2021 YKS sonuçlarının açıklanmasının ardından üniversite adayları için tercih dönemi 5 Ağustos tarihi itibariyle başlamış oldu. 20 ağustosa kadar devam edecek olan tercih süreci boyunca üniversite adayları tercihlerini tamamlamaya çalışıyorlar. Üniversite tercihleri zaman zaman genç arkadaşlar için zorlayıcı ve hatta bir stres faktörü olabilmekte. Durum böyleyken adaylar hangi üniversiteyi ya da bölümü seçeceklerine yönelik verecekleri kararlarda zorluk yaşayabilmektedirler. Her tercih döneminin bir klasiği olarak üniversite adaylarının kafalarında “Neye göre tercihte bulunmalıyım”, “Tercih listemde yer alan üniversite ve bölümleri nasıl sıralamalıyım?”, “Tercih listemi oluştururken nelere dikkat etmeliyim?” gibi sorular bulunmaktadır. Peki üniversite ve bölüm tercihleri nasıl yapılmalıdır? 1) İlk Olarak Üniversite Değil Bölüm ve Meslek Tercihi Yapılmalıdır Her ne kadar tercih dönemleri “Üniversite Tercihleri” olarak adlandırılsa ve ifade edilse de aslında ilk olarak üniversite değil bölüm seçmek daha sağlıklı tercihlerde bulunmaya yarar sağlayacaktır. Üniversite adayları ilk olarak kendilerine en yakın hissettikleri bölümü belirlemelidir. Unutulmamalıdır ki aslında seçtiğimiz bölüm bizim ileride sahip olacağımız mesleği belirlemektedir. Bir üniversitenin bir bölümüne yerleştiğimiz ve mezun olduğumuz zaman bizler o bölümün istihdam sahasında meslek ediniriz. Bir tıp mezunu Doktor ünvanıyla hastanelerde, bir hukuk mezunu avukat ünvanıyla adliyelerde, bir rehberlik ve psikolojik danışmanlık mezunu da psikolojik danışman ünvanıyla okullarda mesleğini icra etmektedir. Yani her bölüm eğitim, sağlık, hukuk gibi çeşitli alanlarda meslek faaliyetlerini yürütmektedir. Bu noktada bölüm tercihi yapacak adayların kendilerini en yakın hissettikleri çalışma alanlarına yönelmesi önerilmektedir. 2) Üniversite Tercihleri Belirlenmelidir Bölüm tercihini gerçekleştiren üniversite adayının atacağı ikinci adım ise üniversite tercihlerini sıralamak olacaktır. Aday tercih listesine yazacağı her üniversitenin koşullarına ve olanaklarına iyi bir şekilde bakmalıdır. Peki, adayın üniversite tercihi yaparken dikkat etmesi gereken koşullar nelerdir? Üniversitenin ve tercih ettiği bölümün bulunduğu fakültenin lokasyonu Üniversitenin ulaşım ve konaklama imkanları Üniversitenin akademik kadrosu Üniversitenin kampüs olanakları Bölümde okutulan dersler ve ders içerikleri Ücretler ve burslar Staj olanakları Erasmus, ÇAP&Yandal gibi olanaklar Üniversite bölümünün akredite (diplomanın uluslararası geçerliliği olup olmaması) olması Üniversitenin gerektirdiği özel koşullar YÖK Tercih Kılavuzundan araştırılmalıdır. 3) Tercih Listesini Oluşturmak Üniversite tercihleri belirlendikten sonra atılacak diğer bir adım ise tercih listesini oluşturmaktadır. Üniversite adaylarının toplamda kullanabilecekleri 24 tercih hakkı bulunmaktadır. Adayalar bu 24 tercih hakkını kullanarak bir tercih listesi oluştururken tercih yapacakları alandan (TYT-AYT-YDT) almış oldukları puanı değil başarı sıralamalarını göz önüne almalıdırlar. Adaylar tercihlerinin ilk başlarına sahip olduklarını başarı sırasının daha üstündeki yerleri yazabilirler. Fakat 100 bin sıralamaya sahip bir öğrencinin tercih listesinde 50 bin sıralamaya sahip bir üniversitenin olması “ölü tercih” olabilir. Bu nedenle adaylar kendi başarı sıralamalarının %30 üstünden tercihlerini sıralamaya başlayabilirler. Aynı şekilde başarı sıralamalarının %30 altındaki üniversiteleri yazarak da tercihleri sonlandırabilirler. Örneğin; 100 bin sıralamaya sahip bir öğrenci ilk tercihini 70 bin sıralama ile kapatmış bir üniversiteden başlatabilir ve 130 bine kadar inebilir. 4) Tercih Listesinde 8-8-8 Kuralı Tercih yaparken 8-8-8 kuralını kullanmak üniversite adayının bir üniversite programına yerleşebilme ihtimalini oldukça arttıracaktır. Peki, bu 8-8-8 kuralı nedir? 24 tercih hakkı bulunan bir üniversite adayının tercih listesini ilk 8, orta 8 ve son 8 olarak üç kısıma ayırmasıdır. İlk 8’lik tercihlerde başarı sıralamasının %30 üstünde olan üniversiteler yani gelebilmesi biraz daha zor bölümler tercih edilebilir. Orta 8’lik kısımda yer alan tercihlere gelindiği zaman ise öğrencinin başarı sıralamasına yakın üniversite ve bölümleri yani gelebilmesi muhtemel tercihleri bulundurması önerilmektedir. Son 8’lik kısımda ise öğrencinin başarı sıralamasının %30 altında olan tercihler yer almaktadır ve bu tercihler gelmesi garanti tercihler olarak adlandırılmaktadır. 5) Unutulmaması Gerekenler Üniversite ve bölüm kararı vermek her insanın yaşamında ciddi ve bir o kadar da sorumluluk gerektiren bir süreçtir. Bu sorumluluk duygusu üniversite adayının omuzlarında bir yük olmasından ziyade kendi geleceğine yönelik bir atmış olduğu bir adım olarak görülmelidir. Unutulmamalıdır ki bizler üniversite tercihlerimizde belki 40-50 yıl boyunca icra edeceğimiz mesleği, yaşamımızı kuracağımız alanımızı ve elbette yaşamak için para kazanacağımız işi de seçmekteyiz. Hal böyle olunca tercih listesi kesin olarak sunulmadan önce düşünülmesi ve sorgulanması gereken bir takım durumlar mevcuttur: Mezun olduktan sonra çalışacağım alandan (eğitim, sağlık, endüstri vb.) memnun kalabilecek miyim? Mesleğim bana aynı zamanda diğer yaşam hedeflerimi gerçekleştirme konusunda olanak sağlayacak mı? Tercih ettiğim üniversitenin kampüs hayatı, dersleri, stajları ve olanakları benim hayalimde ve hedefimde olan üniversite yaşamıyla ne derece uyuşmakta? Bu bölümü okumak, başarıyla bitirmek ve sonrasında mesleğimi icra etmek için gerekli olan kişisel özellikler, beceriler ve yetenekler ben de var mı? Tercih listeme eklemiş olduğum her üniversitenin özel koşullarına, ücretlerine, burslarına son kez baktım mı?