Su altının büyüleyici dünyasına adım atmak isteyen veya profesyonel olarak dalgıçlık yapan her birey için dalgıç sağlık raporu, güvenliğin temelini oluşturur. Bu rapor, dalışın getirdiği fizyolojik streslere karşı vücudun uygunluğunu değerlendirerek olası engel durumlar ve kontrendikasyonlar ile ilişkili ciddi riskleri ortaya koyar. Peki, hangi sağlık sorunları bir kişinin dalışa elverişliliğini etkileyebilir? Bu makalede, dalgıçlık için potansiyel tehlike arz eden sağlık koşullarını ve bu konudaki güncel yaklaşımları detaylıca ele alacağız.

Neden Bir Dalgıç Sağlık Raporu Gerekli?

Dalış, atmosfer basıncının altında gerçekleşen ve vücut üzerinde önemli değişikliklere yol açan benzersiz bir aktivitedir. Su altında artan basınç, solunan gaz karışımları ve vücut boşluklarındaki gazların genleşip büzüşmesi, özel fizyolojik adaptasyonlar gerektirir. Bu koşullar altında, bazı sağlık sorunları ciddi komplikasyonlara, hatta ölümcül kazalara yol açabilir. Örneğin, akciğerlerde hava hapsi, kalp ritim bozuklukları veya bayılma gibi durumlar su altında hayati tehlike oluşturur. Dalgıç sağlık raporu, bu potansiyel tehlikeleri erkenden tespit ederek dalgıcın ve dalış ekibinin güvenliğini sağlamayı amaçlar.

Dalgıç Sağlık Raporuna Engel Teşkil Eden Genel Kontrendikasyonlar

Dalış hekimleri, adayların geçmiş sağlık hikayelerini ve mevcut durumlarını değerlendirirken çeşitli sistemik rahatsızlıkları göz önünde bulundururlar. İşte dalgıç sağlık raporu almaya engel teşkil eden başlıca kontrendikasyonlar:

Kardiyovasküler Sistem Sorunları

Kalp ve damar sağlığı, dalış için kritik öneme sahiptir. Kalbin artan basınca ve efora dayanıklılığı, güvenli dalışın olmazsa olmazıdır. Aşağıdaki durumlar genellikle dalışa engel kabul edilir:

• Koroner Arter Hastalığı ve Kalp Krizi Öyküsü: Egzersizle tetiklenen göğüs ağrısı (anjina) veya geçmişte yaşanmış bir kalp krizi, dalış sırasında oluşabilecek aşırı yüklenmeler nedeniyle yüksek risk taşır.
• Kontrol Altına Alınamayan Hipertansiyon: Yüksek tansiyon, dekompresyon hastalığı riskini artırabilir ve dalış sırasında ciddi kardiyovasküler olaylara zemin hazırlayabilir.
• Kalp Kapakçık Hastalıkları ve Ritim Bozuklukları: Özellikle eforla kötüleşen kapak yetmezlikleri veya hayatı tehdit eden ritim bozuklukları dalış için kesin kontrendikasyon olabilir. Divers Alert Network (DAN) gibi otoriter kuruluşlar, kardiyovasküler hastalıkları olan dalgıçlar için özel yönergeler yayımlamaktadır.
• Doğuştan Kalp Anomalileri: Bazı doğuştan gelen kalp delikleri (örneğin, Patent Foramen Ovale - PFO) dekompresyon hastalığı riskini artırabilir.

Solunum Sistemi Rahatsızlıkları

Akciğerler ve solunum yolları, basınç değişikliklerine doğrudan maruz kalan organlardır. Hava hapsi riskini artıran veya solunum kapasitesini kısıtlayan durumlar dalış için tehlikelidir:

• Astım ve KOAH (Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı): Aktif astım atakları veya akciğerlerde hava akımını kısıtlayan kronik rahatsızlıklar, akciğer barotravması riskini önemli ölçüde artırır.
• Spontan Pnömotoraks Öyküsü: Geçmişte akciğer sönmesi yaşamış kişilerde dalış sırasında tekrarlama riski yüksektir.
• Bronşit ve Enfeksiyonlar: Akut solunum yolu enfeksiyonları, akciğerlerde iltihaplanma ve tıkanıklık yaratarak dalış öncesinde iyileşene kadar geçici bir engel teşkil eder.

Kulak Burun Boğaz (KBB) ve Sinüs Problemleri

Orta kulak, sinüsler ve geniz bölgesi, dalış sırasında basınç dengelemesi için hayati öneme sahiptir. Bu bölgelerdeki sorunlar ciddi rahatsızlıklara yol açabilir:

• Kronik Sinüzit ve Kulak İltihapları: Basınç eşitlemeyi engelleyerek şiddetli ağrıya, kulak zarı yırtılmasına veya sinüs barotravmasına neden olabilir.
• Kulak Zarı Perforasyonu: Delinmiş kulak zarı, orta kulağa su girmesine ve enfeksiyonlara yol açarak işitme kaybına neden olabilir.
• Meniere Hastalığı: Baş dönmesi ve denge sorunlarına yol açan bu durum, su altında yönelim kaybı ve panik riskini artırır.

