Evcil hayvan sahiplerinin en sık karşılaştığı sağlık sorunlarından ikisi, **kedilerde kusma** ve **kedilerde ishal**dir. Kedinizin midesi hassas olabilir ya da yediği bir şey dokunmuş olabilir. Peki, bu durumlar ne zaman basit bir mide bozukluğundan öteye geçer ve **veteriner** hekim müdahalesi gerektirir? Her kedi sahibinin aklına takılan o can alıcı soru: 'Ne zaman endişelenmeli?' Bu makale, kedinizin sindirim sistemi sorunlarına ışık tutacak, olası nedenleri açıklayacak ve doğru zamanda doğru kararı vermenize yardımcı olacak.

Kedilerde Kusmanın Nedenleri ve Belirtileri

Kusma, kedilerin vücutlarında bir şeylerin yolunda gitmediğinin en yaygın işaretlerinden biridir. Ancak her kusma, panik gerektiren bir durum değildir. Bazen sadece tüy yumağı çıkarma gibi doğal bir tepki olabilir. Peki, hangi durumlarda endişelenmeliyiz?

Beslenme ve Diyetle İlgili Kusmalar

• Hızlı Yemek Yeme: Kediler bazen mamalarını çok hızlı tüketirler, bu da yutulan havayla birlikte kusmaya yol açabilir.
• Diyet Değişiklikleri: Yeni bir mamaya ani geçiş, sindirim sistemini bozabilir.
• Gıda Hassasiyetleri/Alerjileri: Belirli içeriklere karşı hassasiyet veya alerji de kusmaya neden olabilir.
• Bozulmuş Gıda: Evde veya dışarıda yenilen bozulmuş yiyecekler.

Tüy Yumakları (Trikhobezoar)

Kediler kendilerini temizlerken ölü tüyleri yutarlar. Bu tüyler midede birikerek tüy yumağı oluşturabilir ve kusmayla dışarı atılması doğal bir süreçtir. Ancak sık veya zorlu tüy yumağı kusmaları altta yatan bir sorunu işaret edebilir.

Zehirlenmeler ve Yabancı Cisimler

Zehirli bitkiler, kimyasallar, ilaçlar veya yabancı bir cismin (oyuncak, iplik vb.) yutulması akut kusmaya neden olabilir. Bu durumlar genellikle acil müdahale gerektirir.

Parazitler ve Enfeksiyonlar

İç parazitler (kurtlar) veya bakteriyel/viral enfeksiyonlar (örneğin kedi gençlik hastalığı - panleukopeni) kusmanın yaygın nedenlerindendir.

Sistemik Hastalıklar

Böbrek yetmezliği, karaciğer hastalıkları, pankreatit, tiroid sorunları veya diyabet gibi kronik rahatsızlıklar da kusmaya yol açabilir. Bu tür durumlarda kusma genellikle diğer belirtilerle birlikte görülür.

Kedilerde İshalin Nedenleri ve Belirtileri

İshal, kedilerin dışkılarının normalden daha sıvı, yumuşak ve sık olması durumudur. Tıpkı kusma gibi, ishal de birçok farklı nedenden kaynaklanabilir ve ciddiyeti değişkendir.

Diyet Değişiklikleri ve Gıda Duyarlılıkları

• Ani Mama Değişimi: Kedinin sindirim sistemi yeni mamaya adapte olmakta zorlanabilir.
• Uygunsuz Gıda Tüketimi: İnsan yiyecekleri veya kedinin diyetine uygun olmayan besinler.
• Gıda Alerjileri/İntoleransı: Belirli protein veya karbonhidratlara karşı gelişen olumsuz reaksiyonlar.

Paraziter Enfeksiyonlar

Giardia, koksidya ve iç kurtlar gibi parazitler, özellikle yavru kedilerde şiddetli ishale neden olabilir.

Bakteriyel ve Viral Enfeksiyonlar

Salmonella, E. coli gibi bakteriyel enfeksiyonlar veya FIP, FIV, FeLV gibi viral hastalıklar da ishale yol açabilir.

Stres ve Anksiyete

Ortam değişikliği, yeni bir evcil hayvan veya yeni bir aile üyesi gibi stresli durumlar, kedilerde psikojenik ishale neden olabilir.

İç Organ Hastalıkları

Bağırsak iltihabı (IBD), pankreas sorunları, böbrek veya karaciğer hastalıkları gibi kronik durumlar da ishale yol açabilir.

