Obezite, çağımızın en önemli sağlık sorunlarından biri olmaya devam ediyor. Diyet ve egzersiz gibi geleneksel yöntemlerle kalıcı kilo kaybı sağlanamadığında, bariatrik cerrahi seçenekleri devreye girebiliyor. Bu seçenekler arasında yer alan Gastrik Bypass ameliyatı, hem kilo verme hem de obeziteye bağlı sağlık sorunlarını düzeltme konusunda oldukça etkili bir yöntemdir. Ancak, Gastrik Bypass ameliyatı kimler için uygun? Her obezite hastası bu ameliyat için aday mıdır? Bu önemli soru, ciddi bir multidisipliner değerlendirmeyi gerektirir. Aday belirleme kriterleri, hastanın genel sağlık durumundan psikolojik hazırlığına kadar pek çok faktörü kapsar ve ameliyatın başarısı ile hastanın sağlığı için hayati öneme sahiptir.

Gastrik Bypass Nedir ve Neden Tercih Edilir?

Gastrik Bypass, midenin küçültülerek ince bağırsağın bir kısmının bypass edildiği, hem kısıtlayıcı hem de emilim bozucu etkilere sahip bir bariatrik cerrahi yöntemidir. Bu ameliyatla, mide hacmi önemli ölçüde azaltılır ve gıdaların emildiği ince bağırsak bölümü atlanarak daha az kalori alımı ve emilimi sağlanır. Özellikle Tip 2 diyabet gibi metabolik sendrom hastalarında insülin direncini iyileştirme potansiyeli yüksek olduğu için sıkça tercih edilir. Yüksek ve kalıcı kilo kaybı hedeflerken, obeziteye bağlı komorbiditelerin (eşlik eden hastalıklar) gerilemesinde de ciddi faydalar sunar.

Gastrik Bypass Ameliyatı Aday Belirleme Kriterleri

Gastrik Bypass ameliyatı için aday olabilmek, bir dizi tıbbi ve psikolojik koşulun yerine getirilmesini gerektirir. Bu kriterler, ameliyatın güvenli ve etkili olmasını sağlamak amacıyla uluslararası standartlara göre belirlenmiştir.

Vücut Kitle İndeksi (VKİ) Değeri

En temel kriterlerden biri, hastanın Vücut Kitle İndeksi (VKİ) değeridir. VKİ, kişinin kilosunun boyunun karesine bölünmesiyle elde edilen bir değerdir ve obezite derecesini gösterir. Gastrik Bypass ameliyatı için genel kabul gören VKİ kriterleri şunlardır:

• VKİ’si 40 kg/m² ve üzerinde olan bireyler.
• VKİ’si 35-39.9 kg/m² arasında olup obeziteye bağlı en az bir ciddi ek hastalığı (komorbidite) olan bireyler. (Örn: Tip 2 diyabet, yüksek tansiyon, uyku apnesi vb.)

VKİ hakkında daha fazla bilgi edinmek için Wikipedia'daki Vücut Kitle İndeksi sayfasına göz atabilirsiniz.

Eşlik Eden Hastalıklar (Komorbiditeler)

VKİ 35-39.9 kg/m² aralığında olan hastalar için ameliyat kararı, obeziteye bağlı ciddi komorbiditelerin varlığına bağlıdır. Bu hastalıklar şunları içerebilir:

• Tip 2 Diyabet
• Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon)
• Uyku Apnesi Sendromu
• Ciddi Eklem Rahatsızlıkları (özellikle diz ve kalçada)
• Yüksek Kolesterol ve Trigliserit Düzeyleri (Dislipidemi)
• Gastroözofageal Reflü Hastalığı (GERD)
• Karaciğer Yağlanması (NASH)

Daha Önceki Kilo Verme Deneyimleri

Ameliyat düşünen hastaların, daha önce en az 6-12 ay boyunca doktor kontrolünde diyet, egzersiz ve/veya ilaç tedavisi gibi cerrahi olmayan yöntemlerle kilo vermeyi denemiş ve başarısız olmuş olmaları beklenir. Bu durum, hastanın yaşam tarzı değişikliklerine uyum potansiyelini ve cerrahiye olan ihtiyacını gösterir.

Psikolojik Değerlendirme ve Yaşam Tarzı Değişikliği Potansiyeli

Gastrik Bypass, sadece bir ameliyat değil, aynı zamanda kalıcı bir yaşam tarzı değişikliği gerektiren ciddi bir karardır. Bu nedenle hastaların ameliyata psikolojik olarak hazır olması ve ameliyat sonrası beslenme, egzersiz ve vitamin takviyesi kurallarına uyum sağlayabilecek mental kapasiteye sahip olmaları kritik öneme sahiptir. Bir psikolog veya psikiyatrist tarafından değerlendirilerek yeme bozuklukları, kontrolsüz depresyon veya madde bağımlılığı gibi durumların olup olmadığı araştırılır.

Yaş Faktörü

Genellikle 18-65 yaş arasındaki bireyler Gastrik Bypass ameliyatı için aday kabul edilir. Ancak, istisnai durumlarda, çok genç veya ileri yaştaki hastalar da multidisipliner bir kurul tarafından detaylı değerlendirme sonrası ameliyat edilebilir.

Genel Sağlık Durumu ve Anestezi Riski

Hastanın genel sağlık durumu, ameliyat ve anestezi riskini belirlemek için detaylıca incelenir. Ciddi kalp, akciğer veya böbrek hastalıkları gibi kontrolsüz kronik rahatsızlıkları olan veya anestezi alması riskli görülen bireyler ameliyat için uygun olmayabilir. Ameliyat öncesinde gerekli tüm testler yapılır ve ilgili uzmanlık dallarından (kardiyoloji, göğüs hastalıkları vb.) görüş alınır. Bariatrik cerrahi ve genel kriterler hakkında daha fazla bilgi için Acıbadem Sağlık Grubu'nun ilgili sayfasına başvurabilirsiniz.

Kimler Gastrik Bypass Ameliyatı İçin Uygun Değildir?

Her ne kadar obeziteyle mücadelede etkili bir yöntem olsa da, bazı durumlar Gastrik Bypass ameliyatı için kesin veya göreceli bir engel teşkil edebilir:

• Kontrol altına alınamamış psikiyatrik hastalıklar veya ciddi yeme bozuklukları.
• Aktif alkol veya madde bağımlılığı.
• Ameliyat sonrası yaşam tarzı değişikliklerine uyum sağlayamayacak mental veya fiziksel durumlar.
• Gebelik veya yakın zamanda gebelik planı olan kadınlar.
• Cerrahiye engel teşkil eden ciddi kalp, akciğer, karaciğer veya böbrek yetmezliği gibi kontrolsüz sistemik hastalıklar.
• Ameliyatın risklerini taşıyamayacak derecede ileri yaş.

Sonuç

Gastrik Bypass ameliyatı, obezite ve ilişkili sağlık sorunlarıyla mücadelede önemli bir araçtır. Ancak bu, herkes için uygun bir çözüm değildir. Ameliyatın başarısı ve hastanın uzun dönemli sağlığı için, yukarıda belirtilen aday belirleme kriterleri titizlikle değerlendirilmelidir. Eğer siz de obeziteyle mücadele ediyor ve bu ameliyatı düşünüyorsanız, mutlaka deneyimli bir bariatrik cerrahi ekibiyle iletişime geçerek multidisipliner bir değerlendirmeden geçmelisiniz. Unutmayın, doğru aday tespiti, sağlıklı ve kalıcı sonuçlar için atılacak ilk ve en önemli adımdır.