Endişeli veya gergin hissetmek, her yaştan insan için yaygın bir duygudur ve strese verilen normal bir tepkidir. Endişeli hissetmek, sorunlarla başa çıkmamıza ve hatta tehlikeden korunmamıza yardımcı olabilir. Hastalıklar, yeni sosyal etkileşimler ve korkutucu olaylar sebebiyle endişeli hissetmek normaldir. Ancak kişi kendini sık sık endişeli hissediyorsa ve kaygı bunaltıcıysa, günlük işleri, sosyal hayatı ve ilişkileri etkiliyorsa, bu bir hastalık olabilir.
Anksiyete Nedir?
Anksiyete bozukluğu, korkulan sorun veya durumlarla aşırı veya orantısız olan korku, endişe, endişe veya korku duygularına neden olur. Anksiyete bozukluklarının birkaç türü vardır.
Geriatrik Kaygı Nedir?
Geriatrik kaygı, ileri yaştataki bireyler arasındaki anksiyete bozukluklarını ifade eder. İleri yaştaki bireyler arasındaki kaygı, genç nüfustakine benzerdir; kişi endişelidir, korkmuş ve şüphe içinde olabilir. Ancak, daha yüksek yoğunlukta ve sıklıkla diğer fiziksel ve ruhsal hastalıklarla birlikte ortaya çıkar.
Anksiyete ileri yaşlardaki bireyler arasında yaygındır, ancak genellikle yaşlanma belirtisi olarak göz ardı edilebilir. Nedenlerden biri kişinin semptomlarını fark etmemesi veya kabul etmemesidir. Bununla birlikte kişiler, duygularını paylaşmak ve üzerine konuşmak konusunda isteksiz olabilirler. Bazı ileri yaştaki yetişkinler ise yaşamlarının büyük bir bölümünde kaygı belirtileri yaşadıkları ve bu duyguların normal olduğuna inandıkları için yardım isteyebilirler. Kaygı bozukluğu kişinin yaşadığı diğer tıbbi sorunlar, reçetili ilaç kullanımı ya da yaşanan zor zamanlar nedeniyle de dikkatten kaçmış olabilir. Örneğin yakın zamanda dul kalmış bir kişinin yaşadığı kaygı, normal bir yastan daha fazlası olabilir ancak kişinin kaygısı yaşadığı zor zamanlara bağlanarak fark edilmeyebilir.
Fiziksel bir hastalığa sahip olmak da, geriatrik kaygı riskini büyük ölçüde artırır. Bununla birlikte tedavi edilmeyen kaygı, bilişsel bozulmaya, fiziksel sağlığın bozulmasına ve yaşam kalitesinin düşmesine yol açabilir. Neyse ki anksiyete reçeteli ilaçlar ve terapi ile tedavi edilebilir.
İleri Yaşta Kaygı Bozukluğuna Neden Risklidir?
ileri yaştaki yetişkinler için, depresyon genellikle kaygı ile birlikte gider ve genel sağlığı ve yaşam kalitesini düşürür. Hem anksiyete hem de depresyon belirtilerini bilmek ve herhangi bir şüphe durumunda bir profesyonelle konuşmak önemlidir. Anksiyete aynı zamanda hafızayla da güçlü bir şekilde bağlantılıdır. Şiddetli bir anksiyete hafızayı da etkileyebilir.
Kaygı Bozukluğuna Neler Sebep Olur?
Anksiyete bozukluğuna birçok şey katkıda bulunabilir:
- Aşırı stres veya travma
- Yas ve karmaşık ya da kronik yas
- Alkol, kafein, ilaçlar (reçeteli, reçetesiz ve yasa dışı)
- Ailede anksiyete bozukluğu öyküsü
- Diğer tıbbi veya zihinsel hastalıklar veya
- Nörodejeneratif bozukluklar (Alzheimer veya diğer demanslar gibi).
Bazen yaşlanmayla birlikte gelen stresler ve değişiklikler (kötü sağlık, hafıza sorunları ve kayıplar) anksiyete bozukluğuna neden olabilir. Birçok ileri yaştaki yetişkin düşmekten, geçim masraflarını ve ilaçları karşılayamamaktan, mağdur edilmekten, başkalarına bağımlı olmaktan, yalnız kalmaktan ve ölümden korkmaktadır.
İleri yaştaki yetişkinler ve aileleri, sağlık değişikliklerinin de kaygıya yol açabileceğinin farkında olmalıdır. Anksiyete bozuklukları genellikle semptomları gizleyebilen veya kötüleştirebilen alkol veya madde kötüye kullanımı dahil olmak üzere diğer fiziksel veya zihinsel hastalıklarla birlikte ortaya çıkar.
Geriatrik Kaygının Belirtileri Nelerdir?
