Çoğu kişinin hayatının bir döneminde karşılaştığı, ancak hakkında konuşmaktan çekindiği rahatsızlıklardan biri olan Hemoroid veya halk arasındaki adıyla Basur, makat bölgesindeki damarların şişmesiyle oluşan bir durumdur. Bu hassas konu, utanma duygusu nedeniyle genellikle göz ardı edilse de, yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürebilir. Peki, Hemoroid nedir, belirtileri nelerdir, neden ortaya çıkar ve en önemlisi, bu rahatsızlıkla nasıl başa çıkılır? Bu kapsamlı rehberde, basur nedenleri ve tedavi yöntemleri başta olmak üzere, hemoroid hakkında bilmeniz gereken her şeyi doğal ve anlaşılır bir dille ele alacağız. Amacımız, sizi doğru bilgilerle donatmak ve bu rahatsızlıkla mücadele ederken atacağınız adımlarda yol göstermektir.

Hemoroid (Basur) Nedir? Anlayalım

Hemoroid, anüs ve rektumun alt kısmındaki damar yastıkçıklarının iltihaplanması ve şişmesi durumudur. Bu damarlar normalde dışkılama kontrolüne yardımcı olurken, çeşitli nedenlerle genişleyip iltihaplandığında rahatsızlığa yol açarlar. Hemoroidler, oluştukları yere göre iki ana tipe ayrılır:

İç Hemoroid (Dışarıdan Görünmeyen Basurlar)

Anüsün içinde, rektumun alt kısmında gelişen hemoroidlerdir. Genellikle ağrısızdırlar çünkü bu bölgede ağrı algılayan sinir uçları azdır. Ancak dışkılama sırasında kanama ve sarkma (prolapsus) en yaygın belirtileridir. İç hemoroidler, büyüklüklerine ve dışarı sarkma derecelerine göre derecelendirilir:

• Evre I: Sadece damarlar şişer, dışarı sarkmaz.
• Evre II: Dışkılama sırasında dışarı sarkar ancak kendiliğinden içeri girer.
• Evre III: Dışkılama sırasında dışarı sarkar ve elle itilerek içeri sokulabilir.
• Evre IV: Sürekli dışarıdadır ve elle içeri itilemez.

Daha fazla bilgi için Wikipedia'daki Hemoroid maddesine başvurabilirsiniz.

Dış Hemoroid (Dışarıdan Görünür Basurlar)

Anüsün hemen dışında, cilt altında gelişen hemoroidlerdir. Bu bölge sinir uçları açısından zengin olduğu için dış hemoroidler genellikle ağrılıdır. Özellikle kan pıhtısı oluştuğunda (tromboze dış hemoroid) şiddetli ağrı, şişlik ve hassasiyetle kendini gösterirler.

Hemoroid Belirtileri Nelerdir?

Hemoroidin belirtileri, tipine ve şiddetine göre değişiklik gösterir. Ancak en yaygın belirtiler şunlardır:

• Ağrısız Kırmızı Kanama: Özellikle dışkılama sırasında veya sonrasında parlak kırmızı renkte kan görülmesi (tuvalet kağıdında veya klozet içinde). Bu, iç hemoroidlerin en sık görülen belirtisidir.
• Makat Bölgesinde Kaşıntı ve Tahriş: Hemoroidin neden olduğu akıntı ve nem, bu bölgede kaşıntıya ve tahrişe yol açabilir.
• Ağrı veya Rahatsızlık: Özellikle dış hemoroidlerde ve tromboze hemoroidlerde şiddetli ağrı hissedilebilir.
• Anüs Çevresinde Şişlik veya Kitle: Dış hemoroidler veya sarkmış iç hemoroidler anüs çevresinde bir yumru veya kitle şeklinde hissedilebilir.
• Dışkılama Sonrası Tam Boşalamama Hissi: Rektumda doluluk hissi, tam boşalamama hissi yaratabilir.
• Sızıntı (Akıntı): Mukus veya dışkı sızıntısı meydana gelebilir.

Bu belirtilerden herhangi birini fark ettiğinizde, doğru teşhis ve tedavi için bir doktora başvurmanız önemlidir.

Basur Neden Ortaya Çıkar? Başlıca Risk Faktörleri

Hemoroidin gelişiminde birçok faktör rol oynar. Damarlar üzerindeki baskıyı artıran her durum, hemoroid riskini yükseltir:

• Kronik Kabızlık veya İshal: Uzun süreli kabızlıkta dışkılama sırasında aşırı ıkınma, ishalde ise sık dışkılama makat bölgesindeki damarlar üzerinde baskı oluşturur.
• Gebelik: Hamilelik sırasında artan rahim büyüklüğü pelvik bölgedeki damarlar üzerindeki baskıyı artırır. Ayrıca hormonal değişiklikler de damarları etkileyebilir.
• Obezite: Aşırı kilo, pelvik bölgedeki damarlar üzerinde ek bir baskı yaratır.
• Uzun Süre Oturmak veya Ayakta Kalmak: Özellikle tuvalette uzun süre oturmak veya gün içinde hareketsiz kalmak basur riskini artırabilir.
• Liften Fakir Beslenme: Yeterli lif almamak kabızlığa yol açar ve bu da hemoroid riskini artırır.
• Yaşlanma: Yaş ilerledikçe damarları destekleyen dokular zayıflayabilir.
• Genetik Yatkınlık: Ailede hemoroid öyküsü olan kişilerde risk daha yüksektir.
• Ağır Kaldırma: Tekrarlayan ağır kaldırma eylemleri de karın içi basıncı artırarak hemoroide neden olabilir.

