Lupus Hastalığı (Kelebek Hastalığı) Nedir?
Lupus hastalığı, bir tür romatizmal hastalıktır. Yüzde kelebek şeklinde döküntülere yol açtığı için halk arasında "kelebek hastalığı" olarak bilinir. Tıbbi terminolojide ise "Sistemik Lupus Eritematozus" olarak tanımlanır. Bu hastalık, "otoimmün" olarak adlandırılan hastalıklar grubuna aittir; otoimmün, vücudun bağışıklık sisteminin kendi hücrelerine karşı oluşturduğu aşırı tepki anlamına gelir.
Özbağışıklık, bağışıklık sisteminin sağlıklı dokulara saldırdığı durumları ifade eder. Lupus, bağışıklık sisteminin sağlıklı organ ve dokulara zarar vermesiyle karakterize edilen bir hastalıktır. Kelebek hastalığı, birçok organı etkileyebilen geniş kapsamlı bir sağlık sorunudur; eklemler, deri, böbrekler, kalp ve akciğerler gibi hayati organlar bu hastalık nedeniyle tehlikeye girebilir.
Lupus, alevlenme ve yatışma dönemleri ile seyreder. Alevlenme dönemlerinde belirtiler yoğun şekilde hissedilir ve bu, kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkiler. Bu belirtiler genellikle 1-2 hafta içinde düzelir; bu sürece yatışma evresi denir.
Lupus Hastalığı (Kelebek Hastalığı) Neden Olur?
Lupus, bir otoimmün hastalık olduğu için bağışıklık sisteminin kendi dokularına saldırması en önemli tetikleyici faktördür. Ayrıca hastalığı tetikleyen bazı durumlar şunlardır: güneş ışığı, sigara içimi ve diğer çevresel etmenler.
Aynı zamanda genetik faktörler ve bazı ilaçların yan etkileri de lupus gelişimine katkıda bulunabilir. Kelebek hastalığının başlıca nedenleri şunlardır:
- Genetik etmenler
- Hormon değişiklikleri
- İlaç kullanımı kaynaklı komplikasyonlar
- Yoğun güneş ışığı ve viral enfeksiyonlar
- Sigara gibi zararlı alışkanlıklar
Araştırmalara göre lupus, kadınlarda erkeklere göre daha sık görülmektedir. Ayrıca bazı coğrafi bölgelerde, özellikle Asyalı Amerikalılar ve Afrika ile Amerika'da yaşayan kişilerde hastalık daha yaygın olarak gözlemlenmektedir. Kelebek hastalığı, genellikle 15-45 yaş arası bireylerde daha sık rastlanır.
Lupus Hastalığı (Kelebek Hastalığı) Belirtileri Nelerdir?
Lupus belirtileri, beklenenden daha geniş bir yelpazeye sahiptir. Bağışıklık sisteminin yanlış çalışması sonucu vücutta yaygın komplikasyonlara yol açabilir. Genel olarak kelebek hastalığı belirtileri şunlardır:
- Yüzde kelebek biçiminde kırmızı döküntüler
- Güneş ışığına maruz kalma sonucu cilt lezyonlarında artış
- Ayak ve avuç içlerinde kabarcıklar veya döküntüler
- Nefes darlığı, baş ve göğüs ağrısı
- Eklem ağrıları, kaslarda sertleşme
- Tırnaklarda şekil bozukluğu
- Yoğun halsizlik
- Sivilce benzeri minimal kabarcıklar
- Bilinç bulanıklığı
- Yutma güçlüğü
- İdrarda kan
- Böbrek fonksiyonlarında bozulma
Ayrıca, soğuk iklimlerde parmak uçlarında morarma ve beyazlaşma gibi renk değişiklikleri gözlemlenebilir. Bu belirtiler, lupus cilt tutulumu açısından önemli semptomlardır.
Lupus Hastalığı (Kelebek Hastalığı) Teşhisi Nasıl Konulur?
Lupus hastalığının teşhisinde fiziksel muayene önemli bir rol oynar. Uzman doktor, hastanın tıbbi geçmişini değerlendirerek ve gerekli testleri yaparak tanı koyar. Bunlar arasında:
- Tam kan sayımı
- Anti-nükleer antikor testi
- Tam idrar tahlili
- Kan testleri
Eğer bulgular yetersiz kalıyorsa, ek testler, örneğin ekokardiyogram veya biyopsi gibi işlemler de talep edilebilir.
Lupus Hastalığı (Kelebek Hastalığı) Çeşitleri Nelerdir?
Lupus, vücudun farklı bölgelerinde etkili olabilen çeşitli türleri bulunmaktadır. Bunlar arasında:
- Nükleer Maddeli Antikor Pozitif Lupus
- İndüklenebilir Lupus Eritematozis
- Subakut Cutaneous Lupus Eritematozis
- DLE (Diskoid Lupus Eritematozis)
- SLE (Sistemik Lupus Eritematozis)
Her bir tür, farklı komplikasyonlarla ilişkilidir.
Lupus Hastalığı (Kelebek Hastalığı) Tedavisi Nasıl Yapılır?
Lupus tedavisi çok yönlüdür ve etkilediği vücut bölgesine göre değişiklik gösterir. Tedavi sürecinde hastanın genel sağlık durumu ve hastalığın belirtileri dikkate alınır. İlaçlı tedavi yöntemleri yaygın olarak kullanılır; genellikle antimalaryal ilaçlar tercih edilir. Steroid olmayan antiinflamatuar ilaçlar da kullanılabilir.
Tedavi sürecinde şu yaşam tarzı değişiklikleri de önemlidir:
- Güneşten korunmak
- Düzenli beslenme ve uyku alışkanlıkları
- Sigara ve diğer zararlı alışkanlıklardan kaçınmak
- Düzenli egzersiz yapmak
Bu faktörlere dikkat edilmesi, tedavi sürecini destekleyecektir.
Lupus Hastalığı Bulaşıcı mıdır?
Lupus hastalığı bulaşıcı değildir. Döküntü veya kabarcıklar gibi fiziksel belirtilere sahip olsa da, bu hastalık kişiler arasında temas yoluyla geçmez. Lupus, genetik faktörlerle ilişkili bir hastalıktır; dolayısıyla genetik yatkınlığı olan kişilerde görülme olasılığı yüksektir. Daha fazla bilgi veya randevu almak için doktorlarımızla iletişime geçebilirsiniz.
