Omuz ağrısı ve hareket kısıtlılığı şikayetleriyle başlayan donuk omuz (adheziv kapsülit), günlük yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyen yaygın bir rahatsızlıktır. Bu durum, omuz eklemi kapsülünün kalınlaşması ve sertleşmesiyle karakterizedir. Donuk omuz tedavisi, genellikle fizik tedavi ve ilaçlarla başlasa da, bazı durumlarda bu konservatif yaklaşımlar yetersiz kalabilir. İşte bu noktada, minimal invaziv bir cerrahi müdahale olan artroskopi, hastalar için önemli bir seçenek olarak öne çıkar. Peki, donuk omuz tedavisinde artroskopi neden tercih edilir ve uygulama süreci nasıldır?

Donuk Omuz Nedir ve Neden Oluşur?

Donuk omuz, omuz eklem kapsülünün iltihaplanması ve zamanla kalınlaşarak büzüşmesi sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Bu büzüşme, omuzun her yöne hareketini ciddi şekilde kısıtlar ve şiddetli ağrıya neden olabilir. Genellikle 40-60 yaş arası bireylerde görülmekle birlikte, diyabet, tiroid hastalıkları, Parkinson gibi bazı sistemik rahatsızlıkları olanlarda veya omuz bölgesinde geçirilmiş travma ya da ameliyat sonrası hareketsizlik durumlarında daha sık rastlanır. Hastalık genellikle üç evrede ilerler: ağrılı evre, donuk evre ve çözülme evresi.

Artroskopi Ne Zaman Gündeme Gelir?

Donuk omuz tedavisinde ilk yaklaşım genellikle konservatif yöntemlerdir. Bunlar, ağrı kesici ve antienflamatuar ilaçlar, steroid enjeksiyonları ve yoğun bir fizik tedavi programını içerir. Ancak, tüm bu çabalara rağmen belirgin bir iyileşme sağlanamayan, ağrısı kontrol altına alınamayan ve hareket kısıtlılığı devam eden hastalarda artroskopi devreye girebilir.

Konservatif Tedavilerin Sınırları

Bazı hastalarda omuz eklemi kapsülündeki yapışıklıklar o kadar şiddetli olabilir ki, fizik tedavi ve manipülasyonlarla tam hareket açıklığına ulaşılamaz. Bu durum, özellikle hastalığın 'donuk' evresinde, omuzun adeta 'kilitlenmiş' gibi hissettirmesine neden olur. Uzun süreli ağrı ve kısıtlılık, hastanın yaşam kalitesini ciddi şekilde düşürür ve psikolojik olarak da yıpratıcı olabilir.

Cerrahi Müdahale Kararı

Genel olarak, en az 6-9 aylık kapsamlı konservatif donuk omuz tedavisine rağmen semptomları düzelmeyen veya kötüleşen hastalarda cerrahi müdahale düşünülür. Cerrahi kararı, hastanın genel sağlık durumu, beklentileri ve cerrahın değerlendirmesi sonucunda multidisipliner bir yaklaşımla verilir.

Artroskopi Nasıl Uygulanır?

Artroskopi, minimal invaziv bir cerrahi yöntemdir ve küçük kesiler aracılığıyla eklem içine girilerek işlem yapılmasını sağlar. Donuk omuz tedavisinde artroskopi, eklem kapsülündeki yapışıklıkları serbest bırakmak (kapsüler release) amacıyla gerçekleştirilir.

Ameliyat Öncesi Hazırlık

Ameliyat öncesinde hastanın detaylı bir tıbbi öyküsü alınır, fizik muayenesi yapılır ve gerekli görüntüleme testleri (MRG gibi) tekrarlanır. Anestezi uzmanı tarafından değerlendirme yapılarak ameliyata engel bir durum olup olmadığı kontrol edilir. Hasta, ameliyatın riskleri, faydaları ve iyileşme süreci hakkında detaylı olarak bilgilendirilir.

Ameliyat Süreci

Genellikle genel anestezi altında yapılan artroskopi işleminde, omuz çevresinde 2-3 adet küçük (yaklaşık 0.5 cm) kesi yapılır. Bu kesilerden birinden kamera (artroskop) yerleştirilerek eklem içi monitöre yansıtılır. Diğer kesilerden ise özel cerrahi aletler sokularak kalınlaşmış ve yapışmış olan omuz eklemi kapsülü dikkatlice serbest bırakılır. Bu işlem, omuzun hareket açıklığını geri kazandırmayı hedefler. İşlem genellikle 60-90 dakika sürer.

Ameliyat Sonrası İyileşme ve Fizik Tedavi

Ameliyatın hemen ardından, elde edilen hareket açıklığını korumak ve güçlendirmek için agresif bir fizik tedavi programına başlanır. Bu, artroskopik cerrahi müdahalenin başarısı için kritik öneme sahiptir. Hastalar genellikle ameliyat günü veya bir gün sonra taburcu edilir. İlk birkaç hafta ağrı yönetimi ve hafif egzersizlerle geçerken, ilerleyen haftalarda hareket açıklığını artırmaya ve kas gücünü geri kazanmaya yönelik egzersizler yoğunlaştırılır. Tam iyileşme birkaç ay sürebilir ve hastanın fizik tedaviye olan bağlılığına büyük ölçüde bağlıdır.

Artroskopinin Avantajları ve Riskleri

Avantajları

• Minimal İnvaziv: Büyük kesiler yerine küçük insizyonlarla yapılır, bu da daha az ağrı ve hızlı iyileşme anlamına gelir.
• Daha Az Komplikasyon: Açık cerrahiye göre daha az kan kaybı ve enfeksiyon riski taşır.
• Daha Hızlı İyileşme: Hastalar genellikle daha kısa hastanede kalış süresi ve günlük aktivitelere daha hızlı dönüş imkanı bulur.
• Daha İyi Görselleştirme: Cerrah, eklem içini geniş bir açıyla ve yüksek çözünürlükte görüntüleyebilir.

Olası Riskler

Her cerrahi müdahalede olduğu gibi, artroskopinin de bazı riskleri vardır. Bunlar arasında enfeksiyon, kanama, sinir hasarı, anesteziye bağlı reaksiyonlar ve nadiren omuzda tekrar sertlik oluşumu sayılabilir. Ancak deneyimli bir cerrah ve uygun tekniklerle bu riskler minimuma indirilir. Daha fazla bilgi ve genel riskler için güvenilir sağlık kaynaklarına başvurmak önemlidir. Örneğin, Mayo Clinic gibi uluslararası tıp merkezleri bu konuda detaylı bilgiler sunmaktadır.

Sonuç

Donuk omuz, yaşam kalitesini olumsuz etkileyen inatçı bir durum olabilir. Konservatif donuk omuz tedavisi yöntemlerinin yetersiz kaldığı durumlarda artroskopi, etkili ve güvenli bir cerrahi müdahale seçeneği sunar. Bu minimal invaziv yöntem, omuz eklemindeki yapışıklıkları serbest bırakarak hastaların hareket açıklığını geri kazanmasına yardımcı olur. Ancak ameliyat sonrası dönemde düzenli fizik tedavinin önemi asla göz ardı edilmemelidir. Tedavi kararı, mutlaka uzman bir ortopedi cerrahıyla yapılacak detaylı görüşmeler sonucunda, bireysel ihtiyaçlar ve beklentiler doğrultusunda verilmelidir.