Ne Zaman Veteriner Hekime Başvurmalısınız? Acil Durum Belirtileri

Kedilerde kusma veya ishal gördüğünüzde, dikkat etmeniz gereken bazı kırmızı bayraklar vardır. Bu belirtilerden biri veya birkaçı mevcutsa, vakit kaybetmeden veteriner hekiminize danışmanız kritik öneme sahiptir:

• 24 Saatten Uzun Süren Kusma/İshal: Özellikle yavru veya yaşlı kedilerde dehidrasyon riski çok yüksektir.
• Sık ve Şiddetli Kusma/İshal: Birkaç saat içinde tekrarlayan, kontrol altına alınamayan ataklar.
• Kanlı Kusma veya Dışkı: Kırmızı parlak kan veya siyah, katranımsı dışkı (melena) iç kanamanın işareti olabilir.
• Letarji ve Halsizlik: Kedinizin normalde enerjik olmasına rağmen uyku hali, tepkisizlik.
• Dehidrasyon Belirtileri: Derinin elastikiyetini kaybetmesi (deriyi çimdiklediğinizde yavaşça yerine dönüyorsa), çökmüş gözler, kuru diş etleri.
• Ateş: Vücut ısısında yükselme.
• İştahsızlık veya Su İçmeyi Reddetme: Uzun süreli yiyecek ve su alımını reddetme.
• Ağrı Belirtileri: Karın bölgesinde hassasiyet, inleme veya kambur durma.
• Yabancı Cisim Yutma Şüphesi: Oyuncak, iplik gibi bir şey yuttuğundan şüpheleniyorsanız.

Evde Yapabilecekleriniz ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

Veterinere gitmeden önce yapabileceğiniz bazı şeyler vardır, ancak bunlar asla profesyonel bir muayenenin yerine geçmez:

• Yiyecek Kısıtlaması: Kedinize 12-24 saat boyunca yiyecek vermeyi kesin (ancak susuz bırakmayın!). Bu, mide ve bağırsakların dinlenmesine yardımcı olur.
• Su Takviyesi: Kedinizin temiz ve taze suya erişimi olduğundan emin olun. Azar azar su içmesini teşvik edin. Eğer içmiyorsa, bir şırınga yardımıyla küçük miktarlarda su verebilirsiniz.
• Gözlem: Kedinizin kusma ve ishal sıklığını, miktarını, rengini ve içinde ne olduğunu not edin. Bu bilgiler veterinere yardımcı olacaktır. Özellikle ishal durumunda dışkı rengi ve kıvamı önemlidir.
• Asla İnsan İlacı Vermeyin: Veteriner onayı olmadan kedinize insan ilacı vermeyin; birçok insan ilacı kediler için zehirlidir.

Önleyici Tedbirler ve Sağlıklı Bir Kedi İçin İpuçları

Kedinizin sindirim sistemini korumak için uygulayabileceğiniz bazı önlemler:

• Kaliteli Mama: Kedinizin yaşına, aktivite seviyesine ve özel ihtiyaçlarına uygun, yüksek kaliteli bir kedi maması tercih edin.
• Yavaş Geçiş: Yeni bir mamaya geçerken, eski mama ile yeniyi yavaş yavaş karıştırarak birkaç gün içinde geçiş yapın.
• Düzenli Parazit Kontrolü: Veterinerinizin önerdiği sıklıkta iç parazit tedavisi uygulayın.
• Tehlikeli Maddelerden Uzak Tutma: Zehirli bitkileri, temizlik maddelerini ve küçük yutulabilir nesneleri kedinizin erişemeyeceği yerlerde saklayın.
• Stres Yönetimi: Kedinizin stres seviyesini düşük tutmaya çalışın. Güvenli bir ortam, oyun zamanı ve rutinler bu konuda yardımcı olabilir.
• Düzenli Veteriner Kontrolleri: Kedinizin genel sağlığını ve sindirim sistemini düzenli olarak kontrol ettirin.

Unutmayın, kedinizin sağlığı sizin elinizde! Kusma ve ishal gibi belirtiler karşısında doğru zamanda doğru kararı vermek, onların konforu ve sağlığı için hayati önem taşır. Şüphe duyduğunuz her an, tereddüt etmeden profesyonel bir veteriner hekimden destek alın. Erken teşhis ve müdahale, birçok ciddi sorunun önüne geçebilir.