Kalbinize giden kan akışının yetersiz kalması sonucu ortaya çıkan, genellikle göğüste hissedilen rahatsız edici bir baskı veya ağrı olan Angina Pektoris, tıp literatüründe yaygın olarak Göğüs Anjini olarak adlandırılır. Bu durum, çoğu zaman altta yatan bir kalp hastalığının, özellikle de koroner arter hastalığının bir işaretidir. Angina, kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir ve ciddiye alınması gereken önemli bir sağlık uyarısıdır. Peki, bu rahatsızlık tam olarak nedir, belirtileri nelerdir, nasıl tanı konulur ve etkili tedavi yöntemleri nelerdir? Gelin, Angina Pektoris hakkında bilmeniz gereken her şeyi bu kapsamlı rehberde detaylıca inceleyelim.

Angina Pektoris (Göğüs Anjini) Nedir?

Angina Pektoris, kalbin kas dokusuna (miyokard) yeterli miktarda oksijenli kan ulaşamadığında ortaya çıkan bir semptom kompleksidir. Kalp, vücudun diğer tüm organları gibi düzgün çalışabilmek için sürekli olarak oksijen ve besinlere ihtiyaç duyar. Bu ihtiyaç, koroner arterler aracılığıyla karşılanır. Eğer bu arterler daralır veya tıkanırsa (genellikle ateroskleroz – damar sertliği nedeniyle), kalbin kan ihtiyacı, özellikle fiziksel aktivite veya stres anında artarken, karşılanamaz hale gelir. İşte bu oksijen eksikliği, göğüs ağrısı veya rahatsızlık hissi olarak kendini gösterir. Angina bir hastalık değil, altta yatan bir kalp rahatsızlığının belirtisidir. Daha fazla bilgi için Wikipedia'daki Angina Pektoris sayfasını inceleyebilirsiniz.

Angina Türleri Nelerdir?

Angina, farklı klinik özelliklere sahip çeşitli türlerde görülebilir. Her bir türün kendine özgü tetikleyicileri ve risk faktörleri bulunmaktadır:

Stabil Anjina (Klasik Anjina)

En yaygın Angina türüdür. Genellikle fiziksel efor, soğuk hava, duygusal stres veya ağır bir yemek sonrası ortaya çıkar. Ağrı genellikle birkaç dakika sürer ve dinlenmekle veya dilaltı nitrat ilaçları ile geçer. Belirtileri her zaman benzerdir ve tahmin edilebilir.

Anstabil Anjina (Dinlenim Anjinası)

Daha ciddi ve acil tıbbi müdahale gerektiren bir durumdur. Dinlenme halindeyken bile ortaya çıkabilir, daha şiddetli ve uzun süreli olabilir ve bilinen ilaçlara daha az yanıt verebilir. Stabil anjina atağının sıklığında, şiddetinde veya süresinde artış da anstabil anjina olarak kabul edilir. Kalp krizi riskinin yüksek olduğu bir uyarı işaretidir.

Prinzmetal (Varyant) Anjina

Nadir görülen bu tür, koroner arterlerin spazmı (ani kasılması) sonucu ortaya çıkar. Genellikle dinlenme halindeyken, özellikle gece veya sabahın erken saatlerinde meydana gelir. Tetikleyicileri arasında sigara kullanımı, kokain ve bazı ilaçlar bulunur.

Angina Belirtileri Nelerdir?

Angina Pektoris'in temel belirtisi göğüs ağrısı veya rahatsızlık hissidir. Ancak bu ağrı, kişiden kişiye farklılık gösterebilir ve her zaman klasik bir ağrı olarak algılanmayabilir. Yaygın belirtiler şunlardır:

• Göğüste Baskı, Sıkışma veya Ağırlık Hissi: Genellikle göğüs kemiğinin arkasında, 'fil oturmuş gibi' veya 'mengenede sıkılıyormuş gibi' tarif edilir.
• Ağrının Yayılımı: Ağrı sıklıkla sol kola, boyuna, çeneye, sırt bölgesine veya mideye doğru yayılabilir. Nadiren sağ kola da yayılabilir.
• Nefes Darlığı: Özellikle eforla birlikte görülebilir.
• Yorgunluk ve Halsizlik: Özellikle kadınlarda veya yaşlılarda görülen atipik belirtilerdendir.
• Mide Rahatsızlığı, Bulantı, Terleme: Bu belirtiler genellikle ağrıya eşlik edebilir.
• Baş Dönmesi veya Bayılma Hissi.

Kadınlarda ve yaşlılarda belirtiler daha belirsiz olabilir; örneğin, klasik göğüs ağrısı yerine daha çok yorgunluk, nefes darlığı veya sırt ağrısı ön planda olabilir.

Angina Nedenleri ve Risk Faktörleri

Angina Pektoris'in en yaygın nedeni, koroner arter hastalığıdır (ateroskleroz). Ateroskleroz, damarların iç yüzeyinde yağ, kolesterol ve diğer maddelerden oluşan plakların birikmesi sonucu damarların daralması ve sertleşmesidir. Bu durum, kalbe giden kan akışını kısıtlar.

Risk faktörleri şunlardır:

• Yüksek tansiyon (Hipertansiyon)
• Yüksek kolesterol
• Diyabet (Şeker hastalığı)
• Sigara kullanımı
• Obezite ve aşırı kilo
• Fiziksel aktivite eksikliği (Hareketsiz yaşam tarzı)
• Ailede kalp hastalığı öyküsü
• Yaş (ilerleyen yaş)
• Stres

Angina Nasıl Teşhis Edilir?

