Meme kanseri tanısı alan birçok hasta için tedavi süreci, yalnızca tümörün kendisiyle sınırlı kalmaz. Hastalığın yayılımını anlamak ve en doğru tedavi stratejisini belirlemek adına, koltuk altı lenf bezlerinin durumu kritik öneme sahiptir. İşte bu noktada Aksiller Lenf Nodu Diseksiyonu (ALND) adı verilen cerrahi prosedür devreye girer. Bu işlem, koltuk altındaki lenf bezlerinin bir kısmının veya tamamının çıkarılmasını içerir ve genellikle meme kanseri evrelemesi ile tedavisinin ayrılmaz bir parçasıdır. Bu kapsamlı rehberde, ALND'nin ne anlama geldiğini, neden ve nasıl yapıldığını, karşılaşabileceğiniz riskleri ve iyileşme sürecini adım adım ele alacağız. Amacımız, bu önemli cerrahi hakkında merak ettiklerinizi açıklığa kavuşturarak, tedavi sürecinizde bilinçli adımlar atmanıza yardımcı olmaktır.

Aksiller Lenf Nodu Diseksiyonu Nedir?

Aksiller lenf nodu diseksiyonu, koltuk altı bölgesinde yer alan (aksiller) lenf bezlerinin cerrahi olarak çıkarılması işlemidir. Vücudumuzdaki lenf sistemi, enfeksiyonlarla mücadele eden ve atık maddeleri uzaklaştıran hayati bir ağdır. Lenf bezleri de bu ağın bir parçası olarak bağışıklık hücrelerini barındırır ve kanser hücrelerinin yayılımında ilk duraklardan biri olabilir. Özellikle meme kanseri hücreleri, lenf damarları aracılığıyla koltuk altı lenf bezlerine sıklıkla yayılabilir. Wikipedia'ya göre, aksiller diseksiyon, kanserli hücrelerin varlığını tespit etmek ve hastalığın evresini belirlemek için yapılır.

Neden Yapılır? (Endikasyonlar)

ALND'nin temel amacı, koltuk altı lenf bezlerinde kanser hücresi olup olmadığını tespit etmek ve varsa ne kadar yayıldığını belirlemektir. Bu bilgi, hastalığın evresini doğru bir şekilde saptamak ve buna göre en uygun tedavi planını (kemoterapi, radyoterapi gibi ek tedaviler) oluşturmak için hayati öneme sahiptir. ALND'ye genellikle aşağıdaki durumlarda başvurulur:

• Sentinel lenf nodu biyopsisinde kanser tespit edilmesi (birden fazla veya büyük invazyon).
• Koltuk altında elle hissedilebilen veya görüntüleme yöntemleriyle tespit edilen şüpheli/kanıtlanmış lenf nodları varlığı.
• Önceden kemoterapi almış ve sonrasında koltuk altı lenf bezlerinde hala kanser varlığı düşünülen durumlarda.

Cerrahi Süreç: ALND Nasıl Yapılır?

Aksiller lenf nodu diseksiyonu genellikle genel anestezi altında yapılır ve meme kanseri ameliyatıyla (mastektomi veya lumpektomi) aynı anda uygulanabilir. İşte cerrahi sürecin genel adımları:

Hazırlık

Ameliyat öncesinde doktorunuz, genel sağlık durumunuzu değerlendirecek ve kan testleri, görüntüleme gibi gerekli tetkikleri yapacaktır. Anestezist ile görüşülerek anestezi planı belirlenir.

Operasyon

Ameliyat sırasında cerrah, koltuk altı bölgesinde küçük bir kesi yapar. Bu kesi genellikle meme ameliyatı kesisiyle birleştirilir veya ona yakın bir konumda açılır. Kesiden girilerek koltuk altı yağ dokusu içindeki lenf bezleri dikkatlice bulunur ve çıkarılır. Çıkarılan lenf bezlerinin sayısı hastadan hastaya ve kanserin yayılımına göre değişebilir ancak genellikle 10 ila 40 arasında lenf nodu çıkarılması hedeflenir. Çıkarılan tüm doku, patolojik inceleme için laboratuvara gönderilir. Ameliyatın sonunda, ameliyat bölgesinde sıvı birikmesini önlemek için genellikle geçici bir dren (hortum) yerleştirilebilir ve kesi kapatılır.