Hemoroid Tedavisi: Kapsamlı Yöntemler

Hemoroid tedavisi, durumun şiddetine ve tipine göre değişiklik gösterir. Erken evrelerde yaşam tarzı değişiklikleri ve evde uygulanabilecek yöntemler yeterli olurken, ileri evrelerde tıbbi prosedürler veya cerrahi müdahale gerekebilir.

1. Evde Uygulanabilecek Yöntemler ve Yaşam Tarzı Değişiklikleri

Hemoroidin hafif ve orta şiddetli vakalarında, semptomları hafifletmek ve nüksü önlemek için atılabilecek ilk adımlar bunlardır:

• Lifli Beslenme: Bol miktarda sebze, meyve, tam tahıllı gıdalar tüketmek dışkıyı yumuşatarak kabızlığı önler. Günde 25-30 gram lif alımı önerilir.
• Bol Su Tüketimi: Yeterli sıvı alımı, dışkının yumuşamasına ve bağırsak hareketlerinin düzenlenmesine yardımcı olur.
• Fiziksel Aktivite: Düzenli egzersiz, bağırsak hareketlerini uyarır ve kabızlığı önler.
• Ikınmaktan Kaçınma: Tuvalette uzun süre kalmamaya ve dışkılarken aşırı ıkınmaktan kaçınmaya özen gösterin. Tuvalet ihtiyacını ertelemeyin.
• Sıcak Oturma Banyoları: Günde 2-3 kez 15-20 dakika ılık suda oturmak, ağrıyı ve kaşıntıyı hafifletebilir.
• Topikal Kremler ve Fitiller: Eczanelerde bulunan kortizonlu veya anestezik etkili kremler ve fitiller, kısa süreli rahatlama sağlayabilir.

2. Tıbbi Tedavi Yöntemleri (Minimal İnvaziv Prosedürler)

Yaşam tarzı değişikliklerinin yetersiz kaldığı durumlarda veya daha ileri evre hemoroidlerde doktor kontrolünde uygulanan bazı ofis prosedürleri mevcuttur:

• Lastik Bant Ligasyonu (Boğma): Özellikle Evre II ve Evre III iç hemoroidlerde etkili bir yöntemdir. Hemoroidin tabanına küçük bir lastik bant takılarak kan akışı kesilir ve hemoroid birkaç gün içinde kuruyarak düşer.
• Skleroterapi: Hemoroid dokusuna bir kimyasal enjekte edilerek hemoroidin küçülmesi ve sertleşmesi sağlanır.
• Kızılötesi Koagülasyon (Pıhtılaştırma): Kızılötesi ışınlarla hemoroid dokusuna ısı uygulanarak kan akışı kesilir ve dokunun küçülmesi sağlanır.
• Lazer Tedavisi: Lazer enerjisi kullanılarak hemoroid dokusu yakılır veya küçültülür.

3. Cerrahi Müdahale Ne Zaman Gerekir?

Çok büyük, sürekli sarkmış (Evre IV) veya diğer tedavi yöntemlerine yanıt vermeyen hemoroidlerde cerrahi müdahale düşünülebilir. Günümüzde çeşitli cerrahi teknikler bulunmaktadır:

• Hemoroiddektomi (Klasik Hemoroid Ameliyatı): Şiddetli veya tekrarlayan hemoroidler için en etkili yöntemlerden biridir. Fazla hemoroidal doku cerrahi olarak çıkarılır.
• Stapler Hemoroidopeksi (Longo Yöntemi): Hemoroid dokusu çıkarılmak yerine, özel bir zımba aleti kullanılarak yukarı çekilir ve yerine sabitlenir. Bu yöntem daha az ağrılı olabilir.
• Hemoroidal Arter Ligasyonu (HAL) ve Rekto Anal Repair (RAR): Hemoroidi besleyen atardamarların bağlanması ve sarkan dokunun dikilerek yukarı çekilmesidir. Minimal invaziv bir yöntemdir.

Tedavi seçenekleri hakkında detaylı bilgi için güvenilir bir sağlık kurumunun kaynaklarına Florence Nightingale Hastaneleri Sağlık Rehberi gibi platformlardan ulaşabilirsiniz.

Hemoroidden Korunma Yolları

Hemoroid oluşumunu engellemenin veya tekrarını önlemenin en iyi yolu, risk faktörlerini minimize etmektir. İşte bazı önleyici tedbirler:

• Lif açısından zengin beslenin.
• Bol su için.
• Düzenli egzersiz yapın.
• Tuvalet ihtiyacınızı ertelemeyin.
• Tuvalette uzun süre oturmaktan ve ıkınmaktan kaçının.
• Sağlıklı kilonuzu koruyun.

Sonuç

Hemoroid, yaygın görülen ve yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilen bir rahatsızlıktır. Ancak doğru bilgi ve uygun tedavi yöntemleriyle semptomları kontrol altına almak ve hatta tamamen iyileşmek mümkündür. Unutmayın ki, belirtileri göz ardı etmek veya kendi kendinize yanlış tedaviler uygulamak durumunuzu daha da kötüleştirebilir. Eğer hemoroid belirtileri yaşadığınızı düşünüyorsanız, bir sağlık uzmanına başvurmaktan çekinmeyin. Erken teşhis ve doğru tedavi planı, daha konforlu ve sağlıklı bir yaşam sürmeniz için kritik öneme sahiptir.