Fiziksel açlık vücudun çalışması için gereken yeterli yakıt miktarının alınmasını sağlayan içgüdüsel ve koruyucu bir metabolik olaydır. Fiziksel açlık vücut kimyasal parametrelerinde örneğin kan şekerinin düşmesi gibi bir takım değişiklikler gösterir. Duygusal açlık ise, kişinin ruh hali değişiklikleriyle etkilenen, açlık ve tokluk kavramlarından uzak duygusal yeme isteğidir. Kişiler duygusal yeme bozukluğunda mutlu, üzgün, sinirli veya stresliyken kendisini iyi hissetmek için yemek ile duygusal açlığını gidermek isteyebilir. Duygusal açlığın oluşumunda birçok etken olabilir. Stres, can sıkıntısı, boş vakit değerlendirme, çocukluk alışkanlıkları, ödül-ceza geçmişi, sosyal çevre ve düzensiz beslenme faktörleri duygusal açlığı artıran durumlardır.

Duygusal Açlığın Belirtileri Nelerdir?
 Fiziksel açlık yavaş yavaş gerçekleşir, kademelidir. Fiziksel açlık, yeme zamanının gelmekte olduğunun sinyallerini verir. Duygusal açlık bir anda belirir. Fiziksel açlık midede burukluk, guruldama gibi fiziksel belirtiler gösterir. Duygusal açlık beyinde aniden ve kontrol dışı başlar.
 Fiziksel açlıkta doygunluğa ulaşınca kişi yemeyi bırakır. Duygusal açlıkta mide doysa da beyin beslenmek ister, tam doygunluğa ulaşamaz.
 Duygusal açlıkta öğün saatleri dışında aniden ortaya çıkan acıkmalar ve bu acıkmaların genellikle yoğun tatlı, karbonhidratlı ya da daha fast food gibi erişimi kolay yiyeceklerle doldurulma isteği yüksektir. Duygusal açlık, SPESİFİK BİR YİYECEK İSTER! Çikolata, makarna ya da hamburger gibi spesifik bir yiyeceği yemek istersiniz. Yerine başkası geçemez!
 Duygusal açlıkta, kişinin ani açlık krizlerine toleransı düşüktür ve doygunluk hissi oluşmaz. Fiziksel açlıkta ufak bir atıştırmalık açlık hissini bastırabilir. Duygusal açlıkta kişi atıştırmalık ile açlık hissini bastıramaz. Fiziksel açlıkta kişi doygunluğa ulaşır, yeme ihtiyacını karşılamış olur. Duygusal açlıkta yeme eyleminden sonra yediklerinden pişman olma söz konusu olabilir. Duygusal açlıkta gelen pişmanlık, kendini suçlama hissi kaçınılmazdır ve kişi pişmanlığın
yarattığı duygusal boşluğu kapatmak adına yeni bir yeme döngüsüne girer.
 Fiziksel açlıkta kişi yemek için bekleyebilir. Duygusal açlıkta birden kendisini buzdolabının karşısında bulabilir. Duygusal açlık, BİR DUYGUYA EŞLİK EDER. "Patronunuzla bir sorun yaşadınız", "İşleriniz istediğiniz gibi gitmiyordur..’’ Duygusal açlık çoğunlukla üzücü bir durumla bağlantılı olarak meydana gelir.

 Duygusal açlık AÇ DEĞİLKEN BİLE YEDİRİR ve FARKINDA OLMADAN YEMEYİ İÇERİR. Örneğin, 1 paket kurabiyenin, cipsin hepsini yediğinizin farkına varamayabilirsiniz.

 Duygusal yeme, YEMEYE İLİŞKİN SUÇLULUK DUYGUSUNU ARTTIRIR. Duygusal yemenin çelişkisi burda başlar. Kendinizi daha iyi hissetmek için yersiniz, daha sonra kurabiye, pasta ya da hamburger yediğiniz için pişman olur ve telafi yolları ararsınız.

Duygusal Yeme Bozukluğu Yaşıyorsak Neler Yapabiliriz?
Duygusal yeme ataklarınızı tetikleyen duygularınızı keşfederek başlayabilirsiniz. Bu konuda farkındalık kazanmak ve baş etme yöntemleri geliştirmek oldukça önemlidir. Tetikleyici durumlar karşısındaki yöneliminizi değiştirmeniz gerekebilir. Olumsuz duygular yaşadığınızda bir atıştırmalık hazırlamak
yerine bu davranışı spor yapmaya ya da güneşli bir havada yürüyüşe, resim yapmaya, müzik dinlemeye ya da söylemeye çevirebilirsiniz.

Yemek yeme zamanlarınızın peşine düşerek, kendinize bir keşif günlüğü tutun. Yemek yeme istediğiniz en çok ne zamanalar da ortaya çıkıyor? Hangi duygular yaşadığınız hangi besinlerden yediniz, ya da ne  kadar miktarda yediniz bunları kaydedebilirsiniz. “Kötü hissediyorum” genellemesinden ziyade hisleri “üzüntü, endişe, öfke” gibi tanımlamak ve hangi durumun bizi atıştırmalıklara yönlendirdiğini görmek gerekir. Örneğin, uzun bir günün ardından işten eve döndüğünüzde kendinizi bir paket cipsi yerken buluyorsanız, bu iş yerinde bir stres faktörünün sizi tetiklediğinin habercisi olabilir. Yeme isteği geldiğinde, sağlıklı bir baş etme yöntemlerinin yer aldığı yapılacaklar listesi (film izlemek, müzik dinlemek vb.) oluşturulup yeme isteği geldiğinde kullanılabilir.

Duygularınızı bastırmayın. Bastırılan duygular kaybolmazlar,  farklı şekillerle gün yüzüne çıkarlar. Sağlıklı bir şekilde ifade etmenin yollarını araştırabilirsiniz.  Duygusal yeme davranışının neden olduğu bir kilo probleminiz varsa bunu diyetisyene danışmak, sağlık kontrolüne gitmek iyi bir fikir olabilir. Fakat sağlıklı bir yeme rutini oluşturmaya çalışırken kendinize kilo verme hedefi koymayın.

Pek çoğumuz, zaman zaman canı çektiği için aç olmasa da keyfi olarak bir şeyler yiyebilir. Ancak, bu keyfi yemelerin sıklığı artmaya başladıysa ve üzüntü, stres, öfke gibi olumsuz duyguların ardından şekerli, yağlı, unlu yiyeceklere yönelme oluyorsa duygusal yeme ataklarının yaşandığı söylenebilir. Sık
sık diyete başlayıp bırakıyorsanız, olumsuz duygularınızla baş etmekte zorlanıyorsanız, başarısız diyet girişimleriniz olduysa, sağlığınız tehlikeye girmeye başladıysa ve yerken kendimi durduramıyorum diyorsanız Psikoterapi desteği ve bir beslenme uzmanından destek almanız faydalı olabilir.

Uzm. Psk. Dan. Zehra EZER