Kabul Ve Kararlılık Terapisi (ACT), acı verici düşüncelerin etkisini nasıl azaltacağımızı ve bununla birlikte anlamlı ve dolu dolu bir yaşamı nasıl kuracağımızı bize öğreten bir psikoterapi ekolüdür. Kabul ve Kararlılık Terapisi'nden çoğunlukla ACT diye bahsedilir. Bunun sebeplerinden biri İngilizce isminin baş harflerini almış olmasıdır (Acceptance and Commitment Therapy). Diğer sebebi ise 'act' kelimesinin İngilizce'de eyleme geçmek, hareket etmek anlamlarına gelmesidir; bu yönüyle ACT'in değerlerin rehberliğinde hayatı geliştiren, iyileştiren davranışları yapmaya verdiği önemi vurgulamaktadır.

ACT, üçüncü dalga davranışçı terapilerdendir. ACT'i geleneksel davranışçı terapilerden ayıran bazı yönler vardır. Klasik Davranışçılık’a dayanan geleneksel davranışçı terapiler görünen eylemlere odaklanıp zihnin faaliyetine önem vermezken; ACT'in temel aldığı Radikal Davranışçılık Teorisi (B.F. Skinner geliştirmiştir) duygu, düşünce, anı, imajinasyon gibi içsel yaşantıları da davranış olarak kabul etmektedir, böylece ACT’te bu olgular da davranışçı prensiplerle ele alınarak müdahale edilebilmektedir. ACT geleneksel davranışçı terapilere ek olarak kabul, kendindelik ve kendine şefkate de merkezi önem verir.

ACT zengin ve anlamlı bir yaşam sürdürme potansiyelini en yükseğe çıkartmayı hedefler. Bunun için amacı bireyin psikolojik esnekliğini artırmaktır. Bunu yaparken de yaşamla kaçınılmaz olarak gelen acıyı etkin şekilde ele almayı önemser. Acı kaçınılmaz mıdır? Bir yönüyle evet. Yaşamımız ne kadar muhteşem gidiyor da olsa hayal kırıklığı, kayıp, başarısızlık, reddedilme; hastalıklar, yaşlılık gibi deneyimler de yaşama dahil olacaktır. Öte yandan herkesin sıklıkla tecrübe ettiği üzüntü, suçluluk, öfke, korku gibi duygular da doğaları gereği acı vericidir. Bunlarla birlikte her an acı verici tecrübeleri hatırlatabilen bir zihne sahibiz. Zihnin bu özelliği yüzünden en mutlu günlerde bile acıyı tecrübe ettiğimiz olur.

Peki ACT bize nasıl yardım eder? Psikolojik esnekliğin altı faktörüne yönelik müdahalerle “şimdide olma, açık olma ve önem verdiğini yapma” becerisini geliştirerek. Psikolojik esnekliğin altı faktörü şunlardır: şimdi ve burada olmayı anlatan şimdiki anla temas, istenmeyen içsel yaşantıları deneyimlemeye açık olmayı anlatan kabul, bir adım geri çekilip düşünce sürecini seyretmeyi anlatan ayrışma, gözlemleyen tarafı fark etmeyi anlatan bağlamsal benlik, yaşamda neyin önemli olduğunu fark etmeyi anlatan değerler, hedef belirleme, harekete geçme, anlamlı olanı yapmayı anlatan kararlı eylemler.

Psikolojik esnekliğin tersi ise psikolojik katılıktır. ACT psikopatolojiye psikolojik esneklik-psikolojik katılık açısından baktığı için tanılar üstü bir terapi ekolü olduğu söylenebilir. Bu nedenle herkese hitap eden bir yönü vardır. Kabul ve Kararlılık Terapisi psikolojik esnekliğimizi geliştirerek şimdi ve burada olanı kucaklamayı ve yaşam dolu olmayı tecrübe etmemizi sağlar.