Çocukluk çağında ortaya çıkabilen ve ciddi sonuçları olabilen sağlık sorunlarından biri de testis torsiyonudur. Bu durum, testislerin kendi etrafında dönerek kan akışının kesilmesiyle karakterizedir ve acil tıbbi müdahale gerektiren bir durumdur. Anne babaların ve çocuk bakımıyla ilgilenen herkesin çocuklarda testis torsiyonunun belirtileri konusunda bilinçli olması, erken teşhis ve hızlı hareket etme açısından hayati önem taşır. Zira, gecikilen her dakika, testis kaybı riskini artırabilir.

Testis Torsiyonu Nedir?

Testis torsiyonu, testisleri skrotum içinde tutan spermatik kordun (testis damarlarını, sinirlerini ve vaz deferensi içeren yapı) kendi ekseni etrafında bükülmesiyle meydana gelir. Bu bükülme sonucunda testise kan taşıyan damarlar sıkışır ve kan akışı engellenir. Kan akışının durması, testisin oksijensiz kalmasına ve zamanla doku ölümüne (nekroz) yol açabilir. Genellikle ergenlik dönemindeki erkek çocuklarında görülse de, yenidoğanlardan her yaşa kadar her erkek çocuğunda ortaya çıkabilir. En sık rastlandığı yaş aralıkları, yenidoğan dönemi ve ergenlik (12-18 yaş) dönemidir.

Çocuklarda Testis Torsiyonunun Belirtileri Nelerdir?

Testis torsiyonu, genellikle ani ve şiddetli belirtilerle kendini gösterir. Bu belirtileri iyi tanımak, hızlıca bir sağlık kuruluşuna başvurmak için kritik önem taşır:

1. Şiddetli ve Ani Skrotal Ağrı

Genellikle tek taraflı başlayan, birdenbire ortaya çıkan ve dayanılmaz boyutlara ulaşabilen kasık veya testis ağrısı en belirgin semptomdur. Ağrı, uyku sırasında dahi çocuğu uyandırabilir.

2. Testiste Şişlik ve Kızarıklık

Etkilenen testis, kan akışının bozulmasına bağlı olarak şişer ve skrotum derisinde kızarıklık veya morarma görülebilir.

3. Testisin Yüksek Konumu veya Anormal Pozisyonu

Torsiyon nedeniyle testis, normal konumuna göre daha yukarıda ve bazen yatay bir pozisyonda durabilir.

4. Bulantı ve Kusma

Şiddetli ağrıya eşlik eden bulantı ve kusma da sık görülen semptomlardır. Bu durum, karın ağrısı ile karıştırılabileceği için dikkatli olunmalıdır.

5. Karın Ağrısı

Bazen ağrı, testisten ziyade kasık bölgesine veya karın alt kısmına yayılabilir, bu da teşhisi zorlaştırabilir.

6. İdrar Yapmada Zorluk veya Sık İdrara Çıkma İsteği

Daha nadir olsa da, bazı çocuklarda bu tür idrar yolu semptomları görülebilir.

Tanı ve Acil Müdahale Süreci

Testis torsiyonu şüphesi durumunda zaman kaybetmeden bir üroloji uzmanına veya acil servise başvurmak şarttır. Tanı, genellikle doktorun yapacağı fiziksel muayene ile konulur. Ultrasonografi, testise kan akışının olup olmadığını göstererek tanıyı doğrulamada en önemli yardımcı araçtır. Renkli Doppler ultrason ile testisteki kan akışı değerlendirilir ve torsiyonun derecesi hakkında bilgi edinilir. Acil cerrahi müdahale, tanının konulmasından hemen sonra planlanır.

Neden Acil Müdahale Hayati Önem Taşır?

Testisin kan akışı kesildiğinde, testisin canlı kalma süresi kısıtlıdır. Genellikle ilk 4-6 saat içinde müdahale edilirse, testisin kurtarılma şansı oldukça yüksektir. Ancak bu süre uzadıkça, testisin hasar görme ve fonksiyonunu tamamen kaybetme riski artar. Örneğin, 12 saatten sonra testisin kurtarılma şansı önemli ölçüde azalırken, 24 saatten sonra bu şans yok denecek kadar düşer. Bu nedenle, acil müdahale hayati önem taşır; sadece testisi kurtarmakla kalmaz, aynı zamanda çocuğun gelecekteki üreme sağlığını da korur.

Tedavi Yöntemleri ve Sonrası

Testis torsiyonunun tek etkili tedavi yöntemi cerrahidir. Ameliyat sırasında cerrah, testisi orijinal konumuna getirerek bükülmeyi düzeltir ve kan akışını yeniden sağlar. Ardından, torsiyonun tekrarlamasını önlemek amacıyla testis, skrotum duvarına dikilir (orşiopeksi). Genellikle karşı testise de koruyucu orşiopeksi yapılır, çünkü torsiyon riski diğer testiste de artmış olabilir. Ameliyat sonrası dönemde ağrı kontrolü ve iyileşme süreci yakından takip edilir. Erken teşhis ve başarılı bir operasyonla testis fonksiyonları genellikle korunabilir.

Çocuklarda testis torsiyonu, göz ardı edilmemesi gereken ciddi bir acil durumdur. Özellikle ani ve şiddetli testis ağrısı yaşayan çocuklarda derhal tıbbi yardım almak, potansiyel testis kaybını önlemek ve uzun vadeli üreme sağlığını korumak için acil müdahale hayati önem taşır. Bu belirtilere karşı duyarlı olmak, ebeveynlerin en önemli sorumluluklarından biridir. Unutmayın, şüphe durumunda hemen doktorunuza başvurun.

Daha fazla bilgi için İstanbul Tıp Fakültesi'nin testis torsiyonu hakkındaki bilgilendirme sayfasını ziyaret edebilirsiniz.