Anestezi Nedir?

Anestezi, duyuların geçici olarak kaybıdır. Genel anestezi, bilinç kaybı ile birlikte duyu fonksiyonlarının tamamen ortadan kalkması durumunu ifade eder. Türkiye ve bazı Avrupa ülkelerinde genel anestezi yerine sıkça "narkoz" terimi de kullanılmaktadır. Narkoz, anestezi ile eş anlamlı gibi görünse de, tam bilinç kaybı olmaksızın duyusal algının belirgin ölçüde azalması ile ortaya çıkan bir uyuşukluk durumunu ifade eder.

Genel Anestezi Türleri

Genel anestezi dışında, bölgesel anestezi, lokal anestezi ve sedasyon gibi alternatif anestezi yöntemleri de bulunmaktadır.

Anestezi Öncesi Değerlendirme

Anestezi öncesi değerlendirme, bir hastanın ameliyat veya prosedür öncesinde anestezi ekibi tarafından yapılan kapsamlı bir değerlendirmedir. Bu süreç, hastanın sağlık durumunu, anesteziye uygunluğunu belirlemek ve en uygun anestezi yöntemini seçmek için kritik öneme sahiptir.

Anestezi öncesi değerlendirmenin önemli unsurları:

1. Hastanın Sağlık Geçmişi: Hastanın mevcut ve geçmişteki sağlık sorunları, kronik hastalıklar, alerjiler, önceki operasyonlar ve ilaç kullanımı hakkında ayrıntılı bilgi toplanır. Bu bilgiler, anestezi ekibinin anesteziye uygunluğunu değerlendirmesine ve tedavi planını oluşturmasına yardımcı olur.

2. Fiziksel Muayene: Hastanın genel sağlık durumu, solunum, dolaşım ve sinir sistemi gibi sistemler üzerinde detaylı bir fizik muayene gerçekleştirilir. Bu muayene, anestezi için uygunluğu belirlemek ve olası riskleri saptamak açısından önemlidir.

3. Laboratuvar Testleri: Kan testleri, idrar testleri ve elektrolit düzeyleri gibi laboratuvar analizleri istenebilir. Bu testler, hastanın böbrek ve karaciğer fonksiyonlarını değerlendirmek ve anestezi sırasında potansiyel komplikasyonları önlemek için yapılır.

4. Ek Testler: Bazı durumlarda, sağlık durumunu daha iyi anlamak için EKG, akciğer fonksiyon testleri, göğüs röntgeni veya MR gibi ek testler gerekebilir.

5. Anestezi Seçimi: Hastanın sağlık durumu ve ameliyatın türüne göre uygun anestezi yöntemi belirlenir. Genel anestezi, lokal anestezi veya epidural anestezi gibi çeşitli teknikler arasında seçim yapılır.

6. Komplikasyon Riski: Ameliyat sırasında oluşabilecek komplikasyon riski değerlendirilir. Alerjik reaksiyonlar, kanama, enfeksiyon ve solunum sorunları gibi durumlar göz önünde bulundurularak gerekli önlemler alınır.

Anestezi Sırasında Oluşabilecek Komplikasyonlar

Anestezi sırasında nadir de olsa bazı komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Bu komplikasyonlar genellikle anestezi ekibi tarafından önceden öngörülebilir ve müdahale edilebilir durumlar olsa da, bazen ciddi sonuçlar doğurabilir.

Anestezi sırasında oluşabilecek bazı komplikasyonlar:

• Alerjik Reaksiyonlar: Anestezi ilaçlarına karşı hafif kaşıntıdan ciddi anafilaktik şoka kadar değişen alerjik reaksiyonlar gelişebilir. Bu nedenle, hastanın ilaç alerjileri titizlikle değerlendirilir.

• Solunum Sorunları: Anestezi esnasında nefes alma güçlüğü, bronkospazm veya solunum durması gibi solunum problemleri meydana gelebilir. Solunum fonksiyonları sürekli izlenir ve gerekirse destek sağlanır.

• Kan Basıncı Problemleri: Anestezi, kan basıncını etkileyebilir ve hipotansiyon veya hipertansiyon gibi sorunlar ortaya çıkabilir. Anestezi ekibi, bu durumu izler ve gerekli müdahaleleri yapar.

• Kalp Problemleri: Nadir de olsa kalp ritim bozuklukları veya kalp krizi gibi komplikasyonlar görülebilir. Kalp fonksiyonu ve EKG takibi ile bu durumlar izlenir.

• Üreme Sistemi Komplikasyonları: Bazı anestezi ilaçları, erkeklerde sperm üretimini ve kadınlarda menstrüel döngüyü geçici olarak etkileyebilir.

• İdrar Retansiyonu: Genel anestezi veya epidural anestezi sonrasında idrarın tam olarak boşaltılamaması durumu ortaya çıkabilir. Gerekli durumlarda kateterizasyon yapılabilir.

• Uyanma Sonrası Etkiler: Anestezi sonrası bulantı, kusma, baş ağrısı veya kas ağrıları gibi geçici yan etkiler yaşanabilir. Bu etkiler genellikle kısa süreli ve tedavi edilebilir.

Genel Anestezi Süreci

Genel anestezi, bir cerrahi işlem sırasında hastanın bilincini kaybetmesini ve ağrı hissetmemesini sağlayan bir yöntemdir. Süreç şu adımlardan oluşur:

1. Hazırlık: Ameliyat öncesi değerlendirme ve gerekli testler tamamlanır. Hastanın aç olması gerekir (genellikle son yemekten 6-8 saat önce). Anestezi ekibi, hastaya süreci açıklar.

2. İlaç Verme: Genel anesteziye geçiş için anestezi ekibi, intravenöz hat veya solunum yoluyla ilaçlar verir. Bu ilaçlar, hastayı hızla uyutmak için kullanılır.

3. Solunum Desteği: Anestezi süresince hastanın solunumu izlenir ve kontrol altında tutulur. Genellikle solunum tüpü veya maske aracılığıyla oksijen ve anestezi gazları sağlanır.

4. Anestezi Sürdürme: Ameliyat sırasında anestezi düzeyi ve vital işaretler (kan basıncı, nabız, solunum) dikkatlice takip edilir. Gerekirse anestezi düzeyi ayarlanır.

5. Ameliyatın Tamamlanması: Ameliyat sona erdiğinde anestezi ekibi anestezinin kesilmesini sağlar. Etkisini azaltan ilaçlar verilir ve solunum tüpü çıkarılır. Hastanın vital işaretleri izlenmeye devam edilir.

Genel Anestezi Sonrası İşlemler

1. Uyanma ve İzleme: Hastanın bilinci açılır ve solunumu, kan basıncı, nabız ve oksijen seviyeleri sürekli izlenir. Genellikle bir uyanma odasında takip edilir.

2. Ağrı Kontrolü: Ameliyat sonrası ağrı yönetimi önemlidir. Hastaya ağrı kesici ilaçlar verilir ve ağrı kontrolü sağlanır.

3. Taburcu veya Yatış: Hastanın durumu ve ameliyat türüne bağlı olarak, taburcu edilmesi veya hastanede kalması gerekebilir. Vital işaretleri stabil hale geldiğinde taburcu işlemi gerçekleştirilir.