Angina tanısı, hastanın tıbbi öyküsü, fizik muayene ve çeşitli laboratuvar ile görüntüleme testleri kullanılarak konulur:

• Elektrokardiyogram (EKG): Kalbin elektriksel aktivitesini kaydeder ve kalp kasına kan akışındaki problemleri gösterebilir.
• Efor Testi (Stres Testi): Hastanın bir koşu bandında yürümesi veya bisiklete binmesi sırasında EKG ve kan basıncı izlenerek kalbin stres altındaki performansı değerlendirilir.
• Ekokardiyografi: Ses dalgaları kullanarak kalbin hareketli görüntülerini oluşturur ve kalbin pompalama fonksiyonunu, kapakçıklarını ve genel yapısını değerlendirir.
• Kan Testleri: Kolesterol, kan şekeri düzeyleri ve kalp hasarını gösteren biyobelirteçler kontrol edilebilir.
• Koroner Anjiyografi: Damarlara özel bir boya enjekte edilerek X-ışınları altında koroner arterlerin görüntülenmesini sağlar. Daralmaları veya tıkanıklıkları doğrudan tespit eder.
• Kardiyak BT veya MR: Kalp ve damarların detaylı görüntülerini sağlayabilir.

Angina Tedavi Yöntemleri

Angina tedavisinin temel amacı, semptomları hafifletmek, gelecekteki kalp krizi riskini azaltmak ve hastanın yaşam kalitesini artırmaktır. Tedavi planı, Angina'nın türüne, şiddetine ve hastanın genel sağlık durumuna göre belirlenir.

Yaşam Tarzı Değişiklikleri

Kalp sağlığını iyileştirmek için en önemli adımlardan biridir:

• Sağlıklı Beslenme: Düşük tuzlu, düşük doymuş yağlı, meyve ve sebze ağırlıklı beslenme.
• Düzenli Egzersiz: Doktor kontrolünde düzenli ve hafif egzersiz yapmak.
• Sigarayı Bırakmak: Sigara, koroner arter hastalığının en önemli risk faktörlerinden biridir.
• Kilo Kontrolü: Sağlıklı bir kiloyu korumak.
• Stres Yönetimi: Stresi azaltıcı teknikler öğrenmek (yoga, meditasyon vb.).

İlaç Tedavisi

Angina semptomlarını kontrol altına almak ve altta yatan kalp hastalığını tedavi etmek için çeşitli ilaçlar kullanılır. Türk Kardiyoloji Derneği gibi kurumlar tarafından da rehberlik edilen bu ilaçlar şunları içerebilir:

• Nitratlar: Damarları genişleterek kalbin kan akışını artırır ve ağrıyı hafifletir (örn. dilaltı nitrogliserin).
• Beta-Blokerler: Kalp hızını ve kan basıncını düşürerek kalbin oksijen ihtiyacını azaltır.
• Kalsiyum Kanal Blokerleri: Koroner damarları gevşeterek kan akışını artırır ve kan basıncını düşürür.
• Aspirin ve Diğer Kan Sulandırıcılar: Kan pıhtılarının oluşumunu önleyerek kalp krizi riskini azaltır.
• Statinler: Kolesterol seviyelerini düşürerek damar sertliğinin ilerlemesini yavaşlatır.

Girişimsel ve Cerrahi Yöntemler

İlaç tedavisi ve yaşam tarzı değişiklikleri yeterli olmadığında veya ciddi damar tıkanıklıkları olduğunda cerrahi veya girişimsel yöntemlere başvurulabilir:

• Koroner Anjiyoplasti ve Stent Yerleştirme: Daralmış veya tıkanmış koroner arterleri açmak için kateter yoluyla bir balonun şişirilmesi ve ardından bir stent (küçük bir metal ağ tüp) yerleştirilmesidir.
• Koroner Arter Bypass Greft (CABG) Ameliyatı: Vücudun başka bir bölgesinden alınan sağlıklı bir damar (greft) kullanılarak tıkalı koroner arterin etrafından yeni bir yol oluşturulmasıdır. Bu, kalbe giden kan akışını yeniden sağlar.

Ne Zaman Acil Durum?

Bazı durumlar acil tıbbi müdahale gerektirir ve kalp krizi belirtileri olabilir:

• Ani başlayan, şiddetli, yeni veya alışılmadık göğüs ağrısı.
• Göğüs ağrısının dinlenmeyle veya dilaltı nitrat ile geçmemesi.
• Göğüs ağrısına nefes darlığı, terleme, bulantı, baş dönmesi eşlik etmesi.
• Anstabil anjina belirtileri yaşıyorsanız veya stabil anjina atağınızın karakteri değiştiyse (daha sık, daha şiddetli, daha uzun sürüyorsa).

Bu gibi durumlarda derhal acil servise başvurmak hayati önem taşır.

Sonuç

Angina Pektoris (Göğüs Anjini), kalbinize kan akışındaki bir sorun nedeniyle ortaya çıkan önemli bir uyarı işaretidir. Belirtilerini tanımak, doğru tanı yöntemleriyle erken teşhis sağlamak ve etkili tedavi stratejileri uygulamak, kalp sağlığınızı korumak ve ciddi komplikasyonları önlemek için kritik öneme sahiptir. Yaşam tarzı değişiklikleri, ilaç tedavisi ve gerektiğinde girişimsel yöntemler ile Angina Pektoris yönetilebilir ve yaşam kaliteniz artırılabilir. Unutmayın, kalp sağlığınız sizin için en değerlisidir; şüphe duyduğunuz her durumda bir sağlık profesyoneline danışmaktan çekinmeyin.