Vücudumuzdaki en büyük atardamar olan aortun, karın boşluğunda yer alan kısmında meydana gelen genişlemeler, yani Abdominal Aort Anevrizması (AAA), potansiyel olarak ciddi sağlık riskleri taşıyan bir durumdur. Bu durumun tedavisinde modern tıp, birçok yenilikçi yöntem sunmaktadır. Bu yöntemlerden biri de, cerrahiye göre daha az invaziv bir seçenek olan EVAR (Endovasküler Anevrizma Onarımı)'dır. Bu kapsamlı rehberde, Endovasküler Onarım tekniğinin ne olduğunu, nasıl uygulandığını, avantajlarını, olası risklerini ve kimler için uygun bir tedavi seçeneği olduğunu derinlemesine inceleyeceğiz. Amacımız, Abdominal Aort Anevrizması olan veya bu konuda bilgi edinmek isteyen okuyucularımıza, EVAR hakkında güvenilir ve anlaşılır bilgiler sunmaktır.

Abdominal Aort Anevrizması Nedir?

Aort, kalpten çıkan ve oksijen açısından zengin kanı tüm vücuda taşıyan ana damardır. Abdominal aort ise, bu büyük damarın karın bölgesinden geçen kısmıdır. Abdominal Aort Anevrizması (AAA), bu damar duvarının zayıflaması sonucu çapının anormal şekilde genişlemesidir. Çoğunlukla hiçbir belirti vermeden sinsice ilerleyebilir ve genellikle rutin kontroller sırasında tesadüfen fark edilir. Ancak büyüdükçe veya yırtılma (rüptür) meydana gelirse, hayati tehlike arz eden ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Başlıca risk faktörleri arasında ileri yaş, sigara kullanımı, yüksek tansiyon, yüksek kolesterol, genetik yatkınlık ve damar sertliği (ateroskleroz) bulunur. Tanı genellikle ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MRG) gibi görüntüleme yöntemleriyle konulur. Daha fazla bilgi için Vikipedi'deki Abdominal Aort Anevrizması sayfasına bakabilirsiniz.

EVAR (Endovasküler Anevrizma Onarımı) Nedir?

EVAR (Endovasküler Anevrizma Onarımı), Abdominal Aort Anevrizması tedavisinde kullanılan, açık cerrahiye kıyasla daha az invaziv bir yöntemdir. Bu teknikte, anevrizmalı bölgeye doğrudan bir kesi yapılmak yerine, kasık bölgesinden açılan küçük kesiler aracılığıyla damar içine bir kateter yerleştirilir. Bu kateter yardımıyla, özel olarak tasarlanmış bir stent greft anevrizmalı bölgeye ilerletilir ve anevrizmanın iç kısmına yerleştirilir. Stent greft, aortun zayıflamış duvarını destekleyerek kanın anevrizma kesesine dolmasını engeller ve damar içinde düzgün bir akış yolu oluşturur. Böylece anevrizmanın büyümesi ve yırtılma riski ortadan kaldırılır.

EVAR Prosedürü: Adım Adım

Hazırlık Süreci

EVAR kararı verilmeden önce hastanın detaylı bir değerlendirilmesi yapılır. Bu süreçte, anevrizmanın boyutu, şekli, aort damarının diğer anatomik özellikleri, BT anjiyografi gibi gelişmiş görüntüleme yöntemleriyle incelenir. Bu incelemeler, kullanılacak stent greftin tipi ve boyutunun belirlenmesi için kritik öneme sahiptir. Ayrıca hastanın genel sağlık durumu, eşlik eden hastalıkları ve anestezi riskleri de değerlendirilir.

Operasyon Anı

EVAR prosedürü genellikle genel anestezi altında, bazı durumlarda ise bölgesel anestezi (epidural veya spinal) ile gerçekleştirilir. Cerrah, kasık bölgesinde küçük bir kesi yaparak femoral artere ulaşır. Özel bir kateter bu atardamardan ilerletilerek anevrizma bölgesine yönlendirilir. Floroskopi (canlı röntgen görüntülemesi) eşliğinde, kateter aracılığıyla sıkıştırılmış haldeki stent greft anevrizma içine yerleştirilir ve doğru pozisyonda açılarak damar duvarına sabitlenir. Bu stent greft, kanın doğrudan anevrizmanın içinden akmasını sağlayarak, anevrizma kesesinin üzerindeki basıncı azaltır ve yırtılmasını önler.

