Göz sağlığımızın en sinsi düşmanlarından biri olan Glokom nedir? Halk arasında daha çok göz tansiyonu olarak bilinen bu rahatsızlık, dünya genelinde geri dönüşü olmayan görme kaybının en önemli nedenlerinden biridir. Genellikle belirgin belirtileri olmadan ilerlemesi nedeniyle “sessiz hırsız” lakabını almıştır. Ancak korkmayın, doğru tanı yöntemleri ve güncel tedavi seçenekleri sayesinde, glokomun ilerlemesi durdurulabilir ve görme yeteneğiniz korunabilir. Bu kapsamlı rehberde, glokomun ne olduğunu, neden bu kadar önemli olduğunu, nasıl teşhis edildiğini ve tedavi yaklaşımlarını tüm detaylarıyla ele alacağız.

Glokom Nedir ve Neden Önemlidir?

Glokom, göz içi basıncının (İntraoküler Basınç - İOB) optik sinire zarar verecek seviyelere yükselmesiyle karakterize, ilerleyici bir göz hastalığıdır. Optik sinir, gözden beyne görüntü sinyallerini taşıyan kablo gibidir; hasar gördüğünde, görme alanı daralır ve zamanla kalıcı körlüğe yol açabilir. Çoğu glokom türünde, göz tansiyonu yavaşça yükseldiği için, hastalar genellikle ileri evrelere kadar hiçbir ağrı veya rahatsızlık hissetmezler. İşte tam da bu yüzden düzenli göz muayeneleri hayati önem taşır.

Glokom hakkında daha fazla bilgi edinmek için Vikipedi Glokom sayfasını ziyaret edebilirsiniz.

Glokom Türleri

Glokom tek bir hastalık değildir; farklı mekanizmalarla ortaya çıkan birçok türü vardır:

Açık Açılı Glokom

En sık görülen türdür. Gözün drenaj açısı açık görünse de, göz içi sıvısının (aköz hümör) dışarı akışı yavaşlar. Bu yavaşlama göz içi basıncının zamanla yükselmesine neden olur.

Kapalı Açılı Glokom (Dar Açılı Glokom)

Gözün iris tabakasının drenaj açısını tıkamasıyla oluşur. Akut bir atak anında aniden yüksek göz tansiyonuna, şiddetli ağrıya, bulanık görmeye ve bulantıya neden olabilir. Bu durum tıbbi bir acildir.

Normal Tansiyonlu Glokom

Göz içi basıncı normal seviyelerde olmasına rağmen optik sinir hasarının meydana geldiği bir glokom türüdür. Optik sinirin hassasiyeti veya kan akışındaki bozukluklar rol oynayabilir.

Konjenital Glokom

Doğuştan gelen, nadir görülen bir glokom türüdür. Gözün drenaj sistemindeki gelişimsel anormallikler nedeniyle oluşur.

Glokom Belirtileri: Ne Zaman Şüphelenmeli?

Glokomun erken evrelerinde çoğu zaman belirgin bir semptom yoktur. Hastalık ilerledikçe ortaya çıkan glokom belirtileri şunlardır:

• Çevresel (yan) görüşte yavaş yavaş kayıp (genellikle hasta fark etmez).
• İleri evrelerde tünel görüşü.
• Akut kapalı açılı glokomda şiddetli göz ağrısı, baş ağrısı, mide bulantısı ve kusma.
• Geceleri ışıkların etrafında haleler görme.
• Gözlerde kızarıklık veya bulanık görme (özellikle akut ataklarda).

Bu belirtiler ortaya çıktığında, genellikle glokomun ileri bir aşamaya ulaştığı anlamına gelir. Bu yüzden düzenli göz muayeneleriyle erken teşhis kritik öneme sahiptir.

