Varikosel özellikle üreme çağındaki genç erkekleri etkileyen ve sık görülen bir durumdur. Sebebi tam olarak ortaya konulamamış olmakla beraber varikosel testisden kirli kanı toplayan damarların yeterli fonksiyon göstermemesinden ileri gelir. Testislerden uzaklaştırılamayan kirli kan içindeki bazı zararlı metabolitler spermlerin biçim ve fonksiyonlarını etkiler. 

Peki, varikosel teşhisini nasıl koyuyoruz?

Varikoselin teşhisi öncelikle iyi bir fiziksel muayeneye dayanmaktadır. Uygun sıcaklıktaki bir muayene odasında, hasta ayakta dururken testislerin sadece gözle incelenmesi ile ileri evre bir varikosele tanı koymak mümkündür. Elle yapılan muayene sırasındaki ıkınma ve öksürme gibi karın içi basıncı arttıran manevralar da varikosel varlığı ile ilgili fikir verir. Varikosel tanısı radyolojik görüntüleme ile doğrulanabilir. 

Görseldeki, ileri derecede bir varikoselin Doppler ultrason değerlendirmesi sırasındaki görüntüsü.

Gri tonlarındaki zeminin üzerindeki kırmızı ve mavi renk lekeleri testisin damarlarını gösteriyor. Normalde çok daha küçük olmaları gerekirken burada epeyce geniş damarları temsil eden daha büyük renk lekeleri görüyoruz. Testis toplardamarlarındaki aşırı genişlemeye varikosel denir. Varikosel hayatı tehtid eden bir hastalık olmamakla beraber erkeklerde testis torbasında ağrı, sperm sayısında azalma, kalitesinde bozulma ve nihayetinde kısırlığa neden olabilir.

Varikoselin tedavisi bu genişlemiş damarların çıkarılması yani varikoselektomidir. Varikoselektomi birçok farklı teknikle yapılabilmekle beraber mikroskobik cerrahi teknik, genişlemiş toplardamarların çıkarılması sırasında diğer bazı önemli anatomik yapıların korunmasını sağlar. Bu yapılar testisin beslenmesi için hayati önemi olan testis atardamarı, sperm kanalı ve lenfatik damarlardır. Testis atardamarı, sayıları değişen toplardamarların aksine tek bir tanedir. Ayrıca genişlemiş toplardamarların arasında oldukça ince kalır ve ayırt edilmesi güçleşir. Genişlemiş toplardamarları çıkarırken korunması gereken diğer bir önemli yapı da lenf damarlarıdır. Ameliyat sırasında bu şeffaf-beyaz ince damarların zedelenmesi, daha sonra hidrosel denen başka bir probleme neden olabilir. Hidrosel testisi saran tabakaların arasında aşırı sıvı birikmesidir.