İyileşme Süreci

Prosedür tamamlandıktan sonra hasta genellikle yoğun bakım ünitesinde kısa bir süre izlenir ve ardından normal servise alınır. Açık cerrahiye göre daha az invaziv olduğu için, hastanede kalış süresi genellikle 2-3 gün gibi daha kısadır. İyileşme süreci de daha hızlıdır; çoğu hasta birkaç hafta içinde normal aktivitelerine dönebilir. Ancak, EVAR sonrası düzenli takip kontrolleri hayati öneme sahiptir. Bu kontrollerde, stent greftin yerinde olup olmadığı ve herhangi bir sızıntı (endoleak) oluşup oluşmadığı görüntüleme yöntemleriyle kontrol edilir. Detaylı bilgi için Mayo Clinic'in Abdominal Aort Anevrizması tedavi sayfasını ziyaret edebilirsiniz.

EVAR'ın Avantajları ve Dezavantajları

Avantajlar

• Minimal İnvaziv Yöntem: Daha küçük kesiler, daha az kan kaybı ve daha az yara izi.
• Daha Az Ağrı: Açık cerrahiye göre operasyon sonrası daha az ağrı ve daha az ağrı kesici ihtiyacı.
• Kısa Hastanede Kalış Süresi: Hızlı iyileşme sayesinde daha kısa hastanede kalış.
• Daha Hızlı İyileşme: Normal aktivitelere daha kısa sürede dönüş.
• Genel Anestezi Riskinin Azalması: Bazı durumlarda lokal anestezi ile yapılabilme imkanı.

Dezavantajlar/Riskler

• Endoleak: Stent greftin çevresinden veya içinden anevrizma kesesine kan sızması. Bu durum ek müdahale gerektirebilir.
• Stent Greft Migrasyonu: Greftin yerinden kayması.
• Greft Enfeksiyonu: Nadir görülen ancak ciddi bir komplikasyon.
• Damar Hasarı: Kateterin giriş yaptığı damarda hasar oluşumu.
• Radyasyon Maruziyeti: Prosedür sırasında floroskopi kullanımı nedeniyle radyasyona maruz kalma.
• Ömür Boyu Takip: EVAR sonrası ömür boyu düzenli görüntüleme takipleri gerekliliği.

Kimler EVAR İçin Uygun Bir Adaydır?

EVAR, her Abdominal Aort Anevrizması hastası için uygun bir seçenek olmayabilir. Hastanın EVAR için uygunluğu, anevrizmanın anatomik özelliklerine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlıdır. Anevrizmanın boyutu, şekli, aortun boyun kısmının uzunluğu ve açısı gibi faktörler değerlendirilir. Genellikle, açık cerrahi için yüksek risk taşıyan yaşlı hastalar veya eşlik eden başka ciddi sağlık sorunları olan hastalar için EVAR daha avantajlı bir seçenek olabilir. Ancak anevrizmanın uygun bir anatomiye sahip olması, başarılı bir Endovasküler Onarım için kilit noktadır. Doktorunuz, detaylı değerlendirmeler sonucunda sizin için en uygun tedavi yöntemine karar verecektir.

EVAR Sonrası Yaşam ve Takip

EVAR sonrası yaşam kalitesi genellikle oldukça yüksektir. Ancak, prosedürün başarısını sürdürmek ve olası komplikasyonları erken tespit etmek için ömür boyu düzenli takip kontrolleri büyük önem taşır. Bu kontrollerde, genellikle BT anjiyografi gibi görüntüleme testleri kullanılarak stent greftin durumu ve anevrizmanın ilerlemesi izlenir. Ayrıca, sigarayı bırakmak, sağlıklı beslenmek, düzenli egzersiz yapmak ve kan basıncını kontrol altında tutmak gibi yaşam tarzı değişiklikleri, genel damar sağlığını korumak ve yeni anevrizma oluşum riskini azaltmak açısından önemlidir. Herhangi bir yeni veya alışılmadık belirti fark edildiğinde derhal doktorunuza başvurmanız gerekmektedir.

Sonuç

Abdominal Aort Anevrizması, doğru tanı ve tedavi ile yönetilebilen ciddi bir durumdur. EVAR (Endovasküler Anevrizma Onarımı), uygun hastalar için minimal invaziv, etkili ve güvenli bir tedavi seçeneği sunar. Bu modern Endovasküler Onarım tekniği, hastaların daha hızlı iyileşmesine ve normal yaşamlarına dönmesine olanak tanır. Ancak, her tıbbi prosedürde olduğu gibi, EVAR'ın da avantajları ve riskleri bulunmaktadır. En uygun tedavi yönteminin belirlenmesi için, bir kalp ve damar cerrahisi uzmanıyla kapsamlı bir görüşme yapmak, anevrizmanın özelliklerini ve hastanın genel sağlık durumunu dikkate alarak kişiye özel bir tedavi planı oluşturmak esastır. Unutmayın, düzenli takip kontrolleri, EVAR sonrası sağlığınızı korumanın anahtarıdır.