Glokom, sinsi ilerleyen ve tedavi edilmediğinde kalıcı görme kaybına yol açabilen ciddi bir göz hastalığıdır. Halk arasında göz tansiyonu olarak da bilinen bu durum, genellikle göz içi basıncının yükselmesi sonucu optik sinirde hasara neden olur. Ancak bazen normal göz tansiyonu seviyelerinde de görülebilir. Erken teşhis, görme yeteneğini korumak açısından hayati öneme sahiptir. Peki, glokom muayenesinde hangi testler yapılır ve bu testler glokom teşhisi sürecinde ne gibi bilgiler sunar? Bu yazımızda, glokomun detaylı bir şekilde nasıl tespit edildiğini ve uygulanan temel glokom testlerini inceleyeceğiz.

Glokom Nedir ve Neden Önemlidir?

Glokom, optik sinirin ilerleyici bir şekilde hasar görmesiyle karakterize edilen bir hastalıktır. Bu hasar genellikle göz içindeki sıvının (aköz hümor) drenaj sistemindeki bozukluklar nedeniyle göz içi basıncının artmasıyla ilişkilidir. Yüksek göz içi basıncı, optik sinire baskı yaparak sinir liflerinin ölümüne ve zamanla görme alanında kayıplara yol açar. Başlangıçta periferik (çevresel) görmede kayıplara neden olduğu için kişi durumu fark etmeyebilir. Bu nedenle düzenli göz muayenesi, özellikle risk grubundaki bireyler için vazgeçilmezdir. Glokom hakkında daha fazla bilgi için Wikipedia'ya başvurabilirsiniz.

Glokom Teşhisinde Kullanılan Temel Testler

Glokomun teşhisi, genellikle bir dizi kapsamlı göz muayenesi ve özel testlerle konulur. Bu testler, göz içi basıncını ölçmekten optik sinir sağlığını değerlendirmeye kadar birçok farklı boyutu kapsar.

Göz Tansiyonu Ölçümü (Tonometri)

Göz tansiyonu ölçümü, glokom muayenesi için en bilinen ve temel testlerden biridir. Bu test, göz içindeki sıvı basıncını milimetre cıva (mmHg) cinsinden belirler. Genellikle üç farklı yöntemle yapılır:

• Applanasyon Tonometrisi (Goldmann Tonometresi): Göz doktorlarının en sık kullandığı ve en güvenilir kabul edilen yöntemdir. Göz yüzeyine temas eden küçük bir prob ile göz içi basıncı ölçülür.
• Non-kontakt Tonometri (Hava Püskürtmeli): Temassız bir yöntemdir. Göz yüzeyine hafif bir hava püskürterek gözün yüzeyinin direncini ölçer. Genellikle ilk taramalarda kullanılır.
• El Tonometresi: Taşınabilir cihazlardır ve yatağa bağımlı hastalarda veya saha taramalarında kullanılabilir.

Optik Sinir Muayenesi (Oftalmoskopi)

Optik sinir, gözden beyne görsel bilgiyi taşıyan ana sinirdir. Glokom, bu sinirde hasara neden olduğu için optik sinirin detaylı muayenesi kritik öneme sahiptir. Doktor, özel bir büyüteç ve ışık kaynağı kullanarak optik sinirin başını (optik disk) inceler. Bu muayenede, optik sinirdeki çukurlaşma (cup-to-disc oranı) ve sinir lifi tabakasındaki değişiklikler değerlendirilir. Erken glokom belirtileri genellikle optik sinirde başlar.

Görme Alanı Testi (Perimetri)

Glokomun ilerlemesiyle birlikte görme alanında kayıplar meydana gelir. Görme alanı testi, bu kayıpları haritalamak için kullanılır. Hasta, bir kase benzeri bir cihazın içine bakar ve çeşitli noktalarda beliren ışıkları bir düğmeye basarak işaretler. Bu test, hastanın çevresel ve merkezi görme yeteneğini değerlendirerek glokomun görme üzerindeki etkisini nicel olarak belirler. Glokom hastalarında genellikle çevresel görme alanında kör noktalar veya daralmalar görülür.

Pakimetri (Kornea Kalınlığı Ölçümü)

Kornea kalınlığı, göz içi basıncı ölçümlerini etkileyebilen önemli bir faktördür. Kalın kornealar, göz tansiyonu ölçümünü olduğundan daha yüksek; ince kornealar ise olduğundan daha düşük gösterebilir. Pakimetri testi, korneanın ultrasonik dalgalarla veya optik yöntemlerle ölçülmesini sağlar. Bu bilgi, göz tansiyonu ölçüm sonuçlarının doğru yorumlanması için önemlidir. Daha fazla bilgi için göz sağlığı ile ilgili resmi kurumlara Sağlık Bakanlığı'nın ilgili sayfasını ziyaret edebilirsiniz.

Gonyoskopi

Bu test, gözün ön kısmındaki drenaj açısını (iridokorneal açı) incelemek için yapılır. Bu açı, göz içi sıvısının gözden dışarı akışını sağlayan yapıdır. Gonyoskopi, doktorun drenaj açısının açık mı kapalı mı olduğunu veya başka anormallikler olup olmadığını görmesine olanak tanır. Açık açılı glokom veya kapalı açılı glokom gibi farklı glokom türlerinin ayrımında kritik rol oynar.

Optik Koherens Tomografi (OKT)

OKT, optik sinir başının ve retina sinir lifi tabakasının detaylı, kesitsel görüntülerini oluşturan gelişmiş bir görüntüleme testidir. Bu test, optik sinirdeki en küçük değişiklikleri bile tespit edebilir ve glokomun erken evrelerinde hasarı belgelemek veya hastalığın ilerlemesini takip etmek için son derece değerlidir. Özellikle sinir lifi tabakasındaki incelmeleri objektif olarak gösterir.

Sonuç: Erken Teşhis, Kalıcı Görme İçin Anahtar

Glokom muayenesi, birden fazla testi içeren kapsamlı bir süreçtir ve her bir test, hastalığın farklı bir yönünü değerlendirerek bütünsel bir tablo oluşturulmasına yardımcı olur. Göz tansiyonu ölçümünden optik sinir muayenesine, görme alanı testinden OKT'ye kadar yapılan tüm bu glokom testleri, erken ve doğru glokom teşhisi için kritik öneme sahiptir. Unutmayın, glokom sinsi bir hastalıktır ve belirti vermeden ilerleyebilir. Bu nedenle, özellikle 40 yaş ve üzeri bireylerin, aile öyküsü olanların veya diyabet gibi risk faktörlerine sahip olanların düzenli göz kontrollerini aksatmaması, kalıcı görme kaybının önüne geçmek için atılacak en önemli adımdır.