Riskler ve Olası Komplikasyonlar

Her cerrahi işlemde olduğu gibi, ALND'nin de potansiyel riskleri ve komplikasyonları bulunmaktadır. Bunlar arasında en önemlileri şunlardır:

• Lenfödem: Koltuk altı lenf bezlerinin çıkarılması, kolun lenfatik drenajını bozabilir. Bu durum, kol ve elin şişmesiyle karakterize olan kronik bir durum olan lenfödeme yol açabilir. Bu konuda detaylı bilgiye, Florence Nightingale Hastaneleri Sağlık Rehberi gibi güvenilir sağlık sitelerinden ulaşılabilir.
• Sinir Hasarı: Ameliyat sırasında koltuk altındaki sinirler etkilenebilir, bu da kolda, omuzda veya göğüs duvarında uyuşukluk, karıncalanma veya ağrıya neden olabilir.
• Enfeksiyon ve Kanama: Her ameliyatta olduğu gibi, yara bölgesinde enfeksiyon veya kanama riski vardır.
• Seroma: Ameliyat bölgesinde sıvı birikmesi (seroma) oluşabilir. Genellikle dren ile kontrol altına alınır veya iğne ile boşaltılabilir.

İyileşme Süreci ve Sonrası Bakım

ALND sonrası iyileşme süreci kişiden kişiye değişmekle birlikte, genellikle birkaç hafta sürer. Hastanede kalış süresi kısa olup, çoğu hasta bir veya iki gün içinde taburcu edilir. Evde iyileşme sürecinde dikkat edilmesi gerekenler:

• Ağrı Yönetimi: Doktorunuzun reçete ettiği ağrı kesicileri düzenli kullanmak rahatınızı sağlayacaktır.
• Dren Bakımı: Dren yerleştirilmişse, doktorunuzun talimatlarına göre boşaltılması ve bakımı yapılmalıdır. Genellikle birkaç gün içinde çıkarılır.
• Kol Egzersizleri: Kol ve omuz hareketliliğini korumak ve lenfödem riskini azaltmak için doktorunuzun veya fizyoterapistinizin önerdiği egzersizleri düzenli yapmak çok önemlidir.
• Yara Bakımı: Yara bölgesini temiz ve kuru tutmak enfeksiyon riskini azaltır. Dikişler genellikle 1-2 hafta içinde alınır veya kendiliğinden eriyen dikişler kullanılır.
• Lenfödemden Korunma: Ağır kaldırmaktan kaçınmak, kola baskı uygulayan giysiler giymemek, kolu güneş yanıklarından ve böcek ısırıklarından korumak lenfödem riskini azaltmaya yardımcı olur.

ALND Sonuçları ve Anlamı

Çıkarılan lenf bezlerinin patolojik incelemesi yaklaşık bir hafta sürebilir. Bu incelemenin sonuçları, kanser hücrelerinin lenf bezlerinde bulunup bulunmadığını, bulunuyorsa kaç lenf bezinde olduğunu ve kanser türünün özelliklerini ortaya koyar. Bu bilgiler, onkologlar tarafından hastalığın evresini kesinleştirmek ve kişiselleştirilmiş bir tedavi planı oluşturmak için kullanılır. Patoloji sonuçları, cerrahi sonrası kemoterapi, radyoterapi veya hormonoterapi gibi ek tedavilere ihtiyaç olup olmadığını belirlemede anahtar rol oynar.

Aksiller lenf nodu diseksiyonu, meme kanseri tedavisinin önemli bir basamağıdır ve hastalığın seyrini belirlemede kritik bilgiler sunar. Bu cerrahi prosedür hakkında bilgi sahibi olmak, tedavi sürecinizde daha güvende hissetmenizi sağlayacaktır. Unutmayın, her hastanın durumu farklıdır ve en doğru bilgi ile tedavi planı için daima doktorunuzla yakın iletişimde kalmalısınız.