Kedilerde kusma ve ishal, evcil hayvan sahiplerinin en sık karşılaştığı sağlık sorunlarından ikisidir. Her ne kadar çoğu zaman basit nedenlere bağlı olsalar da, bazen ciddi bir durumun belirtisi olabilirler. Kedinizin genel sağlığı ve refahı için bu belirtileri doğru bir şekilde yorumlamak ve ne zaman bir veteriner hekime başvurmanız gerektiğini bilmek hayati önem taşır. Bu makalede, kedilerde kusma ve ishalin olası nedenlerini, dikkat etmeniz gereken kritik işaretleri ve kedinizin hızlıca iyileşmesi için atabileceğiniz adımları detaylıca ele alacağız.

Kedilerde Kusmanın Nedenleri ve Türleri

Kedilerin kusması, bazen sadece tüy yumağı atma gibi zararsız bir davranış olabilirken, bazen de daha ciddi bir sağlık sorununun habercisidir. Kusmanın sıklığı, içeriği ve eşlik eden diğer belirtiler, altta yatan nedeni anlamak için önemlidir.

Akut (Ani) Kusma

• Hafif Nedenler: Çok hızlı yemek yeme, yeni bir mamaya geçiş, stres, tüy yumağı (özellikle uzun tüylü kedilerde).
• Ciddi Nedenler: Zehirlenmeler (bitkiler, kimyasallar), yabancı cisim yutma (oyuncak, ip), bağırsak tıkanıklığı, enfeksiyonlar (viral, bakteriyel), parazitler, pankreatit, böbrek veya karaciğer yetmezliği gibi organ rahatsızlıkları.

Kronik (Tekrarlayan) Kusma

• Sindirime Bağlı Nedenler: Gıda alerjileri veya intoleransları, iltihaplı bağırsak hastalığı (IBD), kronik pankreatit.
• Sistemik Hastalıklar: Kronik böbrek hastalığı, hipertiroidizm (tiroid bezinin aşırı çalışması), bazı kanser türleri.

Kedilerde İshalin Nedenleri ve Türleri

İshal, kedinin dışkısının normalden daha sıvı, yumuşak veya sulu olması durumudur. Tek bir ishal atağı genellikle endişe verici değildir, ancak süreklilik arz etmesi veya şiddetlenmesi dikkat gerektirir.

Akut (Ani) İshal

• Diyet Değişiklikleri: Ani mama değişimi veya insan yiyeceklerinin verilmesi.
• Enfeksiyonlar: Bakteriyel (Salmonella), viral (Feline panleukopenia, Feline Coronavirüs) veya paraziter (giardia, koksi, solucanlar) enfeksiyonlar.
• Zehirlenme: Toksik maddelerin veya bozuk yiyeceklerin tüketimi.
• İlaç Yan Etkileri: Bazı ilaçlar ishal yapabilir.

Kronik (Tekrarlayan) İshal

• Gıda Hassasiyetleri: Gıda alerjileri veya intoleransları.
• İltihaplı Bağırsak Hastalığı (IBD): Bağırsakların kronik iltihaplanması.
• Organ Hastalıkları: Böbrek, karaciğer, pankreas hastalıkları.
• Parazitler: Tedaviye dirençli veya tekrarlayan parazit enfeksiyonları.
• Tümörler: Bağırsaklarda veya sindirim sisteminin diğer kısımlarında tümör oluşumu.

Ne Zaman Bir Veteriner Hekime Başvurmalısınız?

Kedinizin kusma veya ishal belirtileri gösterdiğinde, her zaman bir veteriner hekime danışmak en doğru yaklaşımdır. Ancak bazı durumlar acil müdahale gerektirebilir:

• Kusma ve ishalin 24 saatten uzun sürmesi veya şiddetlenmesi.
• Kanlı kusma veya ishal (kırmızı veya kahve telvesi görünümünde).
• Kusma veya ishale eşlik eden uyuşukluk, halsizlik, iştahsızlık, kilo kaybı, ateş veya karın ağrısı.
• Kedinin su içmemesi ve dehidrasyon belirtileri göstermesi (derinin esnekliğini kaybetmesi, çökmüş gözler, kuru ve yapışkan diş etleri).
• Yavru veya yaşlı kedilerde kusma/ishal, dehidrasyon riski daha yüksek olduğu için daha ciddidir.
• Yabancı cisim yuttuğundan şüpheleniyorsanız veya zehirlenme ihtimali varsa.
• Kedinizin aşırı salya akıtması veya sık sık yutkunması (bulantı belirtisi).

Evde Neler Yapılabilir (Veteriner Onayı Sonrası)?

Veteriner hekiminizle görüştükten ve ciddi bir durum olmadığından emin olduktan sonra, kedinizin sindirim sistemini rahatlatmak için bazı adımlar atabilirsiniz:

• Mama Kısıtlaması: Veteriner hekiminizin önerisiyle 12-24 saatlik kısa süreli mama kısıtlaması, bağırsakların dinlenmesine yardımcı olabilir. Ancak bu süreçte su temini kesinlikle kesilmemelidir.
• Hafif Diyet: Haşlanmış derisiz tavuk veya az yağlı haşlanmış pirinç gibi sindirimi kolay yiyecekler, veteriner hekiminizin önerisiyle küçük porsiyonlarda verilebilir.
• Su Temini: Kedinizin her zaman taze suya erişimi olduğundan emin olun. Dehidrasyonu önlemek çok önemlidir.
• Probiyotikler: Veteriner hekiminizin önerdiği kediye özel probiyotikler, bağırsak florasını dengeleyebilir.
• Ortam Düzenlemesi: Kedinizin stresten uzak, sakin ve konforlu bir ortamda dinlenmesini sağlayın.
• Asla İnsan İlacı Vermeyin: Veteriner hekim onayı olmadan kedinize insan ilaçları vermeyin, bu durum kedinizin sağlığına ciddi zararlar verebilir.

Koruyucu Önlemler

Kedilerde kusma ve ishal riskini azaltmak için bazı koruyucu önlemler almak mümkündür. Düzenli kedi sağlığı kontrolleri ve bilinçli bir bakım, evcil hayvanınızın yaşam kalitesini artıracaktır:

• Dengeli ve yüksek kaliteli bir mama ile besleme. Ani mama değişimlerinden kaçınma veya geçişi yavaş yavaş yapma.
• Düzenli parazit kontrolü ve aşı programlarına uyma.
• Evdeki potansiyel toksik maddeleri (bitkiler, temizlik ürünleri, ilaçlar) kedinin erişemeyeceği yerlerde tutma.
• Kedinizin stresten uzak durmasını sağlama.
• Düzenli veteriner kontrolleri ile olası sorunları erken teşhis etme.

Sonuç

Kedilerde kusma ve ishal, her ne kadar yaygın sorunlar olsa da, doğru zamanda müdahale edilmediğinde ciddi sonuçlar doğurabilir. Kedinizin davranışlarını ve fiziksel durumunu yakından gözlemlemek, belirtilerin şiddetini ve süresini dikkate almak, sağlıklı bir kedilik yaşamı için kritik öneme sahiptir. Unutmayın, en ufak bir şüphede veya endişede, profesyonel bir veteriner hekime danışmak, patili dostunuzun sağlığı için yapabileceğiniz en iyi şeydir.