yolma rahatsızlığının fenomenolojik benzerlikleri itibariyle,  tedavilerinde benzer ilaçların ve yaklaşımların kullanılabileceğini  göstermektedir. Kleptomani  rahatsızlığının tedavisinde serotonin geri alım inihibitörleri (SSGI) , duygudurum düzenleyiciler ve opioid (dürtü) düzenleyici ilaçlar kullanılmakta ve bilișsel davranıșçı tedavi yaklaşımlarının etkinliğinin psikodinamik veya psikoanalitik yönelimli psikoterapilerden daha bașarılı olduğunu gösteren çalışmalar bulunmaktadır.  Ayrıca bilișsel davranıșçı yaklașımlar ilaç tedavisi ile birlikte kullanıldığında, sadece ilaç tedavisi yapılan  örneklerden daha fazla başarı sağlanmaktadır. Psikodinamik Yaklașımlar Temel hedef  kişinin bilinçaltına erişerek, davranıșın altında yatan motivasyonu belirleyip, görüșmeler sürecinde hastaya davranıșını değiștirmesinde yardımcı olabilmektir. Psikoanaliz uzun bir tedavi sürecini içermekte olup, kleptomani ile ilgili tedavi sonuçları tartıșmalıdır. Ayrıca Psikodinamik terapilerde uzun dönemli takip bilgileri yeterli olmayıp,  etkinlikleri herhangi bir kontrollü çalıșma bulunmaması nedeni ile bilinmemektedir. Davranıșçı Terapiler Bilișsel davranıșçı terapinin, depresyon, anksiyete  sorunları, patolojik kumar gibi bozukluklardaki etkinliğinin yanı sıra,  kleptomani tedavisindeki etkinliği ile ilgili çalıșmalar literatürde yer almamakla birlikte, özellikle ilaç desteği ile birlikte kullanıldığında,  dürtü kontrol bozuklukları tedavisinde bașarılı bulunmaktadırlar.  Amaç, doğru olmayan ve ișlevsiz düșüncelerin bilișsel yapılandırılması, strese karșı problem çözme yaklașımları ile alternatif  tepkiler oluşturabilmek, yüksek riskli durumların belirlenerek, kaçınma davranıșı oluşturarak,  yinelemelerin önlenmesidir. Gizli Duyarlılaștırma Tekniği ile,  çalma isteği, hayal edilmiș çalma davranıșlarının sonuçları ile ilişkilendirilerek uygulanmakta olup,  kişinin  yakalanması veya hapise atılma gibi durumlar yaratılarak bașarılı bir șekilde kullanılabilmektedir. Farmakolojik Tedavi: Kleptomaninin tedavisi tipik olarak psikoterapi ve ilaç tedavisinden birini ya da her ikisini içermekte olup, standart bir kleptomani tedavisi olmayıp, araştırmalar hala devam etmektedir. Kleptomani hastası olan bir kişi için hangi tip tedavinin en iyi işe yaradığını bulmak için birkaç  farklı yok denemek durumunda kalınabilir. Kleptomani için FDA (Amerikan Gıda ve İlaç Bakanlığı, Food and Drug Administration) onaylı bir ilaç  olmamakla beraber,  bazı ilaç grupları kleptomani tedavisinde reçetelenebilir: •             Naltrekson: Çalmakla ilişkili dürtü ve zevkleri azaltabilen, bir opioid antagonisti olup, aslında bir bağımlılık ilacıdır. •             Antidepresan: Özellikle seçici serotonin geri alım inhibitörü (SSRI) olanlar tercih edilmektedir.