Bel Fıtığı Nedir?

Bel bölgesindeki omurlar arasında bulunan kıkırdak yapının yırtılması, omurilikten çıkan sinirlerin sıkışmasına neden olur. Bu durum genellikle şiddetli bel ağrısıyla başlar ve zamanla ağrının bacaklara yayılmasıyla devam eder. Yatak istirahati ve ağrı kesicilere rağmen rahatsızlığı geçmeyen, sosyal hayatı etkilenen ve ayakta felç belirtileri gösteren hastalar için cerrahi müdahale gereklidir. Günümüzde bu cerrahi yöntemler hızla gelişmekte ve hastalar kısa sürede normal yaşamlarına dönebilmekte; ancak tedaviye geç kalındığında, ağrı ve felçler kalıcı hale gelebilir.

Omurganın Yapısı

Omurga, kafa tabanından kuyruk sokumuna kadar uzanan kemik sistemidir. Omurga, “disk” adı verilen kıkırdaklarla birbirine bağlı omur cisimciklerinden oluşur. Bu karmaşık yapının ortasında omurilik bulunur ve beyinden gelen sinyalleri, sinirler aracılığıyla çevre organlara iletir. Omurga, vücudun dik durmasını sağlayan temel bir yapı olup, vücut ağırlığının yaklaşık üçte ikisini taşır. Bu zorlu görevi yalnızca omur ve disk sistemi değil, bunlar arasındaki bağ dokusu, sırt ve karın kaslarının gücü de destekler. Bel bölgesinde beş adet omur bulunur.

İntervertebral Diskin Yapısı

İntervertebral disk, omurlar arasındaki yastıkçık işlevini gören bir yapıdır. Hem omurlar arası eklem görevi üstlenir hem de omurgaya binen yükü emerek destek sağlar. Disk, üç ana bölümden oluşur:

• Kıkırdak Doku: Üst ve alt omurlara tam olarak yaslanan, omurga genişliğini kapsayan kıkırdak yapıdır. İki omur arasında çekirdek kısmını sınırlar.
• Bağ Dokusu (Anulus): Ortadaki çekirdek kısmı çepeçevre saran güçlü bir yapıdır. Elastik özellikteki bu bağ dokusu, omurganın ön kısmında en dayanıklı, arka kısımda ise omurilik ve sinirlerin yer aldığı bölgelerde daha zayıftır.
• Çekirdek Kısım (Nukleus): Jelatin kıvamında, yüksek su içeriğine sahip bir yapıdır. Bu bölüm, çevresindeki elastik bağ dokusuyla birlikte omurgaya binen basıncı dengeler. Bağ dokusunun yırtılması durumunda, çekirdek kısmı omuriliğe ve sinir köklerine baskı yaparak bel fıtığına yol açar. Yırtılma, çekirdek kısmın yalnızca bağ dokusunu omuriliğe doğru itmesi (en hafif form: bulging) ya da bağ dokusunun tamamen yırtılmasıyla omurilik kanalında serbest parçacık haline gelmesi (en ağır form: akmış, serbest disk) şeklinde gerçekleşebilir.

Bel Fıtığı Tedavisinde Mikrodiskektomi

Mikrodiskektomi, bel fıtığı tedavisinde tercih edilen etkili bir cerrahi yöntemdir. Bu prosedür, hastanın hastanede kalma süresini kısaltır, ameliyat sonrası ağrıyı azaltır ve komplikasyon risklerini en aza indirir. Ameliyat, hastanın aç karna hastaneye kabulüyle başlar. Anestezi doktoru tarafından değerlendirilen hasta, gerekli laboratuvar tetkiklerinin ardından aynı gün ameliyata alınır. Anestezi türü, hasta ve hekim tarafından ortaklaşa belirlenebilir; genel anestezi veya belden uyuşturma (spinal anestezi) yöntemleri uygulanabilir.

Ameliyat masasına yüzükoyun yatırılan hastada, mikrodiskektomi yapılacak alan skopi yardımıyla işaretlenir. 1-2 cm’lik bir kesim ile mikrodiskektomi ekartörü yerleştirilir, mikroskop altında omurilik, sinirler ve fıtık dokusu görünür hale getirilerek fıtık dokusu çıkarılır. Cilt altı dokusu içten dikişlerle kapatılır, böylece ameliyat sonrası bakım ve pansuman gibi sorunlar ortadan kaldırılır. İşlemin yapıldığı tüm alana lokal anestezi uygulanarak, hasta için tam bir ağrı kontrolü sağlanır.

Ameliyatın ardından 4-6 saat içinde hasta, ihtiyaçlarına göre ayağa kaldırılır ve akşam ya da ertesi gün evine gönderilir. Hastaya bir hafta istirahat önerilir; üç gün sonra banyo yapabilir. Onuncu günden itibaren günlük yaşantısına dönmesi ve egzersiz yapması teşvik edilir. Bu süreçte hastanın, fıtığın tekrarlama korkusunu yenmesi ve kendine güvenini kazanması önemlidir. Kontrol randevuları ile hastaların yaşam tarzı düzenlemeleri yapılır ve gerekli çözümler sunulur.