Nörolojik ve Psikiyatrik Durumlar

Merkezi sinir sistemi ve psikolojik sağlık, dalış sırasında doğru karar verme ve sakin kalma yeteneği için elzemdir:

• Epilepsi (Sara) veya Nöbet Öyküsü: Su altında nöbet geçirme riski, boğulma veya ekipman kontrolünü kaybetme nedeniyle ölümcül sonuçlar doğurabilir. Bu durum dalış için mutlak bir kontrendikasyondur. Diving medicine üzerine genel bilgiler de bu tür durumların önemini vurgular.
• Geçirilmiş İnme (Serebrovasküler Olay) Öyküsü: Beyinde kalıcı hasara neden olan inme, dalış sırasında oluşabilecek dekompresyon hastalığının riskini ve şiddetini artırabilir.
• Şiddetli Panik Bozuklukları veya Klostrofobi: Kapalı alan korkusu veya panik atak eğilimi, su altında stresli durumlarda kontrol kaybına yol açabilir.
• Ciddi Depresyon veya Psikoz: Psikiyatrik ilaç kullanımı veya stabil olmayan ruh hali, dalış güvenliğini tehlikeye atabilir.

Sindirim ve Endokrin Sistem Hastalıkları

Bazı metabolik ve sindirim rahatsızlıkları da dalışa engel oluşturabilir:

• Kontrolsüz Diyabet: Kan şekerinin ani düşmesi veya yükselmesi, dalış sırasında bilinç kaybına yol açabilir. Sıkı kontrol altındaki diyabet hastaları, belirli koşullar altında dalış yapabilir ancak bu bir dalış hekimi tarafından değerlendirilmelidir.
• Mide Ülseri veya Fıtık: Özellikle diyafram fıtığı, gaz sıkışmasına bağlı ağrıya neden olabilir.

Kas-İskelet Sistemi ve Fiziksel Yetersizlikler

Dalış ekipmanını taşıma, yüzme ve acil durumlarda hareket etme yeteneği önemlidir:

• Şiddetli Eklem Hastalıkları veya Omurga Sorunları: Hareket kısıtlılığı olan kişiler, ekipman giyme veya acil durumlarda hareket etmede zorluk yaşayabilir.
• Büyük Cerrahiler Sonrası İyileşme Süreci: Yakın zamanda geçirilmiş önemli ameliyatlar, vücudun tamamen iyileşene kadar dalışa engel teşkil eder.

Geçici Kontrendikasyonlar ve Özel Durumlar

Bazı durumlar, kalıcı bir engel olmamakla birlikte, belirli bir süre boyunca dalışa izin verilmemesini gerektirebilir:

• Gebelik: Fetüs üzerindeki potansiyel riskler nedeniyle hamilelik süresince dalış önerilmez.
• Akut Hastalıklar ve Enfeksiyonlar: Soğuk algınlığı, grip, sinüs enfeksiyonları gibi durumlar, iyileşene kadar dalış için geçici bir kontrendikasyondur.
• İlaç Kullanımı: Bazı ilaçlar (örneğin, uyku getirici, dengeyi bozan veya kan sulandırıcılar) dalış güvenliğini olumsuz etkileyebilir. Bu konuda mutlaka bir dalış hekimine danışılmalıdır.
• Yakın Zamanda Geçirilmiş Ameliyatlar: Ameliyatın türüne ve iyileşme sürecine bağlı olarak belirli bir bekleme süresi gerekir.

Sağlıklı Bir Dalgıç İçin Öneriler ve Önleyici Tedbirler

Dalış tutkunuzu sürdürürken sağlığınızı korumak için proaktif olmak önemlidir:

• Düzenli Sağlık Kontrolleri: Dalışa devam eden profesyonel veya amatör dalgıçların belirli aralıklarla dalış hekimi tarafından muayene edilmesi, olası riskleri erkenden tespit etmenin en iyi yoludur.
• Sağlıklı Yaşam Tarzı: Dengeli beslenme, düzenli egzersiz, yeterli uyku ve sigara/alkol tüketiminden kaçınmak genel sağlığınızı ve dolayısıyla dalışa elverişliliğinizi artırır.
• Eğitim ve Bilinçlenme: Dalış teknikleri, ekipman kullanımı ve acil durum prosedürleri konusunda güncel kalmak, riskleri minimize etmeye yardımcı olur.
• Dalış Öncesi Kontroller: Her dalıştan önce fiziksel ve zihinsel olarak iyi durumda olduğunuzdan emin olun. Hastaysanız veya yorgunsanız dalış yapmayın.

Unutmayın, su altının keyfini güvenle çıkarmak, kendi sağlığınıza gösterdiğiniz özenle başlar. Bir dalış hekimi, sizin için en doğru değerlendirmeyi yaparak dalış maceranıza güvenle devam etmenizi sağlayacaktır.