Glokom Tanı Yöntemleri: Erken Teşhis Hayati Önem Taşır

Glokomun erken teşhisi, görme kaybını önlemenin tek yoludur. İşte yaygın olarak kullanılan glokom tanı yöntemleri:

• Göz Tansiyonu Ölçümü (Tonometri): Göz içi basıncını ölçer. Normal kabul edilen aralık genellikle 10-21 mmHg'dir, ancak bu değer kişiden kişiye değişebilir.
• Göz Dibi Muayenesi (Oftalmoskopi): Göz doktoru, optik sinirin görünümünü inceleyerek herhangi bir hasar veya değişim arar.
• Görme Alanı Testi (Perimetri): Optik sinir hasarından kaynaklanan çevresel görme kaybını tespit etmek için kullanılır. Hastanın farklı noktalarda ışıkları görüp görmediği değerlendirilir.
• Optik Koherens Tomografi (OCT): Optik sinir başının ve retina sinir lifi tabakasının detaylı görüntülerini alarak incelenmesini sağlar. Çok erken evrelerdeki değişiklikleri bile tespit edebilir.
• Pakimetri: Kornea kalınlığını ölçer. Kornea kalınlığı, göz tansiyonu ölçümlerini etkileyebilir.
• Gonyoskopi: Gözün drenaj açısının açık mı yoksa kapalı mı olduğunu değerlendirir.

Tanı yöntemleri hakkında daha detaylı bilgi için Ankara Üniversitesi Göz Hastalıkları sayfasını inceleyebilirsiniz.

Güncel Glokom Tedavi Seçenekleri

Glokomda hasar görmüş optik sinir lifleri iyileştirilemez, ancak hastalığın ilerlemesi durdurulabilir. Güncel glokom tedavi seçenekleri, göz içi basıncını düşürmeyi ve optik sinir üzerindeki baskıyı azaltmayı hedefler.

İlaç Tedavisi (Göz Damlaları)

Genellikle ilk tedavi seçeneğidir. Göz damlaları, gözün sıvı üretimini azaltarak veya sıvının dışarı akışını artırarak göz tansiyonunu düşürür. Düzenli ve aksatmadan kullanılması kritik öneme sahiptir.

Lazer Tedavisi

Bazı glokom türlerinde göz damlalarına alternatif veya ek olarak kullanılabilir:

• Selektif Lazer Trabeküloplasti (SLT): Açık açılı glokomda drenaj açısını açarak sıvı akışını artırır.
• Lazer İridotomi: Kapalı açılı glokomda iriste küçük bir delik açarak sıvının daha kolay akmasını sağlar ve akut atak riskini azaltır.

Cerrahi Tedavi

İlaç ve lazer tedavisinin yeterli olmadığı durumlarda cerrahi müdahale düşünülebilir:

• Trabekülektomi: Gözden sıvı akışı için yeni bir yol oluşturarak göz tansiyonunu düşürmeyi amaçlayan geleneksel bir ameliyattır.
• Glokom Tüp Şant Cerrahisi: Göz içi sıvısının akması için küçük bir tüp yerleştirilmesini içerir.
• Minimal İnvaziv Glokom Cerrahisi (MIGS): Daha küçük kesilerle yapılan, genellikle daha hızlı iyileşme süreleri sunan yeni nesil cerrahi yöntemlerdir.

Glokom ile Yaşam ve Korunma

Glokom, kronik bir hastalıktır ve ömür boyu takip ve tedavi gerektirebilir. Hastalığı tamamen ortadan kaldırmak mümkün olmasa da, düzenli doktor kontrolleri, ilaçlara uyum ve sağlıklı yaşam tarzı ile görme kaybı büyük ölçüde önlenebilir. Özellikle 40 yaş üstü kişilerde, ailesinde glokom öyküsü olanlarda ve diyabet, yüksek tansiyon gibi risk faktörlerine sahip bireylerde düzenli göz muayeneleri asla aksatılmamalıdır.

Sonuç

Glokom nedir sorusunun cevabı, maalesef görme yeteneğini tehdit eden sinsi bir hastalık olsa da, modern tıp sayesinde artık çok daha etkili bir şekilde yönetilebilmektedir. Unutmayın, glokomun en önemli düşmanı erken teşhistir. Göz sağlığınız için düzenli kontrolleri ihmal etmeyin ve doktorunuzun tavsiyelerine harfiyen uyun. Böylece, hayatın tüm renklerini görmeye devam edebilirsiniz.