Göz sağlığımız, yaşam kalitemizi doğrudan etkileyen en değerli varlıklarımızdan biri. Bu hassas dengeyi korumak için düzenli kontroller büyük önem taşıyor. İşte bu kontrollerden birinde karşımıza çıkan kritik bir terim var: Tonometri. Peki, göz sağlığınız için hayati öneme sahip olan bu ölçüm ne zaman yapılmalı, neden bu kadar önemli ve tam olarak nasıl yapılır? Göz içi basıncının ölçülmesiyle ilgili merak ettiğiniz her şeyi bu makalede detaylıca inceleyeceğiz.

Tonometri Nedir? Göz İçi Basıncını Anlamak

Tonometri, göz içindeki basıncı (göz içi basıncı - GİB) ölçmek için kullanılan bir yöntemdir. Gözümüzün şeklini koruyan ve içinde besleyici sıvılar barındıran aköz humor adlı bir sıvı bulunur. Bu sıvının üretimi ve drenajı arasındaki denge bozulduğunda göz içi basıncı yükselir. Yüksek göz içi basıncı, özellikle optik sinire zarar vererek glokom gibi ciddi göz hastalıklarına yol açabilir. Tonometri, bu potansiyel tehlikeyi erken aşamada tespit etmek için vazgeçilmez bir araçtır.

Tonometri Neden Yapılır? Glokom ve Risk Faktörleri

Tonometrinin birincil amacı, göz içi basıncını kontrol ederek glokom riskini değerlendirmektir. Glokom, tedavi edilmediği takdirde kalıcı görme kaybına yol açabilen sinsice ilerleyen bir hastalıktır. Ancak tonometri sadece glokom şüphesi olan kişiler için değil, aynı zamanda belirli risk faktörlerine sahip bireyler için de oldukça önemlidir:

• Glokom Riski: Özellikle ailesinde glokom öyküsü olanlar, 40 yaş ve üzeri kişiler, şeker hastaları, yüksek miyopisi olanlar ve uzun süreli kortikosteroid kullananlar düzenli olarak göz içi basıncı ölçümü yaptırmalıdır.
• Diğer Durumlar: Göz travmaları, bazı göz ameliyatları sonrası veya göz tansiyonunu etkileyebilecek sistemik hastalıkların takibinde de tonometriye başvurulabilir.

Tonometri Ne Zaman Yapılmalıdır?

Göz sağlığı uzmanları, belirli aralıklarla göz muayenesi ve tonometri ölçümü yapılmasını önermektedir. Özellikle aşağıdaki durumlarda tonometriye ihtiyaç duyulur:

Rutin Göz Muayeneleri

Genel göz sağlığı taramalarının bir parçası olarak, yaşa ve risk faktörlerine bağlı olarak düzenli aralıklarla tonometri yapılmalıdır. Genellikle 40 yaşından sonra yılda bir kez yapılması tavsiye edilir.

Belirli Semptomlar ve Risk Grupları

Eğer gözlerinizde ağrı, kızarıklık, bulanık görme, haleler görme gibi belirtiler yaşıyorsanız veya yukarıda bahsedilen risk gruplarından birine dahil iseniz, zaman kaybetmeden bir göz doktoruna başvurmalı ve tonometri dahil gerekli tetkikleri yaptırmalısınız. Erken teşhis, glokom gibi hastalıklarda görme kaybını önlemede kritik öneme sahiptir.

Tonometri Nasıl Yapılır? Farklı Yöntemler

Göz içi basıncını ölçmek için farklı tonometri yöntemleri bulunmaktadır. En yaygın kullanılanlar şunlardır:

Applanasyon Tonometrisi (Goldmann Tonometrisi)

Bu, göz içi basıncını ölçmek için altın standart olarak kabul edilen yöntemdir. Öncelikle gözünüze uyuşturucu damla damlatılır ve ardından parlak bir floresan boya damlası eklenir. Daha sonra doktorunuz özel bir cihaz olan biyomikroskop yardımıyla gözünüze hafifçe dokunan bir prob ile basıncı ölçer. Bu yöntem oldukça hassastır ve doğrudan temas gerektirir.

Non-Kontakt (Hava Üflemeli) Tonometri

Daha çok tarama amaçlı kullanılan bu yöntemde, göze herhangi bir temas olmaz. Cihaz, göze kısa ve nazik bir hava püskürtür. Bu hava akımı göz yüzeyini hafifçe düzleştirir ve cihaz bu düzleşmenin derecesini ölçerek göz içi basıncını hesaplar. Hızlı ve konforlu olması nedeniyle rutin kontrollerde sıkça tercih edilir, ancak bazı durumlarda Goldmann tonometrisi ile teyit edilmesi gerekebilir.

Diğer Tonometri Yöntemleri

Sıklıkla kullanılmasa da, elde taşınabilir tonometreler (örneğin rebound tonometreler) veya invaziv olmayan diğer yöntemler de belirli durumlarda kullanılabilir. Göz içi basıncı hakkında daha detaylı bilgi için Acıbadem Sağlık Grubu'nun ilgili sayfasını ziyaret edebilirsiniz.

Tonometri Sonuçları Ne Anlama Gelir?

Ölçülen göz içi basıncı (GİB) değerleri genellikle milimetre cıva (mmHg) cinsinden ifade edilir. Normal GİB değeri genellikle 10-21 mmHg arasında kabul edilir. Ancak bu değerler kişiden kişiye ve günün saatine göre değişebilir. Tek bir yüksek ölçüm her zaman glokom anlamına gelmez; doktorunuz bu durumu başka testlerle (görme alanı testi, optik sinir muayenesi vb.) birlikte değerlendirecektir. Önemli olan, doktorunuzun size özel durumu göz önünde bulundurarak yapacağı değerlendirmedir.

Göz sağlığınız için tonometri, görme yeteneğinizi tehdit edebilecek ciddi durumları erken aşamada tespit etmek adına hayati bir araçtır. Ne zaman, neden ve nasıl yapılır sorularının cevapları, düzenli göz kontrollerinin vazgeçilmez bir parçası olduğunu açıkça ortaya koymaktadır. Unutmayın, erken teşhis ve doğru tedavi ile birçok göz hastalığının ilerlemesi durdurulabilir veya yavaşlatılabilir. Gözlerinizi ihmal etmeyin, düzenli olarak bir göz doktoruna görünmeyi alışkanlık haline getirin.