Kadınlarda memeden süt gelmesi genellikle hamilelik ve emzirme dönemleriyle ilişkilendirilen doğal bir fizyolojik durumdur. Ancak bazı durumlarda, hamilelik veya emzirme söz konusu değilken de memelerden süt benzeri sıvı gelebilir. Bu durum tıp literatüründe galaktore olarak adlandırılır. Peki, hamilelik dışı memeden süt gelmesi her zaman endişe edilecek bir durum mudur? Bu makalemizde, galaktorenin nedenlerini, potansiyel risklerini ve ne zaman bir uzmana danışmanız gerektiğini detaylı bir şekilde ele alacağız.

Galaktore Nedir ve Nasıl Anlaşılır?

Galaktore, hem kadınlarda hem de nadiren erkeklerde görülebilen, hamilelik veya emzirme ile ilişkili olmayan bir meme ucu akıntısıdır. Bu akıntı genellikle süt beyazı rengindedir, ancak bazen yeşilimsi veya sarımsı bir ton da alabilir. Tek bir memeden ya da her iki memeden gelebilir ve kendiliğinden olabileceği gibi meme ucuna yapılan basınçla da ortaya çıkabilir. Galaktore, memeden gelen her akıntının aksine, sadece süt kıvamındaki sıvı için kullanılan bir terimdir. Kanlı veya irinli akıntılar genellikle başka sorunlara işaret eder.

Hamilelik Dışı Memeden Süt Gelmesinin Nedenleri

Galaktorenin altında yatan pek çok farklı neden olabilir. Bu nedenler genellikle prolaktin hormonunun yüksek seviyeleriyle ilişkilidir; çünkü prolaktin, süt üretiminden sorumlu temel hormondur. Wikipedia'ya göre, galaktore çoğu zaman iyi huylu bir durumun göstergesi olsa da, nadiren daha ciddi sağlık sorunlarının belirtisi de olabilir.

Hormonal Dengesizlikler

• Yüksek Prolaktin Seviyeleri (Hiperprolaktinemi): Hipofiz bezinden salgılanan prolaktin hormonunun normalden fazla üretilmesi, galaktorenin en yaygın nedenidir. Bu durumun arkasında hipofiz bezindeki iyi huylu tümörler (prolaktinomalar) yatabilir.
• Tiroid Problemleri: Tiroid bezinin az çalışması (hipotiroidi), vücutta hormonal dengeyi bozarak prolaktin seviyelerinin yükselmesine neden olabilir.
• Polipler veya Kistler: Rahimde veya yumurtalıklarda oluşan bazı kistler ya da polipler de hormonal dengeyi etkileyebilir.

İlaç Kullanımı

Bazı ilaçlar, yan etki olarak prolaktin seviyelerini artırabilir ve galaktoreye yol açabilir. Bu ilaçlar şunları içerebilir:

• Antidepresanlar (özellikle trisiklik antidepresanlar ve SSRI'lar)
• Antipsikotikler
• Yüksek tansiyon ilaçları
• Doğum kontrol hapları
• Bazı bulantı ilaçları
• Mide ülseri ilaçları

Fiziksel Nedenler ve Stimülasyon

• Aşırı Meme Ucu Uyarılması: Sıkı sütyenler, cinsel uyarılma, göğüs duvarı ameliyatları veya yaralanmaları gibi durumlar meme uçlarının aşırı uyarılmasına neden olarak prolaktin salgısını artırabilir.
• Stres: Yoğun stres, vücudun hormonal dengesini etkileyebilir ve dolaylı olarak galaktoreye katkıda bulunabilir.
• Sinir Sistemi Bozuklukları: Omurilik yaralanmaları veya bazı sinir sistemi hastalıkları, prolaktin salgısını düzenleyen sinyalleri etkileyebilir.

Diğer Sağlık Durumları

• Böbrek Yetmezliği: Böbreklerin düzgün çalışmaması, prolaktin hormonunun vücuttan atılımını engelleyebilir ve seviyelerinin yükselmesine neden olabilir.
• Karaciğer Hastalıkları: Karaciğer fonksiyon bozuklukları da hormon metabolizmasını etkileyebilir.
• Göğüs Duvarı Cerrahisi veya Yaralanmaları: Geçmişte geçirilmiş bir göğüs ameliyatı veya bölgedeki travmalar, sinir uçlarının uyarılmasına bağlı olarak galaktoreye yol açabilir.

Acıbadem Hastanesi'nin sağlık rehberine göre, galaktorenin doğru teşhisi için detaylı bir anamnez ve fiziki muayene esastır. Kaynak: Acıbadem Sağlık Rehberi

Ne Zaman Bir Doktora Danışmalı?

Memeden süt gelmesi durumu, hamilelik veya emzirme dışındaysa, mutlaka bir sağlık uzmanı tarafından değerlendirilmelidir. Özellikle aşağıdaki durumlarda zaman kaybetmeden doktora başvurmanız önemlidir:

• Akıntı tek bir memeden geliyorsa.
• Akıntı kanlı, irinli veya kötü kokuluysa.
• Akıntıya ağrı, kızarıklık, şişlik gibi başka belirtiler eşlik ediyorsa.
• Memenizde veya koltuk altınızda ele gelen bir kitle varsa.
• Düzensiz adet döngüleri, baş ağrısı, görme sorunları veya açıklanamayan kilo değişiklikleri gibi başka hormonal belirtiler yaşıyorsanız.
• Erkeklerde veya çocuklarda galaktore görülmesi.

Teşhis ve Tedavi Yöntemleri

Doktorunuz, galaktorenin nedenini belirlemek için detaylı bir fizik muayene yapacak, tıbbi geçmişinizi sorgulayacak ve bazı testler isteyebilir. Bu testler şunları içerebilir:

• Kan Testleri: Prolaktin, tiroid hormonları (TSH) ve böbrek/karaciğer fonksiyonlarını değerlendirmek için kan testleri yapılır.
• Hamilelik Testi: Hamilelik ihtimalini dışlamak için mutlaka yapılır.
• Görüntüleme Yöntemleri: Hipofiz bezinde bir tümörden şüpheleniliyorsa manyetik rezonans (MR) görüntülemesi istenebilir. Memede kitle veya başka bir anormallik şüphesi varsa mamografi, ultrason veya biyopsi gerekebilir.

Tedavi, galaktorenin altında yatan nedene bağlı olarak değişir. Eğer bir ilaç yan etkisi ise ilacın değiştirilmesi veya dozunun ayarlanması gerekebilir. Hipotiroidi varsa tiroid hormonu takviyesi yapılır. Hipofiz tümörleri için ilaç tedavisi (dopamin agonistleri) veya nadiren cerrahi müdahale düşünülebilir. Altta yatan belirgin bir neden bulunamazsa ve akıntı sadece hafif ve ara sıra oluyorsa, genellikle tedaviye gerek kalmayabilir, ancak düzenli takip önerilir.

Sonuç

Hamilelik dışı memeden süt gelmesi, yani galaktore, pek çok farklı nedene bağlı olarak ortaya çıkabilen bir durumdur. Çoğu zaman iyi huylu olsa da, altta yatan ciddi bir sağlık sorununun belirtisi de olabileceğinden, kesinlikle ihmal edilmemesi ve bir sağlık uzmanı tarafından değerlendirilmesi gereken bir durumdur. Erken teşhis ve doğru tedavi ile altta yatan nedenler kolayca yönetilebilir. Eğer bu durumu yaşıyorsanız, en doğru bilgi ve yönlendirme için doktorunuzla görüşmekten çekinmeyin.