UYKU
Neden uyuduğumuza dair tam bir neden ve açıklama geliştirilememişken, uykunun fiziksel ve zihinsel yeniden yapılandırma için gerekli olduğuna dair bulgular mevcuttur. Bu yazıda uykunun bazı kavramları üzerinde konuşacağız.
Sirkadyen Döngüler: Biyolojik Zaman
Bu döngüler , 24 saatlik süren güneşin ışık ve karanlık durumuna karşı geliştirilmiş temel bir uyum mekanizmasıdır. Uyku- Uyanıklık dengesi diye de söyleyebiliriz.
Uyku Bozuklukları
Uyku problemleri yaşam kalitesini etkileyen bir problemdir. Yetişkinlerin 1/3’ü ergenlerin ise büyük bir çoğunluğu uyku yoksunluğundan şikayet etmektedir.
Insomni: Uykuya dalmakta güçlük ya da uykuda olma durumunu devam ettirmekte güçlük şeklinde tanımlanabilecek uyku bozukluğudur.
Apne: Gece sırasında nefes almaktaki zorluk ve gündüz sırasında ise boğulma hislerine de neden olan uyku bozukluğudur.
Narkolepsi: Çoğunlukla genetik bir nedenden kaynaklandığı saptanan gündüz sırasında ani uykuya dalışlarla karakterize edilebilecek bir uyku bozukluğudur.
Olumsuz Sonuçları
Yetersiz uyku hem kısa hem de uzun vadede ciddi etkilere yol açabilmektedir.
- Dikkat kesilmede azalış, hatırlama ve karar verme becerilerinde azalış; bu nedenle de risk taşıyan işlerde işlevselliğin düşmesi.
- Negatif sağlık sorunlarına da katkıda bulunmaktadır: kalp krizleri, inmeler yüksek tansiyon, diyabet, astım gibi sağlık sorunlarında ilişkili olduğuna dair bulgular mevcuttur.
Uykunun Düzenlenmesi
- Her gün aynı saatte uyumak ve uyanmak
- Uykuya hazırlık yapmak; uyumadan önce ekranda geçirilen sürenin mümkün olduğunca aza indirilmesi önemli.
- Uyanınca yataktan kalkmak; vücudunuzu esnetebilirsiniz, bir bardak su içebilirsiniz ve uyanıklık halini arttırmak için doğa olaylarını da insan döngülerine benzetebileceğimiz için güneşin doğuşunu seyredebilirsiniz.
Son olarak uyku bozukluğu olan çocuklarınıza nasıl yardımcı olabilirsiniz?
Sağlıklı bir uyku rutini oluşturmak önemli!
- Çocuğun uyku vakti geldiğinde uykuya geçişe hazırlamak için; evdeki gürültü düşürülmelidir, ılık bir duş aldırmak ya da diş fırçalamasını söylemek rahat bir uyku geçirmesini sağlayabilir.
- Yetişkinlerde olduğu gibi çocuklar için de yatağa yatma zamanı aynı olmalıdır ve yatağa yatmadan en az 1 saat önce ekrandan uzak tutulmalıdır.
- Uyku saati geldiğinde medya araçları yerine boyama yapmak, kitap okumak gibi etkinliklere yer verilebilir.
Psikolog
Hayriye Sezer