Birçok faktör ileri yaşlardaki bireyler arasında kaygıya neden olabilir. İleri yaştaki bireyler tarafından sergilenen kaygılı davranışlar genellikle yaşa bağlı tepkiler olarak düşünülür ve göz ardı edilir; yani endişeleri genellikle bir sıkıntı kaynağı olmaktan çok yaşlanmanın bir işareti olarak görülür. Anksiyete teşhis edilmeden kalabileceği ve daha fazla sıkıntıya neden olabileceği için bu zararlıdır.
Bazı semptomlar korku, göğüs ağrısı ve nefes darlığı gibi diğer anksiyete bozukluklarınınkine benzer. Bunların yanı sıra geriatrik kaygının bazı karakteristik özellikleri şunlardır:
- Ailelerinin refahı hakkında sürekli korku (Aile üyelerinin nerede olduğunu kontrol eden çok sayıda telefon aramasıyla sonuçlanır.)
- Düşme veya yaralanma korkusu nedeniyle yürümek gibi düzenli aktivitelere katılma isteksizliği,
- Evlerine giren bilinmeyen insanlara ve hırsızlık gibi diğer artan korkulara karşı temkinli olmak,
- Terk edilme korkusu,
- Hastalıklar hakkında aşırı endişe,
- Hafıza kaybı,
- Evlerini terk etme isteksizliği,
- Bir eşin veya sevilen birinin ölümünün ardından artan kaygı seviyeleri,
- Aşırı endişe veya korku,
- Rutin faaliyetleri yapmayı reddetmek veya rutin işlerle aşırı meşgul olmak,
- Sosyal durumlardan kaçınma,
- Güvenlik konusunda aşırı endişe,
- Kalp çarpıntısı, sığ nefes alma, titreme, mide bulantısı, terleme,
- Uyku kalitesinde azalma,
- Kas gerginliği, zayıf ve titrek hissetme,
- İstifleme/toplama,
- Depresyon,
- Alkol veya diğer merkezi sinir sistemi depresanları ile kendi kendine ilaç tedavisi,
- Uzun süreli yalnızlık duyguları.
Geriatrik Kaygının Tedavisi Nedir?
Semptomların daha iyi yönetilmesine yardımcı olmak için geriatrik anksiyetenin erken belirtilerini tespit etmek önemlidir. Bu, düzenli fiziksel ve nörolojik kontroller ile yapılabilir. Geriatrik anksiyete için önerilen tedavi şekli, psikoterapi ve ilaç tedavisidir. Terapi, sıkıntı ve endişe nedenlerini ele almalarına yardımcı olurken, ilaçlar semptomları hafifletmeye yardımcı olur. Bunlara ek olarak, otonom sinir sistemini düzenlemeye yardımcı olmak için yoga ve diğer spesifik gevşeme teknikleri önerilebilir. Sosyal destek, yapılandırılmış bir rutin, egzersiz ve bakım, ileri yaştaki bireylerin geriatrik kaygı ile başa çıkmalarına yardımcı olmak için gereklidir.
Kim Yardım Edebilir?
Anksiyeteden muzdarip olabileceklerini düşünen ileri yaştaki yetişkinler endişelerini birinci basamak hekimleriyle paylaşmalıdır. Bir doktor, semptomların bir anksiyete bozukluğundan mı, tıbbi bir durumdan mı yoksa her ikisinden mi kaynaklandığını belirlemeye yardımcı olabilir. Doktor bir anksiyete bozukluğu teşhis ederse, bir sonraki adım bir ruh sağlığı uzmanı görmektir. Hem hasta hem de sağlayıcı, anksiyete bozukluğunu tedavi etmek için bir plan yapmak için bir ekip olarak çalışmalıdır.
Terapi
Terapi veya psikoterapi, anksiyete bozukluğuna neyin neden olduğunu ve semptomlarıyla nasıl başa çıkılacağını keşfetmek için psikiyatr, psikolog, sosyal hizmet görevlisi veya danışman gibi eğitimli bir akıl sağlığı uzmanıyla konuşmayı içerir.
Bilişsel ve Davranışçı Terapi’de terapistler, insanların korkularına katkıda bulunan düşünme kalıplarını ve kaygı uyandıran durumlara tepki verme biçimlerini değiştirmelerine yardımcı olur. Bir terapist, yeni başa çıkma ve rahatlama becerileri öğretebilir ve kaygıya neden olan sorunların çözülmesine yardımcı olabilir. Bir hasta korkularıyla yüzleşmeye hazır olduğunda, bir terapist hastayı endişeli duyguları tetikleyen durumlara duyarsızlaştırmak için maruz bırakma teknikleri öğretebilir. Terapistler ayrıca kaygıyı azaltmak için derin nefes alma ve diğer gevşeme tekniklerini de öğretir. Davranışçı terapi, 12 veya daha az seanstan oluşan kısa süreli terapidir.